ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Ευ. Βενιζέλος:
Υποδέχομαι με πολύ μεγάλη χαρά τον κ. Χάρη Τζάλα, του Ελληνικού Ινστιτούτου
Προστασίας της Ναυτικής Παράδοσης και όλους τους άλλους κυρίως που είναι εδώ
και που θα μας τους παρουσιάσει ο κ. Τζάλας, οι περισσότεροι είναι γνωστοί σε
όλους σας, ορισμένοι είναι στελέχη νυν ή πρώην της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας,
οπότε και δίνω το λόγο στον κ. Τζάλα.
Χ. ΤΖΑΛΑΣ: Θέλω κατ' αρχήν να σας ευχαριστήσω και να ευχαριστήσω και την Γενική Γραμματέα
που μας δίνετε την ευκαιρία για μία ακόμα φορά να επικοινωνήσουμε με τα Μέσα
Μαζικής Ενημέρωσης για να σας ανακοινώσουμε το τι έγινε στην Ενάλια
Αρχαιολογική Ερευνά μας στην Αλεξάνδρεια.
Είναι η 5η φορά, όπως
γνωρίζετε, γιατί με πολλούς έχουμε ξανασυναντηθεί που το Ελληνικό Ινστιτούτο
Μελετών Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας σε συνεργασία με το Ελληνικό
Ινστιτούτο Προστασίας Ναυτικής Παράδοσης, κατεβαίνουν στην Αλεξάνδρεια με μία
μεγάλη ομάδα επιστημόνων και δυτών για να συνεχίσουν τις έρευνες που ξεκινήσανε
το 1998.
Η Αρχαιολογική Υπηρεσία της Αιγύπτου
και το Ανώτατο Αρχαιολογικό Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου μας έχει
παραχωρήσει τα δικαιώματα μίας ενάλιας έρευνας σε μια πολύ μεγάλη περιοχή που
έχει 14 χλμ. ακτή και κλείνει την Αλεξάνδρεια, δηλαδή δεν υπάρχει πλέον
χώρος να δουλέψει άλλη αποστολή, πέραν από των δύο Γαλλικών που είναι μέσα στο
Λιμάνι, και 44 τ. χλμ..
Από τις προηγούμενες έρευνες και με
τη συνεργασία του Τμήματος Θαλάσσιας Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών
προσπαθήσαμε να καταλάβουμε την γεωμορφία αυτής της πολύ εκτεταμένης περιοχής
και να εστιάσουμε την προσοχή μας σε κάποια σημεία, τα οποία ήταν ύποπτα για
αρχαιότητες ή που γνωρίζαμε από αρχαία κείμενα ότι εκεί υπήρχαν αρχαιότητες ή
βυθισμένα τμήματα της Αρχαίας Αλεξάνδρειας.
Εστιάσαμε την προσοχή μας σε πέντε
σημεία τα οποία θα δείτε και στην οθόνη το πως προχωρούμε. Να πω ότι η πέμπτη
αποστολή που δούλεψε για τέσσερις εβδομάδες τον Νοέμβριο του 2000, είχε για
πρώτη φορά και την οικονομική συμπαράσταση του Υπουργείου Πολιτισμού και είναι
κάτι πολύ σημαντικό για μας που ξεκινήσαμε με πολύ ενθουσιασμό και με πολύ λίγα
μέσα.
Είχαμε επίσης την αμέριστη συμπαράσταση του Υπουργείου και το γεγονός, ότι η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου, η δρ. Λ. Μενδώνη με έξι επιστήμονες της αρχαιολογικής υπηρεσίας κατέβηκε και επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις μας, το τι κάνουμε, μας έδωσε και κουράγιο και ήταν και μία στήριξη ηθική για να πάμε μπροστά: 18 επιστήμονες - δύτες συμμετείχαν σ' αυτή την αποστολή - για τους Ελληνες μιλάω - από τους οποίους οι εφτά είναι από το Πανεπιστήμιο Πατρών. Πήραν και τέσσερις Αιγύπτιους Αρχαιολόγους - δύτες που συμμετείχαν μαζί μας και να τονίσω, ότι οι σχέσεις με τους Αιγύπτιους αρχαιολόγους είναι εξαιρετική. Και αυτό το "εξαιρετική" πρέπει να το τονίσουμε, ότι αγαπάνε τους Ελληνες, μας θέλουν και μεροληπτικά συμπεριφέρονται πολύ καλά μ' εμάς.
Στην πρώτη εικόνα έχουμε ένα χάρτη
του προηγούμενου αιώνα που έγινε για τον αρχαιολόγο Ζ. Μπότι, που δείχνει
αυτό το περίγραμμα το κόκκινο τη βυθισμένη ακτογραμμή και κάποια βυθισμένα
κτίσματα της Αρχαίας Αλεξάνδρειας, Πτολεμαϊκή [σ.σ.: μακεδονική] και "Ελληνορωμαϊκή".
Εδώ έχουμε την Ακρα Λοχιάδος(*) που
κλείνει ανατολικό το Ανατολικό Λιμάνι το αρχαίο. Είναι τα σύνορα, τα όρια της
έρευνάς μας ξεκινάνε από εδώ, από την Άκρα Λοχιάδος τη σημερινή Σελσέλα[1].
Εστιάσαμε την προσοχή μας στα πρώτα 4 χλμ. σε πέντε συγκεκριμένα
σημεία τα οποία τα ονομάζουμε: το shatbi I,II,III,IV και V.
Nα πάμε στην επόμενο χάρτη, εδώ
βλέπετε τα όρια της δικής μας περιοχής. Με πορτοκαλί χρώμα είναι η περιοχή
Shatbi I, ΙΙ. Εδώ είναι βυθισμένη η Αλεξάνδρεια, γιατί η Μεσόγειος ανέβηκε από
το έτος μηδέν (0) περίπου 2 μ., ενώ η Αλεξάνδρεια καταβυθίστηκε 5 - 7 μ., δεν
υπάρχει με έναν ομοιογενή τρόπο.
Λέω ότι εδώ στην θέση του Φάρου ο
Γάλλος Αρχαιολόγος Ζ. Ιβαπερέρ έχει βρει πολλά λείψανα αυτού του σημαντικού
οικοδομήματος, ενώ άλλη μία γαλλική αποστολή με τον Φρ. Γκοντιέ δουλεύει
μέσα στο Λιμάνι και κάθε λίγο ανακοινώνουν για σπουδαία αγάλματα και αντικείμενα
που βρίσκονται.
Σ' αυτή την περιοχή στην Ακρα
Λοχιάδος έχουμε εστιάσει την προσοχή μας, γιατί είναι δεδομένο, δεν το λέμε
εμείς, αλλά είναι γνωστό από τα αρχαία κείμενα και το ξέραμε όταν επιλέξαμε
αυτό το σημείο να ξεκινήσουμε, ότι είναι τα βυθισμένα Ανάκτορα, όλο αυτό είναι
τα Βασίλεια, εδώ είναι τα βυθισμένα Ανάκτορα, η ταφή της Κλεοπάτρας, το
Μαυσωλείο το οποίο δεν ετάφη μέσα η Κλεοπάτρα γιατί όταν συνέβησαν τα γεγονότα
που οδήγησαν στην αυτοκτονία της, δεν ήταν έτοιμο ακόμα, ολοκληρωμένο αυτό το
Μαυσωλείο.
Ένας από τους δυο οβελίσκους της Κλεοπάτρας [Cleopatra's Needle]
στην Αλεξάνδρεια,
πριν "μεταφερθεί" στην Αγγλία, το 1870
(ο άλλος "μεταφέρθηκε" στην Ν. Υόρκη ΗΠΑ)!
Και έχουμε τον Ναό της Ισιδος. Και
δουλεύουν οι δύτες της αποστολής μας πάνω σ' αυτά τα σημεία. Τα βάθη ξεκινάνε
από 2 μ. όταν είμαστε πολύ κοντά στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις που σήμερα
υπάρχουν και φτάνουν τα 7-9 μ.
Να σας δείξω κάποια επιλεγμένα αρχιτεκτονικά μέλη που μαρτυρούν ότι εκεί πράγματι υπήρχαν σημαντικά οικοδομήματα. Επιλέξαμε τρία αρχιτεκτονικά μέλη να σας δείξουμε, αλλά στο βυθό υπάρχουν πάρα πολλές κολόνες σπασμένες, υπάρχουν κιονόκρανα, υπάρχει πολύ κεραμική, τα οποία σιγά - σιγά θα προχωρήσουν οι έρευνες και θα τα φέρουμε στο φως.
Εδώ έχουμε ένα πολύ μεγάλο βάθρο, το
οποίο έχει πλάτος 2 μ., είναι από γρανίτη και πρέπει ζυγίζει κάτι λιγότερο από
10 τόνους.
Στο επόμενο βλέπετε το ίδιο βάθρο
αυτό, είναι ακέραιο, ξέρουμε ότι συνδεόταν με κάποιο άλλο βάθρο πιο πέρα, γιατί
όπως θα δείτε έχουν βρεθεί οι σύνδεσμοι ή σε κάποιο τοίχο. Πάντως μάλλον πρέπει
να πρόκειται για ρωμαϊκό αντικείμενο.
Στο επόμενο βλέπετε ότι πάνω απ'
αυτό το βάθρο υπήρχε και κάποιο άλλο βάθρο μικρότερο που στεκόταν. Εδώ έχει
βρεθεί μέχρι το μολύβι μέσα στις τρύπες.
Στο επόμενο είναι πριν καθαριστεί.
Εδώ έχει καθαριστεί και βλέπετε ο βυθός δεν έχει πολλές ανωμαλίες, πρέπει να
βρισκόμαστε στο στρώμα σε κάτι που ήταν στην επιφάνεια πριν 1.000 - 1.500
χρόνια. Εδώ βλέπετε ο δύτης ο οποίος θα ξεκινήσει τον καθαρισμό. Καθαρίστηκε
αρκετά εύκολα. Να τονίσω, ότι είναι μία περιοχή που είναι χρεωμένη με έντονη
μόλυνση, πολύ κοντά βγαίνει ένας αγωγός λυμάτων και να τονίσω εγώ ο οποίος δεν
καταδύομαι, ότι με θαυμασμό βλέπω τους αρχαιολόγους και τους άλλους δύτες πως
βουτάνε μέσα σ' αυτή την περιοχή, η οποία έχει μία περιορισμένη ορατότητα και
είναι αρκετά δύσκολη περιοχή.
Εδώ είναι ένα άλλο αρχιτεκτονικό
μέλος, το οποίο είναι 3,30 μ. μήκος. Εδώ βλέπουμε κάποιες οπές για κάτι που
μάλλον κάποια αμπάρα, κάτι έμπαινε εδώ. Συνεχιζόταν, επομένως πρέπει μάλλον να
είναι παραστάδα κάποιας πολύ μεγάλης πόρτας, είναι γρανιτένιο, το βάρος κι αυτό
πλησιάζει τους 10 τόνους. Ακέραιο πρέπει να ήταν 5 μ. ή περισσότερο. Εχουμε
κάποιο σημαντικό τεράστιο οικοδόμημα σε εκείνη την περιοχή.
Βλέπετε άλλες φωτογραφίες αυτού του
ιδίου αντικειμένου. Βλέπετε εδώ αυτές οι δύο οπές, ο δύτης ο οποίος στα 3 μ.
και πάνω, ήδη δεν φαίνεται λόγω της κατάστασης που επικρατεί με την θολούρα του
βυθού.
Έχουμε ένα πολύ σημαντικό
αρχιτεκτονικό μέλος που χρειάστηκε πολύ καιρό σε πολλούς αρχαιολόγους να
ερμηνεύσουν τι είναι. Και πρέπει να πω, ότι τελικά ο καλός μου φίλος, ο κ. Χάρης
Κριτζάς, κατάλαβε το τι είναι. Είναι τμήμα ενός Φαραωνικού Πυλώνα. Θα δείτε σε
μία παράσταση μετά πως λειτουργούσε αυτό.
Πυλώνες έχουμε μπροστά σε Ιερά, σε
Ναούς. Επομένως αυτός ο πυλώνας ο οποίος είναι μικρός πυλώνας, δηλαδή είναι
σμίκρυνση των Φαραωνικών πυλώνων που είχαν ύψος πάνω από 15 μ., ήταν ένα
οικοδόμημα στα 6-7 μ., το οποίο ήταν μπροστά σε κάποιο Ναό ή σε κάποιο κτίσμα
γερό που στα Πτολεμαϊκά χρόνια υπήρχε το ανακάτεμα των στιλ, όπου επικρατούσε
το Φαραωνικό.
Στην θέση ακριβώς που βρέθηκε όλοι
οι αρχαιολογικοί χάρτες από τον προπερασμένο αιώνα δείχνουν τη θέση του Ναού
της Ισιδος. Είναι τμήμα του Ναού της Ισιδος; Εμείς δεν χρειαζόμαστε το
εντυπωσιακό τον τίτλο για να πούμε, ότι βρήκαμε τον Ναό της Ισιδος. Αλλά
νομίζω, ότι ενδεχομένως οι επόμενες έρευνες μπορεί να μας βοηθήσουν να
καταλάβουμε που ανήκε αυτό το τμήμα και που βρισκόμαστε με ακρίβεια.
Βλέπετε αυτές οι οπές, όπως θα δείτε
σχεδιαστικά στο σχέδιο το οποίο ετοίμασε ο Ζωγράφος, ο κ.Παντζόπουλος, που
είναι και Γενικός Γραμματέας στο Ινστιτούτο Προστασίας Ναυτικής Παράδοσης, πώς
αποδίδεται, πώς ήταν ενδεχομένως αυτό το οικοδόμημα του οποίου έχουμε ένα
τμήμα, αλλά ένα τμήμα αρκετά μεγάλο που ζυγίζει κι αυτό κοντά στους 10 τόνους
και έχει 2,60 μ. ύψος, είναι ακέραια αυτή πέτρα, γρανίτης πάλι.
Εδώ βλέπετε, αυτό πρέπει να το
βλέπουμε στο ύψος, αυτή είναι η κορυφή. Αυτοί είναι οι πυλώνες, δηλαδή αυτό το
κομμάτι βρισκόταν εδώ στην κορυφή. Εδώ στέκονταν δύο ιστοί. Οι ιστοί
συγκρατούνταν από ορυχάλκινες ενδεχομένως δαχτυλίδια εδώ για να το στηρίξουν
και ήταν τα λάβαρα τα γνωστά που είναι μπροστά στους πυλώνες. Και εδώ η είσοδος
του Ιερού του Ναού.
Από το σχέδιο που έκανε ο Γ.
Κουτσουφλάκης στον βυθό που είναι ο αρχαιολόγος της αποστολής, βλέπουμε
ευκρινώς ότι έχουμε ένα σπάσιμο από κάτω, ένα σπάσιμο εδώ, ένα σπάσιμο εκεί,
υπήρχε το μολύβι που συνέδεε αυτό το τμήμα με κάποιο άλλο αρχιτεκτονικό σχήμα
που ήταν κάτω.
Οπως επίσης πάνω εδώ έχουμε άλλο ένα
κενό, ένα σπάσιμο και κάποιο αρχιτεκτονικό μέλος το συμπλήρωνε από πάνω. Ένα
σχέδιο του κ. Αλεξίου, όπου συγκρίνει σε ένα δημοσίευμά του αυτούς τους ιστούς
φαραωνικών ναών με μινωικά ιερά που έχουν βρεθεί στην Κρήτη.
Φεύγουμε από την θέση 1 και πριν
πάμε στην θέση 3. Να πω ότι στην θέση 2, δηλαδή στα ρηχά εκεί που υπήρχαν τα
βασίλεια, οι χάρτες του περασμένου και προπερασμένου αιώνα σημειώνουν - και το
βλέπουμε και σε κάποια παλιά γκραβούρα το 1471 από ένα κώδικα του Πτολεμαίου -
ότι υπήρχε ο τόπος μαρτυρίου του Αγίου Μάρκου.
Ηταν ένα πολύ σημαντικό κτίσμα του
4ου αιώνα μ.Χ., το οποίο συνέχισε να υπάρχει ερειπωμένο βεβαίως όλον τον
μεσαίωνα. Χάθηκε μία κάποια στιγμή και πιστεύουμε ότι τα ερείπια είναι κάτω από
το πυλωτή του καζίνου (Σάτμπι).
Επειδή περνάει ένας καινούργιος
δρόμος εκεί, διαπλατύνεται η παραλία της Αλεξάνδρειας, θελήσαμε να τονίσουμε
στους Αιγύπτιους συναδέλφους, την σημαντικότητα αυτού του μνημείου το οποίο
είναι χαμένο και να μη πατήσει όχι ο καινούργιος δρόμος ο οποίος δεν θα πατήσει
εκεί, αλλά να μην ρίξουν πέτρες, μπλόκια, για την προστασία, να σεβαστούν τα
ερείπια αυτού του μνημείου.
Οι Αιγύπτιοι δείξανε μία ευαισθησία
και μας επιτρέψανε - γιατί η άδειά μας είναι για την θάλασσα και όχι για την
στεριά - να κάνουμε δύο τομές κάτω από το καζίνο. Βεβαίως αυτές οι τομές γίνανε
μόνο και μόνο για να κατοχυρώσουμε μία θέση και να συνεχίσουμε μία έρευνα.
Οι τομές αυτές, μολονότι δουλέψαμε
πολύ λίγες μέρες, βγάλαμε πάρα πολλά όστρακα και όλα τα όστρακα είναι
πρωτοχριστιανικά και πολλά σπασμένα αρχιτεκτονικά μέλη. Θα συνεχίσουμε και θα
επιμείνουμε, μήπως αποκαλυφθεί αυτό το μνημείο το οποίο κατά το μεσαίωνα ήταν
πολύ σημαντικό.
Η θέση 3 είναι 560 μ. από την ακτή.
Οσοι έχετε παρακολουθήσει τις προηγούμενες παρουσιάσεις, είναι ο χώρος που
έδωσε πάρα πολλές λίθινες άγκυρες. 9 - 12 μ. βάθος είναι εκεί ο βυθός.
Συνεχίζουμε και βρίσκουμε λίθινες άγκυρες. Οι λίθινες άγκυρες μέχρι στιγμής
είναι 55. Συντηρήθηκαν οι 10. Αλλες 20 βρίσκονται σε συντήρηση. Οι λίθινες
άγκυρες αυτές που θα δείτε λίγο πιο πέρα, είναι η μεγαλύτερη συμπύκνωση λίθινων
αγκυρών σε ένα τόσο περιορισμένο σημείο για όλη την Μεσόγειο.
Αντιπροσωπεύουν 12 διαφορετικούς
τύπους αγκυρών. Κατά τον Γ. Κουτσουφλάκη, ο οποίος βούτηξε σε όλες αυτές τις
περιοχές, μου λέει, "μη σου κάνει εντύπωση αν τελικά θα βρεθούν 100
άγκυρες σ' αυτήν την περιοχή". Είναι καταπληκτικό το πως χάνονται οι
άγκυρες σ' αυτό το συγκεκριμένο σημείο.
Αλλά η έκπληξη ήταν, ότι ενώ την
είχαν περπατήσει την περιοχή για 4 προηγούμενες αποστολές, εντοπίστηκε κάτι
πολύ σημαντικό. Μία άγκυρα η οποία δεν είναι λίθινη και η οποία είναι η
μεγαλύτερη άγκυρα που έχει βρεθεί ποτέ στην Αίγυπτο. Είναι η πέμπτη σε μέγεθος
της Μεσογείου.
Εδώ βλέπετε τον στίπο. Είναι ένας
μολύβδινος στίπος. Εδώ είναι το κολλάρο το οποίο συγκρατούσε τα μέλη τα ξύλινα
τα οποία έχουν βεβαίως χαθεί. Θα δείτε μετά παραπέρα πως ήταν αυτή η άγκυρα. Η
άγκυρα ανελκύστηκε μετά από δύο μέρες, που είναι και εδώ ένα ρεκόρ συνεργασίας
με τις αιγυπτιακές αρχές.
Συνήθως οι διαδικασίες για να
ανελκυστεί ένα αντικείμενο θέλει δύο χρόνια. Σε δύο μέρες μας επιτρέψανε να το
ανελκύσουμε. Να σημειώσω ότι αυτά τα δύο μολύβδινα τμήματα ζυγίζουν πάνω από
300 κιλά και ήταν ένας πραγματικός άθλος για τους δύτες να το βγάλουν στην
επιφάνεια.
Εχει ήδη μπει σε γλυκό νερό και
αφαλατώνεται, στην ίδια δεξαμενή που οι Γάλλοι είχαν αφαλατώσει ένα πτολεμαϊκό
άγαλμα του 2ου των Πτολεμαίων. Να τονίσω ότι εδώ, σ' αυτό το σημείο ή κάπου
αλλού, περιμένουμε να διαβάσουμε κάτι, γιατί συνήθως στις άγκυρες βρίσκουμε ή
το όνομα του πλοίου που έχασε την άγκυρα ή το όνομα κάποιας θεότητας ή κάποιο
σύμβολο της καλής τύχης.
Ελπίζω να υπάρχει επιγραφή και να
δοθεί στον κ. Κριτζά που είναι ο Διευθυντής του Επιγραφικού Μουσείου και μέλος
της Συμβουλευτικής Επιτροπής των Ερευνών, να μας πει από τα γράμματα την
χρονολογία.
Από τον τρόπο που είναι κατασκευασμένη αυτή η άγκυρα, εγώ πιστεύω ότι είναι απ' τον 1ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ. Να προχωρήσουμε. Βλέπετε πάλι τον στίπο. Έχει άνοιγμα ο (στίπος), το κολλάρο, 2 μ. Η άγκυρα αυτή πως λειτουργεί: Εχουμε ένα στέλεχος ξύλινο. Εδώ είναι το κολλάρο που τα συγκρατεί. Αυτά τα μέλη δεν τα βρήκαμε ακόμα. Πρέπει να τα βρούμε αυτά. Είναι μολύβδινα. Οταν αυτή η άγκυρα ήταν ακέραια, είχε ύψος όχι μικρότερο από 3 μ. και μπορεί και 3,70 μ.
Το καράβι το οποίο έχασε αυτή την
άγκυρα πρέπει να είναι αυτά τα τεράστια καράβια των ελληνιστικών ή των ρωμαϊκών
χρόνων, που είχαν 70 μ. μήκος και κουβαλούσαν σιτάρι. Λίθινες άγκυρες νομίζω
έχετε δει τόσες πολλές. Αυτές είναι οι τελευταίες.
Είναι ωραιότατες μικρές άγκυρες. Η
κάθε μία έχει δικό της σχήμα. Το επόμενο. Οταν θα σταματήσουμε να βγάζουμε
άγκυρες και να τις έχουμε όλες συντηρήσει, θα αποτελέσει μία σημαντική μελέτη η
μελέτη αυτών των αγκυρών και θα καταλάβουμε πολύ περισσότερα για τα μικροϊστιοφόρα,
ενδεχομένως τα αλιευτικά που χάσανε τις άγκυρές τους σ' αυτή την περιοχή.
Η θέση 4 είναι τα πρώτα αρχαία με τα
οποία ήρθαμε σε επαφή, όταν πριν 3 χρόνια ξεκινήσαμε. Είναι ένα λατομείο. Εδώ
είναι ένα τμήμα που βλέπετε. Συνέχεια βρίσκουμε καινούργια αντικείμενα,
καινούργια λαξεύματα, γιατί η θάλασσα παίζει εκεί ένα παιχνίδι με την άμμο, την
φέρνει, την παίρνει, την ξαναφέρνει.
Συνεχίστηκε η αποτύπωση αυτού του
λατομείου. Και κάποιοι τάφοι - προσέχω, ο κ. Κριτζάς μου είπε να μην λέω ταφές,
γιατί ταφές είναι ο τρόπος. Αυτοί έχουν χαθεί τώρα. Σ' αυτή την αποστολή έχουν
καλυφθεί από 1,5 μ. άμμο.
Προχωρούμε σε μια άλλη περιοχή που
είναι καινούργια και αυτή. Είναι η θέση Σπόρτινγκ-5. Εδώ είναι κάτι το πολύ
σημαντικό, γιατί υπάρχει ένα συγκρότημα οικοδομικό, το οποίο δεν πρέπει να
καταστραφεί. Και εδώ έχουμε παρακαλέσει τις αιγυπτιακές αρχές να επιμείνουν με
τον κυβερνήτη της Αλεξάνδρειας, να μην πέσουν μπλόκια.
Εδώ έχουμε ένα μεγάλο κτίσμα
χωρισμένο στα τρία. Είναι 3 μ. βάθος. Η φωτογραφία αυτή πάρθηκε από τον 18ο
όροφο μιας πολυκατοικίας. Εδώ βλέπετε ένα ημικύκλιο, το οποίο συνεχίζεται εδώ.
Είναι ένα ελλειψοειδές ημικύκλιο και εδώ ένα ημικύκλιο. Βλέπετε πόσο κοντά στην
ακτή είναι. Εδώ έχουμε ένα λατομείο πάλι. Εδώ βλέπετε αυτό το κτίριο. Εδώ είναι
αυτό το ημικυκλικό. Εδώ βλέπετε, είναι ένα τεράστιο συγκρότημα. Δεν μπορούμε
ακόμα να ερμηνεύσουμε το τί είναι. Το βάθος είναι από 1,5 μέχρι 3 μ.
Υπάρχουν αρχιτεκτονικά μέλη τα οποία
είναι σκόρπια. Εχει γίνει μια πρώτη αποτύπωση από δύο δύτες αρχιτέκτονες. Και
εδώ θα εστιάσουμε την προσοχή μας και για να προλάβουμε εάν είναι να
καταστραφεί, να προλάβουμε μία σωστή αποτύπωση, αλλά και ενδεχομένως να
αποδειχθεί ότι είναι ένας σημαντικός βυθισμένος αρχαιολογικός χώρος και να
προστατευθεί.
Θα ήθελα να δώσω τον λόγο στον καθηγητή
τον κ. Φερεντίνο, γιατί πρέπει να τονίσω ότι η σημασία, η συμβολή των
επιστημόνων του Πανεπιστημίου Πατρών, που βοήθησαν να καταλάβουμε την γεωμορφολογία
αυτής της περιοχής, ήταν πάρα πολύ σημαντική βοήθεια.
Θα χρειαζόταν χρόνια για να
κοιτάζουν οι δύτες το βυθό, να καταλάβουμε που έχει άμμο, τί γίνεται, ενώ με τα
εξελιγμένα μηχανήματα της τελευταίας γενιάς, που με μεγάλη δυσκολία κουβαλάνε
κάτω στην Αλεξάνδρεια, μας έχουν βοηθήσει σημαντικά.
Εδώ βλέπετε τα μέλη της πέμπτης
αποστολής και θα επανέλθω εφ' όσον δώσω για λίγα λεπτά τον λόγο στον Καθηγητή
τον κ.Φερεντίνο.
Γ. ΦΕΡΕΝΤΙΝΟΣ: Οπως ακούσατε
εμείς, σαν Εργαστήριο Θαλάσσιας Βιολογίας του Παν/μίου Πατρών, αναλάβαμε τη
θαλάσσια γεωφυσική έρευνα του πυθμένα στην παράκτια ζώνη της Αλεξάνδρειας.
Προτού σας πω τι βρήκαμε και εμείς
θα σας δείξω τη μεθοδολογία και την τεχνολογία την οποία χρησιμοποιήσαμε, η
οποία είναι από τις πλέον σύγχρονες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο.
Πρώτα-πρώτα χρησιμοποιήσαμε, ένα
σύστημα προσδιορισμού θέσεως του πλοίου, το οποίο με μια ακρίβεια, περίπου του
1 μ., σε ένα οποιοδήποτε μέρος πάνω στη γη, στη θάλασσα ή στην ξηρά, μπορεί
να προσδιορίσει τη θέση, με μια ακρίβεια 1 μ.
Αυτό μετά είναι για μια διασκόπηση του πυθμένα, να δούμε τι υπάρχει πάνω στην επιφάνεια του πυθμένα, είναι ένα σύστημα που λέγεται ηχοβολιστής πλευρικής σάρωσης, που εκπέμπει παλμούς και σαρώνει το τι υπάρχει κάτω στον πυθμένα. Το υποβρύχιο όχημα, φέρει μια φωτογραφική μηχανή και μία κάμερα τηλεοπτική και επομένως φωτογραφίζουμε πλέον οπτικά το τι έχουμε εντοπίσει ακουστικά. Αυτός είναι ο τρόπος που ο ηχοβολιστής πλευρικής σάρωσης καλύπτει τον πυθμένα και σου δίνει μια φωτογραφία ή ηχογραφία όπως λέμε εμείς, καλύτερα. Κατ' αυτό τον τρόπο, λοιπόν, αρχίσαμε να εξερευνούμε όλη αυτήν εδώ την περιοχή, όπου τη χωρίσαμε σε άμμο και βράχους και όπου βλέπετε αυτά τα κόκκινα σημεία, τρίγωνα ή τετράγωνα, εντοπίσαμε κάποιους τόπους, οι οποίοι μπορεί να έχουν αρχαιολογική αξία.
Ιδιαίτερα θα σας δείξω τώρα, κάποιες
πληροφορίες που συλλέξαμε απ' αυτήν εδώ την περιοχή και μετά θα σας δείξω τους
τόπους που βρήκαμε στα άλλα κόκκινα κουτιά, τα τρίγωνα και τα τετράγωνα.
Σε αυτήν εδώ την περιοχή, εδώ είναι αυτο
που σας ανέφερε και ο κ. Τζάλας, εδώ είναι η περιοχή η οποία, όπως ανέφερε,
βρίσκονται τα πτολεμαϊκά ανάκτορα και όπως θα δείτε απ' ότι βλέπετε εδώ με
πράσινο χρώμα, έχουμε εντοπίσει κάποιους πιθανόν γεωμετρικά σχήματα, τα οποία
μπορεί να αποτελούν κάποιον αρχιτεκτονικό ιστό.
Εδώ χρειάζεται περισσότερο μελέτη
από αρχαιολόγους για να εντοπίσουν τι σημαίνουν ή τι είναι αυτά εδώ τα
γεωμετρικά σχήματα.
Εδώ θα σας δείξω την απάνω εικόνα,
κάποια σλάιτς τα οποία, όπου βλέπετε κάποιο αντικείμενο που έχουν ανάγλυφο
είναι βράχοι και κάποιοι απ' αυτούς τους βράχους που σας δείχνω, μπορεί να
είναι τα μεγάλα βάθρα ή οι κίονες που σας έδειξε προηγουμένως ο κ. Τζάλας.
Εδώ, όπως βλέπετε, ένα γεωμετρικό
σχήμα, σε σχήμα σταυρού και αν δούμε το επόμενο σλάιτ, θα δούμε ότι αυτό εδώ,
παρουσιάζει όπως βλέπετε, μια γεωμετρία και είναι σαν να έχουμε λίθινα
αντικείμενα, το ένα δίπλα στο άλλο. Οπως σας είπα αυτά εδώ θα πρέπει να
εξεταστούν λεπτομερέστερα από τους αρχαιολόγους.
Σε μια δοκιμαστική προσπάθεια, που
κάναμε μέσα στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, που δεν έχουμε βέβαια την άδεια αλλά
ήταν δοκιμαστική, εντοπίσαμε όπως βλέπετε αυτό το αεροπλάνο του Β' Παγκοσμίου
Πολέμου.
Αυτά τα οποία ήθελα να σας δείξω,
βρήκαμε κάποιους στόχους, εδώ έχει ένα γεωμετρικό σχήμα και την επόμενη φορά
πήγαμε να το ξαναεντοπίσουμε. Οπως βλέπετε αυτό από το 1999, Απρίλιος 2000 και
Νοέμβριος 2000.
Οταν πήγαμε τις επόμενες δύο φορές
να το εντοπίσουμε και να κάνουμε λεπτομερέστερη έρευνα, ανακαλύψαμε, όπως
βλέπετε, αυτό έχει το ίδιο σχήμα εδώ, περίπου το ίδιο σχήμα εκεί και το ίδιο
σχήμα εδώ.
Στην ουσία όμως αυτό εδώ το αντικείμενο
δεν το βλέπουμε. Τι γίνεται; Απ' ότι ανακαλύψαμε, αυτό το αντικείμενο έχει
καλυφθεί από άμμο. Εδώ στην περιοχή, αλλά και σε όλο τον πυθμένα της Μεσογείου,
ό,τι παρατηρείται στην ξηρά, στις ερήμους, που ο άνεμος μεταφέρει θίνες, τις
οποίες μετακινεί και καλύπτει το έδαφος, με τον ίδιο τρόπο τα κύματα μεταφέρουν
άμμο από μέρος σε μέρος.
Επομένως κάτι που μπορεί να το βρεις
μια δεδομένη στιγμή, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, μπορεί να έχει καλυφθεί
από άμμο και να παραμείνει εκεί κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, 6 μήνες, 1
χρόνο, 2 χρόνια και μετά πάλι να αποκαλυφθεί.
Εδώ τέλειωσαν αυτά που υποδείξαμε
εμείς σαν πιθανούς γεωμετρικούς τόπους, για να μελετήσουν καλύτερα οι
αρχαιολόγοι και πιστεύω ότι στην επόμενη φορά που θα πάμε στην Αλεξάνδρεια, θα
έχουμε περισσότερα στοιχεία τα οποία θα σας δείξουμε πιθανόν μετά από κάποιο
χρονικό διάστημα και πάλι.
Χ. ΤΖΑΛΑΣ: Ευχαριστώ τον
κ. Φερεντίνο και είχαμε ετοιμάσει ένα βίντεο, αλλά δε θα το δείξουμε γιατί
πληροφορούμαι ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να φύγουν.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Εγώ δύο
πραγματάκια μόνο θα προσθέσω. Την προσωπική εμπειρία από την επίσκεψη που
πραγματοποιήσαμε τον περασμένο Νοέμβριο με 6 διευθυντικά στελέχη του Υπουργείου
στην Αίγυπτο.
Μέσα
στα πλαίσια του ταξιδιού αυτού είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε τις
εγκαταστάσεις στα κτίρια της ελληνικής παροικίας στην Αλεξάνδρεια, που
φιλοξενούν και να πάρω την ευκαιρία για να ευχαριστήσω για άλλη μια φορά την
ελληνική παροικία και το Προεδρείο, για τη συνερασία που έχουν εν γένει με το
Ινστιτούτο αλλά και με τους άλλους ελληνικούς φορείς που εργάζονται ερευνητικά
στην Αίγυπτο.
Οπου πραγματικά διαπιστώσαμε στην
πράξη, όχι βεβαίως υποθαλάσσια, αλλά στην πράξη τη δουλειά την οποία εκπονούν
και την έρευνα την οποία κάνουν τα μέλη της συγκεκριμένης ερευνητικής αποστολής.
Τον άρτιο εξοπλισμό που υπάρχει, την
πολύ καλή σχέση που υπάρχει μεταξύ τους, την πολύ καλή οργάνωση και την
ουσιαστική σχέση συνεργασίας που υπάρχει με τις αιγυπτιακές αρχαιολογικές
αρχές.
Οταν
πήγαμε εμείς στις εγκαταστάσεις, ήρθε και ο αρμόδιος αρχαιολόγος και ο
εκπρόσωπος του Υπουργείου Πολιτισμού της Αιγύπτου. Θα τελειώσω εδώ, λέγοντας
ότι το συγκεκριμένο ταξίδι είχε σαν στόχο, αφενός μεν να δούμε επί τόπου την
εργασία την οποία πραγματοποιούν οι ελληνικές αποστολές στην Αίγυπτο, κυρίως
όμως μια επαφή με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού της Αιγύπτου
και με την αρχαιολογική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού της Αιγύπτου, με την
ελληνική παροικία, προκειμένου να ξεκινήσουν μια σειρά συνομιλίες για την
ίδρυση, για τη δημιουργία ενός Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αλεξάνδρεια,
Ινστιτούτου του Υπουργείου Πολιτισμού δηλαδή, στην Αλεξάνδρεια, στους χώρους
τους οποίους διαθέτει η ελληνική παροικία.
Ηδη,
με εντολή του Υπουργού Πολιτισμού, έχει συσταθεί η ομάδα εργασίας, η οποία θα
επεξεργαστεί όλο το σχέδιο της ίδρυσης αυτού του Ινστιτούτου και θα καταθέσει
σε εύλογο χρόνο τις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να γίνουν.
Ο
δεύτερος στόχος ήταν να δούμε την οργάνωση της έκθεσης
"Κρήτη-Αίγυπτος", η οποία θα πραγματοποιηθεί και στο Κάιρο, είναι η γνωστή
έκθεση, η οποία έχει πραγματοποιηθεί πριν λίγο καιρό στο Μουσείο Ηρακλείου, με
ιδιαίτερη επιτυχία και μία σειρά αλλων δυνατοτήτων συνεργασιών, του ελληνικού
Υπουργείου Πολιτισμού με το αιγυπτιακό Υπουργείο Πολιτισμού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην προηγούμενη
συνέντευξη τύπου, ο Υπουργός είχε πει ότι θα ενισχύσει τις προσπάθειες της
ερευνητικής αποστολής. Σε τι έγγεται αυτή η ενίσχυση; Ηταν οικονομική, στείλατε
επιστήμονες από το Υπουργείο Πολιτισμού;
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Η βοήθεια την
οποία παρείχε το Υπουργείο Πολιτισμού, στην ερευνητική περίοδο της οποίας τα
αποτελέσματα σήμερα παρουσιάζονται ήταν οικονομική και με ανθρώπινο δυναμικό,
γιατί όπως προανέφερε ο κ. Τζάλας, στην αποστολή μετέχουν μέλη της Εφορείας
Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Υπάρχει
μια στενή συνεργασία με την Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων, καθώς και κάποιοι άλλοι
επιστήμονες του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά εκτός της Εφορίας Εναλίων.
Επίσης
την επιστημονική υποστήριξη στην όλη προσπάθεια, όπως ήδη ανέφερε ο κ. Τζάλας
και βλέπετε εδώ, έχει και ο κ. Χ. Κριτζάς, ο δ/ντής του Επιγραφικού
Μουσείου και ο έφορος Αρχαιοτήτων, ο κ. Καλιγάς, παλαιότερο στέλεχος της
Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αλλά οπωσδήποτε ανήκων στην οικογένεια του Υπουργείου
Πολιτισμού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σχετικά με αυτό το
μαρτύριο του Αγ. Μάρκου. Θα ήθελα να σας ρωτήσω, βρέθηκε κάτι συγκεκριμένο από
τις έρευνες που κάνατε;
Χ. ΤΖΑΛΑΣ: Οχι, γιατί, επειδή
είμαστε πολύ κοντά στη θάλασσα, ο υδροφόρος ορίζοντας είναι στα 2 μ.
Επομένως φτάναμε σε νερό πολύ γρήγορα και σκάβαμε στην άμμο. Το ξέραμε αυτό,
δεν ήταν μια έκπληξη.
Το
κάναμε για να κατοχυρώσουμε αυτό το δικαίωμα και θα επανέλθουμε τον Απρίλιο
μήνα ή το Μάιο μήνα, με τις αντλίες και τη σχετική υποδομή. Το θετικό είναι ότι
ακριβώς στο σημείο που υποψιαζόμαστε, υπάρχουν πάρα πολλά όστρακα, δηλαδή είναι
πολλά σπασμένα πήλινα αντικείμενα, τα οποία όλα είναι πρωτοχριστιανικά.
Αλλά
μιλάμε για εκατοντάδες, τα οποία δεν είναι φερτά, δεν τα έφερε η θάλασσα,
κάποια ήταν βαθιά. Επίσης πολύ γρανίτης, μάρμαρο και νομίζω ότι είμαστε πολύ
κοντά, είναι ένα πολύ μεγάλο βάθρο, το περιγράφουν, το οποίο αυτή τη στιγμή
πρέπει να είναι στα 3 μ., πρέπει να κατέβουμε ένα μέτρο πιο κάτω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είστε αισιόδοξος
δηλαδή.
Χ. ΤΖΑΛΑΣ: Πάντα είμαι
αισιόδοξος. Είμαι αισιόδοξος επιστημονικά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Την προηγούμενη
φορά μας είχατε πει, μας είχατε δείξει, είχαν εντοπίσει στο βυθό ένα...
Χ. ΤΖΑΛΑΣ: Που έμοιαζε με σφίγγα. Είναι από τα παιχνίδια που κάνει η φύση, η θάλασσα στο βυθό. Αυτό το οποίο έδειχνε σαν σφίγγα, όταν κατέβηκαν οι δύτες, οι αρχαιολόγοι πλέον, συνέχισε να μοιάζει σαν σφίγγα, αλλά δεν ήταν σφίγγα. Ηταν απλώς ένα παιχνίδι των ρευμάτων, που έφερε αυτό το σχήμα. Δεν είναι το μόνο. Κι άλλα αντικείμενα. Κάπου νομίζαμε ότι υπάρχουν μόλοι. Είναι φυσικές γεωμετρικές απεικονίσεις, τις οποίες το sonar τα βλέπει συγκεκριμένα γεωμετρικά, ο αρχαιολόγος κατεβαίνει και το ερμηνεύει.
Αυτό
το ξέρουμε σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου. Το πιο κραυγαλέο είναι στο Μπινίνι,
όπου υπάρχουν κυκλώπεια τείχη, τα οποία μπορεί να ορκιστεί κανείς, αν δει την φωτογραφία,
ότι είναι στην Τίρυνθα μπροστά στις Μυκήνες, ενώ απεδείχθη ότι δεν είναι η
χαμένη Ατλαντίδα αλλά παιχνίδια της φύσης και των κυμάτων.
Εγώ,
πριν κλείσετε, κα Γενική Γραμματέα, ήθελα να ευχαριστήσω όλα τα μέλη της
τελευταίας αποστολής, όπως και όλα τα μέλη των προηγούμενων αποστολών. Κάποια
μέλη της αποστολής αυτής είναι σε αυτή την αίθουσα.
Να ευχαριστήσω τους χορηγούς,
ξεκινώντας από το Υπουργείο Πολιτισμού, έχετε την λίστα των χορηγών, την
Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, τον κ. Α. Ποταμιάνο, την Ολυμπιακή
Αεροπορία. Και να μην ξεχάσω έναν πολύ σημαντικό χορηγό, ο οποίος όχι μόνο
έρχεται ο ίδιος κάτω, είναι ο κ. Ά. Παλαιοκρασάς, της "AKTH
ENGINEERING", ο οποίος μας βοηθάει με το να εντοπίζουμε τη θέση του κάθε
αντικειμένου και το κάνει εις βάρος του επαγγελματικού του χρόνου και, για
μία φορά ακόμα, να σε ευχαριστήσω.
Κα Γενικέ σε εσάς θα πάνε οι
μεγαλύτερες ευχαριστίες, γιατί μας στηρίξατε με 3 διαφορετικούς Υπουργούς. Και
υπήρχε μια συνέπεια σε αυτό που μου υποσχεθήκατε. Ενδεχομένως το γεγονός ότι
είστε και Αρχαιολόγος, είναι μια ευαισθησία η οποία μετράει. Αλλά για μια φορά
οι υποσχέσεις έγιναν πραγματικότητα και για μία διάρκεια χρόνου.
Λ. ΜΕΝΔΩΝΗ: Συνέχεια της
ελληνικής διοίκησης κ. Τζάλα. Ευχαριστώ πολύ και να ευχηθώ η γεωμετρική πρόοδος
που παρατηρείται στην επιτυχία των ερευνών να συνεχιστεί. Ευχαριστούμε πολύ.
ΠΗΓΗ:
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ / ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, ΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ για τις δραστηριότητες του Ελληνικού Ινστιτούτου Μελετών Αρχαίας και
Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου για την περίοδο Νοέμβριο 2000, 12.1.2001.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 13.1.2001.
(*) Τὰ μὲν οὖν καθ᾽ ὅλου καὶ ἀνωτάτω περὶ τῆς Αἰγύπτου
ταῦτα λέγομεν͵ τὰ καθ᾽ ἕκαστα δὲ καὶ τὰς ἀρετὰς αὐτῆς νῦν διέξιμεν. ἐπεὶ δὲ τὸ
πλεῖστον τοῦ ἔργου τούτου καὶ τὸ κυριώτατον ἡ Ἀλεξάνδρειά ἐστι καὶ τὰ περὶ
αὐτήν͵ ἐντεῦθεν ἀρκτέον. ἔστι τοίνυν ἡ ἀπὸ Πηλουσίου παραλία πρὸς τὴν ἑσπέραν
πλέουσι μέχρι μὲν τοῦ Κανωβικοῦ στόματος χιλίων που καὶ τριακοσίων σταδίων͵ ὃ
δὴ καὶ βάσιν τοῦ Δέλτα ἔφαμεν· ἐντεῦθεν δ᾽ ἐπὶ Φάρον τὴν νῆσον ἄλλοι στάδιοι
πεντήκοντα πρὸς τοῖς ἑκατόν. ἡ δὲ Φάρος νησίον ἐστὶ παράμηκες͵ προσεχέστατον
τῆι ἠπείρωι͵ λιμένα πρὸς αὐτὴν ποιοῦν ἀμφίστομον. ἠιὼν γάρ ἐστι κολπώδης͵ ἄκρας
εἰς τὸ πέλαγος προβεβλημένη δύο· τούτων δὲ μεταξὺ ἡ νῆσος ἵδρυται κλείουσα τὸν
κόλπον͵ παραβέβληται γὰρ αὐτῶι κατὰ μῆκος· τῶν δ᾽ ἄκρων τῆς Φάρου τὸ μὲν ἑῶιον
μᾶλλόν ἐστι προσεχὲς τῆι ἠπείρωι καὶ τῆι κατ᾽ αὐτὴν ἄκραι (καλεῖται δ᾽ ἄκρα
Λοχιάς)͵ καὶ ποιεῖ τὸν λιμένα ἀρτίστομον· πρὸς δὲ τῆι στενότητι τοῦ μεταξὺ
πόρου καὶ πέτραι εἰσὶν αἱ μὲν ὕφαλοι αἱ δὲ καὶ ἐξέχουσαι͵ τραχύνουσαι πᾶσαν
ὥραν τὸ προσπῖπτον ἐκ τοῦ πελάγους κλυδώνιον. ἔστι δὲ καὶ αὐτὸ τὸ τῆς νησῖδος
ἄκρον πέτρα περίκλυστος͵ ἔχουσα πύργον θαυμαστῶς κατεσκευασμένον λευκοῦ λίθου
πολυώροφον͵ ὁμώνυμον τῆι νήσωι· τοῦτον δ᾽ ἀνέθηκε Σώστρατος Κνίδιος φίλος τῶν
βασιλέων͵ τῆς τῶν πλοιζομένων σωτηρίας χάριν͵ ὥς φησιν ἡ ἐπιγραφή. ἀλιμένου γὰρ
οὔσης καὶ ταπεινῆς τῆς ἑκατέρωθεν παραλίας͵ ἐχούσης δὲ καὶ χοιράδας καὶ βράχη
τινά͵ ἔδει σημείου τινὸς ὑψηλοῦ καὶ λαμπροῦ τοῖς ἀπὸ τοῦ πελάγους προσπλέουσιν
ὥστ᾽ εὐστοχεῖν τῆς εἰσβολῆς τοῦ λιμένος. καὶ τὸ ἑσπέριον δὲ στόμα οὐκ
εὐείσβολόν ἐστιν͵ οὐ μὴν τοσαύτης γε δεῖται προνοίας· ποιεῖ δὲ καὶ τοῦτο ἄλλον
λιμένα τὸν τοῦ Εὐνόστου καλούμενον· πρόκειται δ᾽ οὗτος τοῦ ὀρυκτοῦ καὶ κλειστοῦ
λιμένος· ὁ μὲν γὰρ ἐκ τοῦ λεχθέντος πύργου τῆς Φάρου τὸν εἴσπλουν ἔχων ὁ μέγας
ἐστὶ λιμήν· οὗτοι δὲ συνεχεῖς ἐν βάθει ἐκείνωι͵ τῶι ἑπτασταδίωι καλουμένωι
χώματι διειργόμενοι ἀπ᾽ αὐτοῦ παράκεινται· τὸ δὲ χῶμά ἐστιν ἀπὸ τῆς ἠπείρου
γέφυρα ἐπὶ τὴν νῆσον κατὰ τὸ ἑσπέριον αὐτῆς μέρος ἐκτεταμένη͵ δύο διάπλους
ἀπολείπουσα μόνον εἰς τὸν Εὐνόστου λιμένα καὶ αὐτοὺς γεγεφυρωμένους· ἦν δ᾽ οὐ
γέφυρα μόνον ἐπὶ τὴν νῆσον τὸ ἔργον τοῦτο͵ ἀλλὰ καὶ ὑδραγώγιον͵ ὅτε γε ὠικεῖτο·
νῦν δ᾽ ἠρήμωσεν αὐτὴν ὁ θεὸς Καῖσαρ ἐν τῶι πρὸς Ἀλεξανδρέας πολέμωι τεταγμένην
μετὰ τῶν βασιλέων· ὀλίγοι δ᾽ οἰκοῦσι πρὸς τῶι πύργωι ναυτικοὶ ἄνδρες. ὁ γοῦν μέγας
λιμὴν πρὸς τῶι κεκλεῖσθαι καλῶς τῶι τε χώματι καὶ τῆι φύσει ἀγχιβαθής τέ ἐστιν
ὥστε τὴν μεγίστην ναῦν ἐπὶ κλίμακος ὁρμεῖν͵ καὶ εἰς πλείους σχίζεται λιμένας.
οἱ μὲν οὖν πρότεροι τῶν Αἰγυπτίων βασιλεῖς ἀγαπῶντες οἷς εἶχον καὶ οὐ πάνυ
ἐπεισάκτων δεόμενοι͵ διαβεβλημένοι πρὸς ἅπαντας τοὺς πλέοντας καὶ μάλιστα τοὺς
Ἕλληνας (πορθηταὶ γὰρ ἦσαν καὶ ἐπιθυμηταὶ τῆς ἀλλοτρίας κατὰ σπάνιν γῆς)͵
ἐπέστησαν φυλακὴν τῶι τόπωι τούτωι κελεύσαντες ἀπείργειν τοὺς προσιόντας·
κατοικίαν δ᾽ αὐτοῖς ἔδοσαν τὴν προσαγορευομένην Ῥακῶτιν͵ ἣ νῦν μὲν τῆς
Ἀλεξανδρέων πόλεώς ἐστι μέρος τὸ ὑπερκείμενον τῶν νεωρίων͵ τότε δὲ κώμη ὑπῆρχε·
τὰ δὲ κύκλωι τῆς κώμης βουκόλοις παρέδοσαν δυναμένοις καὶ αὐτοῖς κωλύειν τοὺς
ἔξωθεν ἐπιόντας. ἐπελθὼν δὲ Ἀλέξανδρος͵ ἰδὼν τὴν εὐκαιρίαν ἔγνω τειχίζειν ἐπὶ τῶι
λιμένι τὴν πόλιν· τῆς δ᾽ ὕστερον ἐπηκολουθηκυίας εὐδαιμονίας τῆι πόλει
μνημονεύουσί τι σημεῖον κατὰ τὴν ὑπογραφὴν τοῦ κτίσματος συμβάν· τῶν γὰρ
ἀρχιτεκτόνων γῆι λευκῆι διασημαινομένων τὴν τοῦ περιβόλου γραμμήν͵ ἐπιλιπούσης
τῆς γῆς καὶ τοῦ βασιλέως ἐπιόντος͵ οἱ διοικηταὶ τῶν ἀλφίτων μέρος τῶν
παρεσκευασμένων τοῖς ἐργάταις παρέσχον͵ δι᾽ ὧν καὶ αἱ ὁδοὶ κατετμήθησαν εἰς
πλείους· τοῦτ᾽ οὖν οἰωνίσθαι λέγονται πρὸς ἀγαθοῦ γεγονός.
ΠΗΓΗ: Στράβων «Γεωγραφικά», βιβλίο ΙΖ, 1.6.
[1] Στην Σελσέλα Αλεξανδρείας, στην συνοικία του Σάτμπι, ευρίσκεται και η Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας, στον 31ο παράλληλο [31°12′32″N 29°54′33″E]. Παράλληλα στην Σχολή Τεχνών του Πανεπιστημίου της Αλεξανδρείας. Είναι σχεδόν η ίδια περιοχή, με εκείνην την οποία εκαταλάμβανε η περίφημη αρχαία Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας. Στην περιοχή του Βρουχίου απεκαλύφθησαν αρχαιολογικά ευρήματα - φιλοξενούνται στο Μουσείο της Νέας Βιβλιοθήκης.
Η θέα προς τον ανατολικό λιμένα αποκαλύπτει τo παλαιό φρούριο των Μαμελούκων στο Καΐτ-μπέι. Εκτίσθη το 1480, επί του επίσης περίφημου Φάρου της Αλεξανδρείας.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook