Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις "Ιανός" το νέο έργο του Γιώργου Β. Μονεμβασίτη(*) με τίτλο «ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Χρονολόγιο». Μέσα από ένα καταιγισμό πληροφοριών ο συγγραφέας, κριτικός και ιστορικός μουσικής υφαίνει με εντυπωσιακά πρωτότυπο τρόπο το πλέγμα της ζωής και του έργου του μεγάλου αυτού ιεράρχη του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Ο καταιγισμός πληροφοριών εμπλουτίζεται με μερικές ανέκδοτες φωτογραφίες στις οποίες ο συγγραφέας αποτύπωσε ιδιαίτερες στιγμές της ζωής του Μ. Θεοδωράκη. Η «ασήμαντη παρουσία του» - όπως ο ίδιος ομολογεί - σε αυτές, του χάρισε και αυτό το προνόμιο... Κυκλοφορεί στο κατώφλι της χρονιάς, στην οποία θα γιορταστεί πανδήμως η συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του ενός και μοναδικού Μ. Θεοδωράκη.
Ζωή μυθιστορηματική, έργο τεράστιο· από κάθε άποψη. Ένας
ωκεανός οι πληροφορίες-ψηφίδες στη ζωή και στο έργο του· τόσες, όσες «μήτε του γιαλού δεν φτάνουν τα χαλίκια». Η αρχή, στο
απώτερο βάθος του χρόνου· τέλος δεν υπάρχει…
Πόσες, άραγε, θα μπορούσαν να καταγραφούν σε ένα βιβλίο,
περιορισμένης, σχετικά, έκτασης, όταν μόνο και μόνο οι ερμηνείες του Canto General ξεπερνούν τις
1.000; Πρόσωπα, έργα λαϊκά, έργα λόγια, πράξεις και συμπράξεις, συνέργειες,
αειφορία ζωής, αειφορία έργου· γεγονότα, επέτειοι, δηλώσεις, δημοσιεύματα,
κριτικές, εφημερίδες, περιοδικά κλπ. κλπ. Χιλιάδες το καθ' ένα τους…
Πώς να τα βάλεις όλ’ αυτά σε ημερολογιακή τάξη; Μάλλον,
αδύνατον· κι όμως… δυνατόν. Έπρεπε να βρεθεί ένας «σεσημασμένος
επετειολόγος», ένας επίμονος ανιχνευτής – που, εκτός των άλλων, νογάει από
μετρήσεις και μαθηματικά, καθ' όσον και πολιτικός μηχανικός – για να καταγράψει
μεθοδικά και πεισματικά τα σημαντικότερα γεγονότα τα οποία είναι συνδεδεμένα με
τον μύθο που ονομάζεται Μ. Θεοδωράκης. Ωθούμενος από την ανάγκη ανάγνωσης
του έργου του, από την περιέργεια κατόπτευσης της ζωής του, έφτανε μέχρι τα
όρια της επαγγελματικής… διαστροφής και κατέγραφε, κατέγραφε, κατέγραφε…
Εκτός όμως από τα γεγονότα, τις επετείους και όλα τα
υπόλοιπα, κατέγραφε και πληροφορίες που του είχε εκμυστηρευτεί ο ίδιος ο Μίκης·
αυτές που, διάσπαρτες, χαρίζουν ιδιαίτερο χρώμα στην έκδοση και που, μάλλον,
δεν υπάρχουν πουθενά αλλού γραμμένες. Το ξεφύλλισμα και μόνο του Χρονολογίου
επιφυλάσσει εκπλήξεις· και, γιατί όχι, αποκαλύψεις… - Από το οπισθόφυλλο της
έκδοσης.
Το 2015 εκδόθηκε από τον "Ιανό" το πόνημά μου Ένα Ημερολόγιο για τον Μίκη· καθώς το
ξεφυλλίζαμε μαζί εκδήλωνε συνεχώς την έκπληξη και το θαυμασμό του με τη φράση
«Έχετε και αυτό!, έχετε και εκείνο! Μα που τα βρήκατε όλα αυτά;». Όταν του
έδειξα και του απέδειξα ότι στα αρχεία μου είχα πολλές ακόμα επετείους και
γεγονότα, τα οποία, όμως, δεν χωρούσαν στο Ημερολόγιο,
πρότεινε με σοβαρό ύφος: «Μα, να αξιοποιήσετε όλα αυτά που έχετε, και να κάνετε
ένα Χρονολόγιο!». «Μα και βέβαια θα γίνει και αυτό κάποια στιγμή. Σας το
υπόσχομαι!», είπα - και το εννοούσα.
Και ιδού η υπόσχεση εκπληρώθηκε. Ακριβώς όπως το ήθελε ο
Μίκης, ακριβώς όπως το ήθελε και ο Μάνος !!! Όχι βεβαίως ο συνεορτάζων το 2025
Μάνος, αλλά ένας άλλος σπουδαίος Μάνος, ο Μάνος Ελευθερίου. Στην παρουσίαση του
Ημερολογίου για τον Μίκη, στον Ιανό της Αθήνας στις 16 Νοεμβρίου του 2015, παραινετικά, αλλά και προφητικά, είχε
αναφέρει: «Βρισκόμαστε εδώ, όμως, σήμερα για να
γιορτάσουμε την έκδοση ενός λαμπρού Ημερολογίου των εκδόσεων IANOS αφιερωμένο στον Μίκη Θεοδωράκη. Δεν ξέρω με ποιες τιμές το
κράτος και η πνευματική ζωή της χώρας θα γιορτάσουν τα 100 πρώτα χρόνια της
επίγειας ζωής αυτού του μυθικού ανθρώπου, αλλά το σημερινό ημερολόγιο του Ιανού,
του 2016, είναι καρπός μεγάλης έρευνας και μανιακής προσήλωσης του λαμπρού
φίλου Γ. Μονεμβασίτη. Υποπτεύομαι ότι στα 100 χρόνια του Μ. Θεοδωράκη ο
Μονεμβασίτης θα εκδώσει ένα μεγάλο τόμο, όπου θα καταγράφεται, όσο είναι
δυνατόν βέβαια, όχι τι έφτιαχνε κάθε μέρα ο Μίκης, αλλά τι σπουδαίο παρουσίαζε,
είτε μουσικό, είτε πολιτικό, τον κάθε μήνα, την κάθε μέρα της πολυσήμαντης ζωής
του.»
Με την χρονολογικά οργανωμένη παράθεση επιλεγμένων επετείων
και γεγονότων που σημάδεψαν τη ζωή της μυθικής αυτής προσωπικότητας της
σύγχρονης Ελλάδας, στοιχειοθετείται, πιστεύω, η νεότερη μουσική ιστορία της
χώρας· όχι μόνον η μουσική ιστορία, αλλά ολόκληρη η ιστορία της νεότερης
Ελλάδας, αφού ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε το αδιάσπαστο τρισυπόστατο Συνθέτης –
Πολιτικός – Στοχαστής - Σημείωμα του συγγραφέως.
Θέλετε να μάθετε:
- πότε, που και με ποια αφορμή άκουσαν μουσική του Μ. Θεοδωράκη ο L. Visconti, ο Al. Delon και η R. Schneider;
- Ποιος ήταν ο Στέλιος του Βραχατίου;
- Γιατί η 19η Οκτωβρίου ήταν μια πολύ σημαντική μέρα στην σταδιοδρομία του Μ. Θεοδωράκη; - ίσως η σημαντικότερη·
- ποια σχέση έχει με τον Γερμανό κλαρινετίστα και εκδότη B. Schott (9.8.1748 - 26.4.1809);
- πότε διηύθυνε ο Μ. Θεοδωράκης σε
συναυλία μουσική του Beethoven και ποιο ήταν
το δημοφιλές έργο του Γερμανού μουσουργού το οποίο διηύθυνε;
Για να μάθετε όλα αυτά αλλά και πολλά, πολλά ακόμα που δεν
γνωρίζετε, αποκτήστε το καινούργιο πόνημα του Γιώργου Β. Μονεμβασίτη ΜΙΚΗΣ
ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Χρονολόγιο
Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Iανός», 2024,
σελ. 328, διαστάσεις: 15Χ24 εκατ.
(*) Ο Γιώργος Β. Μονεμβασίτης αγάπησε μικρός τη μουσική, καθώς
μεγάλωσε στον απόηχο της εποχής του Giocondo Moretti (1867-1941)· στο Γύθειο, όπου
γεννήθηκε το 1947. Θα μπορούσε να γίνει μουσικός, ποιητής,
λογοτέχνης· επειδή όμως ήταν καλός και στα μαθηματικά σπούδασε στην Σχολή
Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (1965-70). Υπήρξε βασικό
μέλος της Μεικτής Χορωδίας του ΕΜΠ και σολίστ κλασικής κιθάρας στις εκδηλώσεις
της, μολονότι αυτοδίδακτος. Από την αποφοίτησή του ασχολήθηκε με την εκπόνηση
στατικών μελετών οικοδομικών και συγκοινωνιακών έργων, συνεργαζόμενος με διακεκριμένους
αρχιτέκτονες, σε βραβευμένα συχνά έργα. Το μεράκι του όμως για τη μουσική τον
οδήγησε και σε άλλες δημιουργικές ατραπούς. Από το 1978 δραστηριοποιείται
αδιαλείπτως ως κριτικός και σχολιαστής των μουσικών δρωμένων, ως κειμενογράφος
προγραμμάτων μουσικών εκδηλώσεων και παραγωγός- παρουσιαστής μουσικών
ραδιοακροαμάτων – κυρίως από το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ (1983-2000). Δίδαξε σε
δημοσιογραφικές σχολές (1989-2013) – στο ιστορικό Εργαστήρι Επαγγελματικής
Δημοσιογραφίας κυρίως - Ιστορία της Μουσικής, Τέχνη και Τεχνική του Ραδιοφώνου,
καθώς και Μουσική Επικοινωνία. Υπήρξε κριτικός μουσικής της εφημερίδας Ελευθεροτυπία (1984-1996 & 2013-14).
Υπηρέτησε και υπηρετεί τον πολιτισμό από διάφορες θέσεις ευθύνης. Είναι
τακτικός συνεργάτης του ΜΜΑ, από την αρχή της λειτουργίας του (1991), ενώ
υπήρξε τακτικός συνεργάτης της Ορχήστρας των Χρωμάτων, μέχρι το 2010, τελευταία
χρονιά λειτουργίας της.
Επιμελήθηκε ιδιαίτερα προγράμματα συναυλιών δημοφιλών και αξιόλογων τραγουδιστών και τραγουδοποιών, όπως ο Μ. Πλέσσας η Μ. Φαραντούρη, ο Μ. Μητσιάς, η Σ. Θεοδωρίδου, ο Κ. Θωμαΐδης, κ.α.. Έχει προλογίσει πολυάριθμες μουσικές εκδηλώσεις στην Αθήνα και την περιφέρεια, έχει πραγματοποιήσει πολλές ομιλίες σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό, και συμμετείχε σε πολλές παρουσιάσεις ηχογραφημάτων και βιβλίων. Έχει γράψει κείμενα για πολλές δισκογραφικές εκδόσεις και για πολυάριθμα προγράμματα συναυλιών. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε μεγάλο αριθμό εντύπων (Ποπ & Ροκ, Τέταρτο, TaR, Βήμα Βιβλίο, Βημαgazino, Ο Πολίτης, Μετρονόμος, Δίφωνο, Echo & Artis, Πολύτονο, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ-Επτά Ημέρες, Le lien κ.α.). Υπήρξε βασικός συνεργάτης των ιστοτόπων Ηριδανός και TaR αρθρογραφούσε συστηματικά στο μουσικό ιστότοπο music paper και αρθρογραφεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό λόγου και τέχνης Χάρτης.
Στα επίσημα εγκαίνια (Απρίλιος 2016), του ανακατασκευασμένου
σπιτιού στην Ξάνθη, στο οποίο γεννήθηκε ο Μ. Χατζιδάκις, ήταν ο κύριος
ομιλητής. Συμμετείχε ως εισηγητής-ομιλητής στο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα Η Μπάντα πνευστών στην Ελλάδα – Ιστορία και
προοπτικές, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα τον Απρίλιο του 2019,
καθώς και στο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα Νεοελληνική
Μουσική – Ζητήματα Ιστορίας και Ιστοριογραφίας στην Κέρκυρα τον Μάρτιο του 2020. Συμμετείχε
επίσης ως ομιλητής στο Επετειακό Επιστημονικό Συνέδριο Η Βόχα στον Χρόνο, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Βραχάτι Κορινθίας
τον Οκτώβριο του 2021.
Το 2013 εκδόθηκε από τον Ιανό το πρωτότυπο πόνημά του Το μουσικό μου ημερολόγιο. Αναδείχθηκε
σε ένα από τα πλέον ευπώλητα του είδους. Ομοίως και το Ένα ημερολόγιο για τον Μίκη («Ιανός», εκδόσεις, 2015).
Η γνωριμία του με τον Μ. Θεοδωράκη εξελίχθηκε σε εγκάρδια
φιλία το 2000, όταν του ανατέθηκε από το ΜΜΑ να συγγράψει κείμενα για τα προγράμματα
μεγάλου κύκλου συναυλιών για τα 75α γενέθλιά του. Ήταν μέλος της τριμελούς
επιστημονικής / οργανωτικής επιτροπής που σχεδίασε, το 2009, την μεγάλη έκθεση του
Ιδρύματος της Βουλής Μίκης Θεοδωράκης:
συνθέτης-πολιτικός-στοχαστής. Την ίδια εποχή, επιμελήθηκε και παρουσίασε 15
εκπομπές-αφιέρωμα, οι οποίες προβλήθηκαν από τον τηλεοπτικό δίαυλο της Βουλής
των Ελλήνων. Επιμελήθηκε την έκδοση της εταιρείας Legend Μίκης
Θεοδωράκης – Συμφωνική μουσική (2007, έξι CD)
καθώς και την επανέκδοση σειράς πρότερων ηχογραφημάτων με έργα του, της
εταιρείας Universal (2008, πέντε CD). Έχει συντάξει πολλά κείμενα για δισκογραφικές εκδόσεις
και για προγράμματα εκδηλώσεων με έργα του (ΜΜΑ, Φεστιβάλ Αθηνών, κ.α.). Έχουν
δημοσιευτεί στον τύπο και αναρτηθεί στο διαδίκτυο, πολλά σχετικά κείμενά του
(κριτικές συναυλιών, κριτικές ηχογραφημάτων, ιστορικές τεκμηριώσεις κ.α.), συμμετείχε ως ομιλητής-εισηγητής σε ικανό αριθμό εκδηλώσεων
(συνέδρια, συμπόσια, "στρογγυλά τραπέζια") που πραγματοποιήθηκαν με
θέμα την ζωή και το έργο του και έχει προλογίσει πολλές εκδηλώσεις εστιασμένες σε αυτόν. Ανήκει
στην κατηγορία των ελαχίστων που έχουν μελετήσει το συνολικό έργο του: και το
λόγιο και το λαϊκό.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.12.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook