Του Γιώργου Λεκάκη
Και η νοτιοδυτική Αγγλία
είναι πλούσια σε λείψανα νεολιθικών μνημείων (πέτρινων κύκλων, ταφικών τύμβων
και θαλαμωτών τάφων, καθώς και άλλων μυστηριωδών κατασκευών), που δεν έχουν
ακόμη πλήρως κατανοηθεί...
Tώρα, άλλοι δύο πέτρινοι κύκλοι, που εκτιμάται ότι είναι 5.000 χρόνων ανακαλύφθηκαν στα υψίπεδα Dartmoor(*)[1] (από τον ποταμό Dart, που πηγάζει από εκεί), στο Devon(**) της νοτιοδυτικής Αγγλίας, στον 50ό παράλληλο [50°34′N 4°0′W]. Αποδεικνύουν ότι το Στόουνχεντζ (160 χλμ. ΝΑ.), δεν ήταν ο μόνος κύκλος της Λίθινης Εποχής, που κτίσθηκε στην περιοχή.
Η πρώτη κατασκευή αποτελείται
από περίπου 20 πέτρες, με ύψος περίπου 1 μ., τοποθετημένες σε οβάλ σχήμα, με
διαστάσεις 40 Χ 33 μ. Ο κ. Endacott έχει ονομάσει τον κύκλο «Metheral», από
έναν κοντινό λόφο. "Metheral", από τον λόφο από πάνω του. Υπάρχουν
ενδείξεις ότι υπήρχαν περισσότερες πέτρες εκεί.
Ο δεύτερος κύκλος, που
ονομάζεται "Irishman's Wall", ευρίσκεται περίπου 1,6 χλμ. βόρεια του
κύκλου Metheral. Μόνον έξι πέτρες από αυτόν τον κύκλο έχουν απομείνει.
Ο κ. Endacott τα βρήκε
χαρτογραφώντας το έδαφος με ειδική μαγνητική τεχνολογία (resistivity και
magnetic gradiometry) πού είχε διαταραχθεί η γη!
Σημείωσε ότι ο κύκλος
Metheral τοποθετείται στο βόρειο άκρον ενός τόξου, που αποτελείται από 8
νεολιθικούς πέτρινους κύκλους. Πιστεύει
ότι μπορεί κάποτε να υπήρχε ένας πλήρης κύκλος μνημείων, που περιέκλειαν μερικά
από τα υψηλότερα εδάφη στο Dartmoor.
Προτείνει επίσης ότι το «Τείχος
του Ιρλανδού», που βρίσκεται στα βόρεια του τόξου, μπορεί να χρησίμευε ως
είσοδος στον ιερό χώρο, εξήγησε.
ΠΗΓΗ: «2 Stone Age circles discovered on English moorland may have been part of a 'sacred arc' - Two previously unknown Neolithic stone circles have been found in England, and they may have been part of a "sacred arc," an archaeologist says», Live Science, 21.11.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.11.2024.
(*) Ο βαλτότοπος του Dartmoor
και η γύρω περιοχή προστατεύονται ως Εθνικό Πάρκο (από το 1951). Το Εθνικό
Πάρκο Dartmoor καλύπτει 954 τ. χλμ.
Το Dartmoor κατοικείται
τουλάχιστον από την ύστερη νεολιθική και την πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Έχει την
μεγαλύτερη συγκέντρωση υπολειμμάτων της Εποχής Χαλκού στο Ηνωμένο Βασίλειο! Τα
μεγάλα αρχαιολογικά πεδία της Εποχής του Χαλκού, καλύπτουν μια έκταση πάνω
από 10.000 εκτάρια!
Το κλίμα εκείνη την
εποχή ήταν θερμότερο από σήμερα. Ο σημερινός βαλτότοπος ήταν καλυμμένος με δένδρα.
Οι προϊστορικοί άποικοι άρχισαν να αποψιλώνουν το δάσος και ίδρυσαν τις πρώτες
αγροτικές κοινότητες. Η πυρκαγιά ήταν η κύρια μέθοδος εκκαθάρισης της γης,
δημιουργώντας βοσκοτόπους και τόπους αγρανάπαυσης.
Μετά από μερικές
χιλιάδες χρόνια, το ήπιο κλίμα επιδεινώθηκε. Αυτό άφησε αυτές τις περιοχές
ακατοίκητες και, κατά συνέπειαν, σχετικά αδιατάρακτες μέχρι τις ημέρες μας! Το
πολύ όξινο χώμα δεν άφησε να επιβιώσουν οργανικά υπολείμματα, αλλά η
ανθεκτικότητα του γρανίτη είχε ως αποτέλεσμα τα υπολείμματα κτηρίων, περιβόλων
και μνημείων να έχουν επιβιώσει καλώς, όπως και τα εργαλεία από πυριτόλιθο.
Υπάρχουν περίπου 5.000 πετρόκυκλοι,
που σώζονται ακόμη! (Αν και από πολλούς αφαιρέθηκαν λίθοι, κατά την διάρκεια
των αιώνων, από τους νεώτερους κατασκευαστές παραδοσιακών ξερολιθικών τοίχων και
σπιτιών της Εποχής του Χαλκού. Οι μικρότεροι έχουν διάμετρο περίπου 1,8 μ. Ορισμένοι
έχουν πλατώματα, σε σχήμα L για προστασία από τον άνεμο και την βροχή. Ίσως
είχαν κωνική στέγη, στηριγμένη σε ξύλα και καλυμμένη με χλοοτάπητα ή άχυρα.
Υπάρχουν επίσης
πολυάριθμοι kistvaens, νεολιθικοί πέτρινοι κιβωτιόσχημοι τάφοι. Στο Ντάρμουρ
υπάρχουν πολυάριθμα προϊστορικά μενίρ (ορθόλιθοι ή μακρόλιθοι, kistvaens,
cairns). Οι πιο σημαντικοί:
- Η πετροσειρά Upper
Erme (του Ερμή; ερμαϊκή στήλη;) - η μεγαλύτερη στο Dartmoor και μάλιστα στον κόσμο, 3.300 μ.
- Beardown Man, κοντά
στο Devil's(**) Tor – απομονωμένη όρθια πέτρα (παρακάτω φωτογραφία) ύψους 3,5 μ. ίσως έχει άλλο 1 μ. κάτω
από το έδαφος (SX596796).
- Challacombe (κατακόμβη;), κοντά
στον προϊστορικό οικισμό Grimspound — τριπλή σειρά από πέτρες. (SX689807).
- Drizzlecombe,
ανατολικά του χωριού Sheepstor – πέτρινες σειρές, όρθιες πέτρες, kistvaens και
cairns (SX591669).
- Gray Wethers, κοντά
στο Postbridge — διπλός κύκλος, ευθυγραμμισμένος σχεδόν ακριβώς βόρεια νότια. (SX638831).
- Laughter Tor, κοντά
στις Δύο Γέφυρες — όρθια πέτρα ύψους 2,4 μ. και δύο διπλές πέτρινες σειρές, η
μία μήκους 164 μ. (SX652753).
- Merrivale, μεταξύ
Princetown και Tavistock — μια διπλή σειρά από πέτρες μήκους 182 μ. πλάτους 1,1
μ. σχεδόν ακριβώς ευθυγραμμισμένη ανατολή-δύση, επίσης πέτρινοι κύκλοι και ένα
kistvaen (SX554747).
- Scorhill / Scorill,
δυτικά του Chagford — κύκλος περιφέρειας 26,8 μ., και σειρές από πέτρες (SX654873).
- Shovel Down, βόρεια
της δεξαμενής Fernworthy — διπλή πέτρινη σειρά μήκους 120 μ. (SX660859).
- Yellowmead Down - τετραπλός
ομόκεντρος πέτρινος κύκλος και σειρές από πέτρες.
Σώζονται επίσης και
αρχαία πέτρινα γεφύρια.
Το Dartmoor είναι γνωστό επίσης για τους μύθους και τους θρύλους της λαογραφίας του. Είναι το «στέκι των pixies», ενός ακέφαλου καβαλάρη, μιας μυστηριώδους αγέλης «κυνηγόσκυλων(***)-φαντασμάτων» και ενός μεγάλου μαύρου σκύλου(***). Κατά την διάρκεια της Μεγάλης Καταιγίδας του 1638, λένε, «ο διάβολος(**) επισκέφτηκε το χωριό του βαλτότοπου Widecombe-in-the-Moor»…
Φαντάσματα έχουν
αναφερθεί και σε αρχαίους τόπους ταφής (όπως παντού στον κόσμο), εδώ λ.χ. στο
Childe's Tomb, στον βράχο Bowerman's Nose, στον στοιχειωμένο τάφος του Jay –
για τα οποία στήθηκαν πέτρινοι αποτροπαϊκοί σταυροί.
Αναφέρονται «πλάσματα
με τριχωτά χέρια», ή άλλες φορές μόνο… «τριχωτά χέρια», που λένε ότι
επιτίθενται στους αυτοκινητιστές (στο B3212) κοντά στις Δύο Γέφυρες. Αναφέρεται
και το «Θηρίο του Dartmoor», μια μεγάλη γάτα.
Το 1820, η νεοσύστατη
Βασιλική Εταιρεία Λογοτεχνίας Βρετανίας προσέφερε ένα βραβείο για ένα ποίημα με
θέμα όλα αυτά τα παραφυσικά του Dartmoor. Το κέρδισε η F. Hemans. - ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης "Λεξικο των παραδοσεων".
[1] Moor = ρεικότοπος, ανοικτά υψίπεδα ή ερημιές, πιθανώς
από μια παλαιά αγγλική λέξη για τον βάλτο.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook