Η μεγαλύτερη αρχαία φρυγική επιγραφή, γραμμένη στο φρυγικό αλφάβητο, είναι ελληνική, και με παραλλαγή του ελληνικού αλφαβήτου! - του Γ. Λεκάκη

Η μεγαλύτερη

αρχαία φρυγική επιγραφή,

γραμμένη στο φρυγικό αλφάβητο,

είναι ελληνική,

και με παραλλαγή

του ελληνικού αλφαβήτου!

Του Γιώργου Λεκάκη

Στο μικρό ελληνικό χωριό Όρμενος[1] έγινε Ορμενός (αρχεία του 1487), που δυστυχώς παραφρασμένα συνέχισε ως Γερμανός (αρχεία του 1928) και Γερμενόζ (1946) και που σήμερα λέγεται Soğukçam, στην περιοχή Göynük του Bolu, στην αρχαία Βιθυνία, στον 40ό παράλληλο [40.1704°N 30.8277°E], βόρεια του Δορυλαίου (νυν Eskişehir), στην έκταση που κατέχει νυν η Τουρκία) ευρέθη η μεγαλύτερη παλαιοφρυγική επιγραφή, που είναι γνωστή – έως αυτήν την στιγμή – στον κόσμο! Οι Φρύγες έφτασαν στην περιοχή από την Μακεδονία και την Θράκη, το 1200 π.Χ.

Είναι και η μεγαλύτερη επιγραφή γραμμένη στο φρυγικό αλφάβητο, το οποίο είναι παραλλαγή του ελληνικού. 

Είναι χαραγμένη σε έναν βράχο, στα ριζά ενός εξάρματος, το οποίο ίσως να ήταν βραχοναός της Μητέρας Θεάς Κυβέλης, ή ανάγλυφό της, βάσει και της ελληνικής – αμετάφραστης ακόμη – επιγραφής. Όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς στην αποτύπωσή της: ΜΑΤΑΡ ΚΥΒΕΛ ΕΛΑ! Άρα μάλλον είναι ένας Ύμνος στην Μητέρα-Θεά Κυβέλη! (την λέξη ΜΑΤΑΡ έχει και στην 7η σειρά).

Ανακαλύφθηκε το 1966. Το βραχομνημείο, 2,5 χλμ. δυτικά του χωριού, κείται στην περιοχή που ονομάζεται «Μπροστά του Τύμβου > Τούμπα > Τούρμπε» και «Γραμμένος Βράχος» ή «Ψυχρό Πεύκο», διότι μοιάζει, λένε, με απολιθωμένο δένδρο (παρακάτω φωτογραφία)!

Το ύψος του κωνικού βράχου πλησιάζει τα 9 μ.

Η 9γραμμη επιγραφή υπάρχει επάνω αριστερά από τριγωνική κόγχη και ίσως και μήτρα εντός τριγώνου (παρακάτω φωτογραφία).

Στο άλλο άκρον, στους πρόποδες του συμμετρικού βράχου, ευρέθησαν προσφάτως τα λείψανα μιας δεύτερης επιγραφής, πιθανώς επίσης πολύ μεγάλης, η οποία όμως, μάλλον αποσπάστηκε από σεισμό: Είναι βαρειά κατεστραμμένη. Αλλά ορισμένες ευανάγνωστες ακολουθίες αποκαλύπτουν ένα κείμενο, σε αρχαία ελληνική διάλεκτο.

Η επιγραφή Β-01 όπως ονομάσθηκε ευρίσκεται κάτω από την κόγχη στα δεξιά. Όλες οι γραμμές είναι γραμμένες από αριστερόστροφα (από τα αριστερά προς τα δεξιά - sinistroverse). Δεν υπάρχουν σημεία στίξεως ως όρια λέξεων. Αλλά χρησιμοποιείται το κενό ανάμεσα στις λέξεις.

Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία φρυγικά κείμενα, που έχει βρεθεί μέχρι τώρα!

Η Obrador-Cursach έχει προτείνει μια μετάφραση μόνο για το αρχικό μέρος.

Η άλλη επιγραφή, η Β-08, απέχει μερικές εκατοντάδες μέτρα από την επιγραφή «Γερμανός Β-01». Έχει πολύ παρόμοιο στυλ. Ωστόσο, έχει φθαρεί πολύ περισσότερο από την B-01 από τους ισχυρούς βόρειους ανέμους και τις βροχές. Μια μεγάλη ρωγμή χωρίζει την επιγραφή σε δύο μέρη.

Υπάρχουν 4 γραμμές στο επάνω μέρος και πιθανώς 5 γραμμές στο κάτω μέρος. Όλες οι γραμμές είναι γραμμένες σε αριστερόστροφα.

Υπάρχουν ενδείξεις ανθρώπινης εγκατάστασης σε κοντινή απόσταση. Υπάρχει επίσης μια πλατφόρμα μπροστά στον ιερό βράχο, που έχει λαθρανασκαφεί από θησαυροθήρες. Γύρω από τον βράχο υπήρχε οικισμός των Μακεδονο-Θρακών Ελλήνων Φρυγών.

ΠΗΓΗ: «Soğukçam Yazıtı: Germanos Yazıtı», Arkeoloji Khaber, 11.3.2019. Γ. Λεκακης «Η αγνωστη Μικρα Ασία». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.3.2019. Phrygian Monuments.

        - Cl. Brixhe, κ.ά. «Germanos/Soğukçam: nouvelle inscription paléo-phrygienne dans une aire cultuelle remarquable», journal Kadmos, https://doi.org/10.1515/kadmos-2016-0007,

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Brixhe C. & M. Lejeune «Corpus des inscriptions paléo-phrygiennes», Παρίσιοι, 1984.

        - Brixhe C. & G. Vottéro «Germanos Sogukçam, nouvelle inscription paléo-phrygienne dans une aire cultuelle remarquable», περ. Kadmos 55, 1, 131-146, 2016.

        - Obrador-Cursach, B. «Lexicon of the Phrygian Inscriptions», εκδ. Thesis, Βαρκελώνη, 2018.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

---

[1] Πιθανόν από τον ομώνυμο Τρώα πολεμιστή, τον οποίο εσκότωσε ο Πολυποίτης στον Τρωικό εμφύλιο των Ελλήνων Πόλεμο της Τροίας, ή άλλον ομώνυμο Τρώα πολεμιστή, που τον σκότωσε ο Τεύκρος στον ίδιο πόλεμο. Υπάρχουν πολλοί ήρωες με αυτό το όνομα στην αρχαία μας ιστορία και μυθολογία. Αλλά και το Ορμένιο της νυν Θράκης μας.

μεγαλυτερη αρχαια φρυγικη επιγραφη, γραφη αρχαιο φρυγικο αλφαβητο, ελληνικη παραλλαγη ελληνικο αλφαβητο Λεκακης φρυγες Μακεδονια Θρακη, 1200 πΧ αρχαιος υμνος μεγαλη αρχαιες φρυγικες επιγραφες φρυγια ελληνικη αλφαβητος ελληνικο χωριο ορμενος 1487 15ος αιωνας μχ παραφραση Γερμανος 1928 Γερμενοζ 1946 σογκιουκτσαμ Sogukcam, γκοινιουκ Goynuk μπολου Bolu, αρχαιος Βιθυνια, 40ος παραλληλος εσκισεχιρ Eskisehir, δορυλαιο εσκι σεχιρ Eski sehir, δορυλαιον Τουρκια παλαιοφρυγικη βραχος, εξαρμα βραχοναος Μητερα Θεα Κυβελη αναγλυφο ελληνικα αμεταφραστη γραφη φρυγικα 1966 βραχομνημειο, Μπροστα του Τυμβου / Τουμπα / Τουρμπε Γραμμενος Βραχος Ψυχρο Πευκο απολιθωμενο δενδρο ΜΑΤΑΡ ΚΥΒΕΛ ΕΛΑ ματερα ματαρα υμνος κωνικος βραχος τριγωνικη κογχη, 9γραμμη τριγωνο μητρα σεισμος ευαναγνωστη κειμενο, γραμμες αριστεροστροφη αριστερα δεξια σημεια στιξεως στιξης στιξη οριο λεξη κενο λεξεις μεγαλυτερο μεταφραση αριστεροστροφη ιερος λαθρανασκαφη θησαυροθηρες οικισμος ΜακεδονοΘρακες αρχαιοι Μακεδονες Θρακες Ελληνες paléophrygiennes paléophrygienne λεξικο Τρωας πολεμιστης Πολυποιτης Τρωικος εμφυλιος Ελληνων Πολεμος Τροια Τρωες πολεμιστες, ηρωας Τευκρος ηρωες ιστορια μυθολογια Ορμενιο νομος εβρου Θρακης εβρος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ