Το «κτίριο» (με "ι") θα μας πέσει στο κεφάλι…
Σήμερα, οι περισσότεροι εξ ημών, θα βλέπαμε
ως ανορθογραφία την λέξη κτήριο και θα είμασταν σχεδόν σίγουροι πως ο γράφων θα
ήθελε να γράψει και να εννοήσει το κτήριο, το οικοδόμημα…
Όμως ο γράφων ήξερε σωστά ελληνικά όταν
έγραφε το κτήριο με «η». Διότι η λέξη κτήριο προκύπτει από τον ευκτήριο[1] οίκο (=
οίκος προσευχών), ο οποίος κατ’ οικονομίαν έγινε κτήριο, όπως
οικητήριο / οικτήριο, κατοικητήριο, κλπ. και είναι παράγωγο του ρήματος
οικώ/κατοικώ.
Ενώ η λέξη κτίριο είναι ανύπαρκτος και
εφεύρημα ημιμαθών. Την ετυμολογούν μάλιστα εκ του ρήματος κτίζω και γι’ αυτό,
διατείνονται, πως κρατούν το «ι». Τότε, όμως, στην προσπάθειά τους να
δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, εκτίθενται διπλά, γιατί τα ρήματα εις -ίζω
κάνουν ουσιαστικά εις –ισμα ή εις –ιγμα (σπανιότερα εις –ίς ή εις –ή) και ποτέ
εις -ριο. Όπως λ.χ. σφυρίζω-σφύριγμα, λακτίζω-λάκτισμα, φροντίζω-φροντιστήριο,
καθαρίζω-καθαριστήριο, κλπ. Έτσι και το κτίζω κάνει το ουσιαστικό κτίσμα και
όχι… κτίριο…
Για να μη μας έρθει, λοιπόν, κανένα… κτήριο
στο κεφάλι, ας γράφουμε ορθά ελληνικά…
ΠΗΓΗ: στήλη Γ. Λεκάκη "Ελληνικό Λεξικό" στην εφημ. "Έθνος της Κυριακής", 2.3.2003. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.3.2003.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook