Το πρώτο βιβλίο Μετεωρολογίας στον κόσμο το έγραψε ο Αριστοτέλης! Περιγράφει και το πολικό σέλας! - του Χρ. Ζερεφού

Το πρώτο βιβλίο Μετεωρολογίας

στον κόσμο

το έγραψε ο Αριστοτέλης!

Περιγράφει και το πολικό σέλας!

Τα «Μετεωρολογικά» του Αριστοτέλους ίσως είναι το λιγότερο ή ένα από τα λιγότερο γνωστά έργα του, αν και υπήρξε το πρώτο βιβλίο μετεωρολογίας στον κόσμο και ακόμη το συζητάμε 24 αιώνες μετά.

Ο Αριστοτέλης υπήρξε ένα σπουδαίος επιστήμονας της φύσης και φιλόσοφος της φύσης. Στα «Μετεωρολογικά» του, ως μετέωρο ορίζεται οτιδήποτε αιωρείται μεταξύ του άνω και κάτω τόπου. Περιγράφει φαινόμενα όπως τους κομήτες, τους μετεωρίτες ακόμη και το πολικό σέλας[1]…!

Στήριξε αυτήν την πραγματεία του στην γνώση που είχε εξελιχθεί από την εποχή του Θαλού, του Αναξιμένους, του Ηρακλείτου και του Εμπεδοκλέους.

Ο Αριστοτέλης είναι εκείνος που ουσιαστικά επηρέασε την Κοσμολογία με βάση τα τέσσερα στοιχεία: Ύδωρ, αήρ, γη, πυρ.

Από την περίληψη της ομιίας με τίτλο «Τα μετεωρολογικά του Αριστοτέλους, ως το μακροβιότερο σύγγραμμα μετεωρολογίας παγκοσμίως» του ακαδημαϊκού Χρήστου Σ. Ζερεφού(*) σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, ΔΕΙΤΕ την ΕΔΩ. 

Διοργανώθηκε από το New York College. Συνδιοργανωτές: Ένωση Ελλήνων Φυσικών, Εταιρεία Μελέτης Προβλημάτων Συλλογικών Ε.Μ.ΠΡΟ.Σ., Διεθνής Εταιρεία Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας και Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Πειραιά ΕΦΤΑ.

(*) Ο κ. Ζερεφός είναι επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών (2008- ), Καθηγητής της Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (2002-2010), Καθηγητής της Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Φυσικής Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1979-2002), Επόπτης του Κέντρου Επιπτώσεων του Περιβάλλοντος στην Υγεία του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (2003- ), Πρόεδρος Συνεργάτης Καθηγητής (Samarbeidspartnere), Πανεπιστήμιο του Oslo, Νορβηγία (1995), Επισκέπτης Καθηγητής (Fulbright Scholar), Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, ΗΠΑ (1985), Επισκέπτης Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής και Αστρονομίας, Πανεπιστήμιο Βοστώνης, ΗΠΑ (1983). Τις τελευταίες 4 δεκαετίες έχει επιβλέψει 55 Μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες και περισσότερες από 30 Διδακτορικές διατριβές.

ΠΗΓΗ: ΕΜΑΕΜ, Φρυκτωρίες, 7.12.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.12.2024.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Γ. Λεκάκη:

[1] «Φαίνεται δέ ποτε συνιστάμενα νύκτωρ αἰθρίας οὔσης πολλὰ φάσματα ἐν τῷ οὐρανῷ..., ἡμέρας μὲν οὖν ὁ ἥλιος κωλύει, νυκτὸς δ' ἔξω τοῦ φοινικοῦ(**), τὰ ἄλλα δι' ὁμόχροιαν οὐ φαίνεται» - Αριστ. Μετεωρολογικά (Α',5).

Στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., ο Φωκαεύς Έλλην έμπορος και γεωγράφος εκ Μασσαλίας, Πυθέας, ανέφερε το θαλάσσιο ταξείδι του στην Θούλη, όπου είδε το βόρειο σέλας.

Η λέξις σέλας αναφέρεται από τον Όμηρο ακόμη (δοτ. σέλαϊ - Ιλ. Ρ.739, Οδ. φ.246) > σέλα (Ανθ. Π. 9.289) = φως, λαμπρότης, λαμπρά φλοξ πυρός, πυρσός (Ομ. Ιλ. Τ.366). Από την λέξη σέλας παράγονται: σελαγώ, σελαγίζω, σελάσσομαι, σελάγισμα, σέλασμα, σελήνη, σελασφόρος (= φεγγοβόλος), σελάω (= λάμπω), σέλαχος (= σαλάχι), επειδή βγάζει φωσφορική λάμψη < ΣϜελ, ΣϜερ > Σείριος > αβεστ. xarθranah (= η λάμψη της δόξας), αρχ. ινδ. svarnara (= λάμψη φωτός;), κλπ. < ἥλιος, εἵλη (= η θερμότης του ηλίου), κλπ.

Ασυνήθιστη κόκκινη λάμψη στον νυχτερινό ουρανό αναφέρεται και σε ένα βαβυλωνιακό σφηνοειδές έγγραφο για την νύχτα 12-13 Μαρτίου 567 π.Χ., το 37ο έτος βασιλείας του βασιλιά Ναβουχοδονόσορα Β' (568 / 567 π.Χ.). Αυτή η παρατήρηση συνέβη σε μια εποχή που το γεωμαγνητικό (δίπολο) γεωγραφικό πλάτος της Βαβυλώνας ήταν περίπου 41°Β σε σύγκριση με το τρέχον 27,5°Β, υποδηλώνοντας υψηλότερη συχνότητα σέλαος στη Βαβυλώνα τον 6ο αι. π.Χ. από ό,τι σήμερα. Και φαινόμενο φωτεινής καταιγίδας, που έρχεται από τον βορρά στην Βαβυλωνία, στην αρχή του βιβλίου του προφήτη Ιεζεκιήλ (1:4).

Η πρώτη σαφώς αναγνωρίσιμη παρατήρηση του σέλαος έγινε στην Κίνα το 193 π.Χ.

Μετά, οι πρώτες προσπάθειες να εξηγηθεί επιστημονικά ο σχηματισμός του βόρειου σέλαος έγιναν τον... 18ο αιώνα μ.Χ.

Το κέντρο της ζώνης εμφάνισης του Βορείου Σέλαος ευρίσκεται σήμερα κοντά στην βορειοδυτική ακτή της... Γροιλανδίας! Η ζώνη αυτή εκτείνεται μέχρι γεωγραφικό πλάτος 57ο προς τον Καναδά, ενώ μέχρι 77ο μοίρες στην Ευρώπη. Δηλαδή σήμερα ορατό μόνο στην Αλάσκα, τον Καναδά, την Φινλανδία, την Ισλανδία και την Νορβηγία!

(**) φοινικούν = ιώδες.

Το Βόρειο ή Πολικό Σέλας ή Pazori (aurora borealis), είναι ένα ατμοσφαιρικό οπτικό φαινόμενο, μια λάμψη (φωταύγεια) των ανώτερων στρωμάτων των πλανητικών ατμοσφαιρών, που προκύπτει από την αλληλεπίδραση της μαγνητόσφαιρας του πλανήτη με τα φορτισμένα σωματίδια του ηλιακού ανέμου. Τα φαινόμενα αυτά γενικώς ονομάζονται aurorae (aurora). Δημιουργούνται από την σύγκρουση φορτισμένων σωματιδίων, κυρίως ηλεκτρονίων, αλλά και πρωτονίων, προερχόμενα από το Διάστημα, τα οποία παγιδεύονται στο μαγνητικό πεδίο της Γης. Τα διεγερμένα άτομα αζώτου και οξυγόνου στην υψηλή ατμόσφαιρα, δημιουργηθούν έναν ηλεκτρομετεωρίτη.

Αντιστοίχως υπάρχει και το Νότιο Σέλας (aurora australis).

Τέτοια πολικά φαινόμενα εμφανίζονται και σε άλλους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος (Αφροδίτη, Άρη, Κρόνο, Δία, Ουρανό, Ποσειδώνα).

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης "Λεξικο παραδοσεων".

        - Hunnekuhl M. "Mythos Polarlicht: Warum Himmelsbänder, Heringsblitze und Sonnenwinde faszinieren", εκδ. D. Klasing, 2014.

        - Stephenson F. R. κ.ά. "The earliest dataable observation of aurora borealis", στο Αστρονομία & Γεωφυσική. 45, αρ. 6, 2004, σελ. 15–17, doi: 10.1046/j.1468-4004.2003.45615.x.

        - Wünsch  C. E.  "Horus oder Astrognostisches Endurtheil über die Offenbarung Johannis und über die Weissagungen auf den Messias wie auch über Jesum und seine Jünger: Mit einem Anhange von Europens neuern Aufklärung und von der Bestimmung des Menschen durch Gott. Ein Lesebuch zur Erholung für die Gelehrten und ein Denkzeddel für Freimaurer" στο Verlage des Vernunfthausses, 1783.

βιβλια Μετεωρολογια Αριστοτελους εργα μετεωρολογος Αριστοτελη επιστημονας φυση φιλοσοφος μετεωρο αιωρηση ανω κατω τοπος κομητης, μετεωριτης πραγματεια γνωση Θαλης Αναξιμενης, Ηρακλειτος Εμπεδοκλης Κοσμολογια 4 τεσσερα στοιχεια υδωρ, αηρ, γη, πυρ νερο αερας μακροβιοτερο συγγραμμα μετεωρολογιας πρωτο αρχαιο βιβλιο Μετεωρολογιας κοσμο Αριστοτελης πολικο σελας Ζερεφος συνισταμενα νυκτωρ αιθρια φασματα φασμα ουρανος ημερα ηλιος κωλυμα νυκτα φοινικουν ομοχροια Μετεωρολογικα 4ος αιωνας πΧ φωκαια Φωκαεες φωκιανος αρχαιος ελλην ελληνας εμπορος γεωγραφος Μασσαλια, πυθεας Πυθευς, θαλασσιο ταξειδι Θουλη, βορειο λεξις ομηρος ετυμολογια σελαι Ιλιας Οδυσσεια σελα Ανθολογια φως, λαμπροτης, λαμπρα φλοξ πυρος, λαμπροτητα, λαμπρη φλογα πυρ, πυρσος λεξη ετυμολογια σελαγω, σελαγιζω, σελασσομαι, σελαγισμα, σελασμα, σεληνη, σελασφορος φεγγοβολος σελαω λαμπω, σελαχος σαλαχι φωσφορικη λαμψη Σειριοςαβεστα δοξας αρχαια ινδικα φωτος ηλιος, ειλη θερμοτης του ηλιου Ασυνηθιστη κοκκινη λαμψη νυχτερινος βαβυλωνιακο σφηνοειδες εγγραφο νυχτα 12 13 Μαρτιου Μαρτιος 567 βασιλεια βασιλιας Ναβουχοδονοσορας Ναβουχοδονοσωρ Β 568 / 567 παρατηρηση εποχη γεωμαγνητικο διπολο γεωγραφικο πλατος Βαβυλωνας Βαβυλωνα Βαβυλων 41ος παραλληλος 41°Β 27ος 27,5°Β, συχνοτητα σελαος Βαβυλωνια 6ος φαινομενο φωτεινη καταιγιδα, βορρας βιβλιο προφητης Ιεζεκιηλ πρωτη Κινα 2ος 193 εξηγηση σχηματισμος 18ος μΧ Βορας Γροιλανδια ζωνη 57 Καναδας 77 μοιρες βορεια Ευρωπη ορατο Αλασκα ΗΠΑ, Φινλανδια, Ισλανδια Νορβηγια ιωδες παζορι Pazori aurora borealis ατμοσφαιρικο οπτικο φαινομενο, ατμοσφαιρα λαμψη φωταυγεια ανωτερο στρωμα πλανητικη αλληλεπιδραση μαγνητοσφαιρα πλανητης γη φορτισμενο σωματιδιο ηλιακος ανεμος φαινομενα ωροραι ωρορα ωρορες aurorae aurora συγκρουση φορτισμενα σωματιδια ηλεκτρονιο πρωτονιο Διαστημα, παγιδευση μαγνητικο πεδιο της Γης διεγερμενα ατομα αζωτο οξυγονο υψηλη ηλεκτρομετεωριτης Νοτιο πλανητες Αφροδιτη, αρης, Κρονος, Διας, Ουρανος, Ποσειδωνας

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ