11 Ιανουαρίου οι Έλληνες εόρταζαν τα Αλώα, προς τιμήν της Τριάδας: Δήμητρος - Ποσειδώνος - Διονύσου - Σε όλην την Αττική, με κατάληξη στην Ελευσίνα - του Γ. Λεκάκη

11 Ιανουαρίου οι Έλληνες

εόρταζαν τα Αλώα,

προς τιμήν της Τριάδος των θεών

Αλωαίης Δήμητρος

Φυταλμίου Ποσειδώνος

και Διονύσου

Σε όλη την Αττική,

με κατάληξη στην Ελευσίνα

Του Γιώργου Λεκάκη

Ο 6ος μήνας του αττικού ημερολογίου, ήταν ο Ποσειδεών, αφιερωμένος στον θεό Ποσειδώνα(*), που αντιστοιχεί στην σημερινή περίοδο από 15 Δεκεμβρίου έως 15 Ιανουαρίου.

Την 26^η Ποσειδεώνος(*)[1] (άρα περί την σημερινή 11^η Ιανουαρίου)[2], μετά το τέλος του πρώτου τρύγου, εορτάζονταν τα Αλώα, προς τιμήν:

        - της θεάς Αλωαίης Δήμητρος και της Κόρης-Περσεφόνης,

        - του Φυταλμίου Ποσειδώνος(*), και

        - του Διονύσου.

Αυτήν την εποχή του χρόνου σκάβεται το χώμα γύρω από τους αμπελώνες και ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος ζύμωσης.

Ο χαρακτήρας της εορτής ήταν «η εξύμνησις της γονιμότητος της γης και του ανθρωπίνου είδους, οφειλομένης εις την ένωσιν της Δήμητρος και του Διονύσου, και η προσφορά τιμών εις την Ελευσίνα η οποία πρώτη είχε λάβει από τας δύο θεότητας το δώρον της πλέον πολιτισμένης διατροφής και την είχε κάμει γνωστήν εις τους άλλους ανθρώπους»[3].

Το αρχαίο γεφυράκι, πριν την είσοδο της Ελευσίνος,

στην Ιερά Οδό από Αθήνα,

απ' όπου περνούσαν όλες οι ιερές πομπές προς την πόλη.

Οι άνδρες σχεδόν πάντα αποκλείονταν. Είχαν όμως την νομική και ηθική υποχρέωση να πληρώσουν τα έξοδα των συζύγων τους σε αυτές τις γιορτές.

Τα Αλώα, που ήταν πανάρχαια εορτή, «άπό του τότε τούς άνθρώπους τάς διατριβάς περί τάς άλως ποιείσθαι»[7]. Τελούνταν «για την καλή βλάστηση». Και όπως όλες οι αγροτικές γιορτές θα παρείχε πολλές διασκεδάσεις.

Η (αγία) Τριάδα

Ήταν τρισυπόστατη αγροτική[4] εορτή των Αθηνών[5] και όλης της Αττικής[6]. 

Η γιορτή αυτή, αρχικώς ήταν υπέρ της Δήμητρος και του Ποσειδώνος(*). 

            - Η Αλωαία / Ἁλωιάς / Ἁλωίς[8] Δήμητρα, ήταν θεότητα-προστάτις των καρπών της Γης. Άλλωστε αυτή δώρισε την πολιτισμένη / καλλιεργημένη τροφή / ζωή και έκανε τους ανθρώπους καλλιεργημένους. Η λέξη ἅλως[19] σημαίνει αλώνι (ιερός χώρος της θεάς) / κήπος (βλ. Ησυχ. ἄλουα = κήποι, κατά τους Κυπρίους και ἄλος = κήπος στην σικελική ελληνική) – γι’ αυτό κάποιοι λένε πως ήταν και μια γιορτή της κηπουρικής τέχνης. Και αλωαί[9] = αμπέλια, αμπελώνες[10], ιερός χώρος αρμοδιότητας του θεού Διονύσου, προστάτη της αμπέλου και του οίνου. Εορταζόταν γύρω από τα αλώνια, ταυτοχρόνως σε όλους τους δήμους της Αττικής.

            - ο Φυταλμίος Ποσειδών(*), λατρευόταν όπως λέει το όνομά τους, ως θεός-προστάτης της παράλιας βλάστησης.

            - Αλλά καθιερώθηκε και υπερ Διονύσου, μετά τον θάνατο του βοσκού Ικάριου, αφού ο θεός του εδίδαξε την αμπελοκαλλιέργεια και εισήγαγε έτσι το αμπέλι στην Αττική. Ευγνώμονες οι Αττικοί για το θείο δώρο ενέτεξαν και τον Διόνυσο στην γιορτή. Ο Διόνυσος έδωσε στον Ικάριο το θείο κρασί, ως δώρο για την φιλοξενία του από αυτόν. Η περιοχή όπου συνέβη αυτό, ακόμη λέγεται Διόνυσος στην Αττική! Αλλά ο Ικάριος μοιράστηκε αυτό το δώρο με άλλους βοσκούς φίλους του. Αυτοί όμως μέθυσαν και τον σκότωσαν! Ο Διόνυσος τότε τους τιμώρησε παίρνοντας την μορφή μιας κοπέλλας, «κάνοντάς τους τρελλούς για ερωτική επιθυμία». Και όταν η κοπέλλα εξαφανίσθηκε ξαφνικά, οι βοσκοί παρέμειναν με στύσεις… Μέχρι που ένας χρησμός τους είπε ότι πρέπει να κατευνάσουν τους θεούς, αφιερώνοντάς τους πήλινα ομοιώματα των γεννητικών οργάνων τους. Έτσι, αυτή η αφιέρωση έγινε έθιμο της γιορτής…

Η εορτή

Η εορτή ήταν ετησία (κατ΄ έτος) κατά την συγκομιδή των καρπών, τον τρυγητό και όταν άνοιγαν τα νέα κρασιά. Οι αγρότες εξέφραζαν την ευγνωμοσύνη τους και αναγνώριζαν τα οφέλη, που έλαβαν και έκαναν ευχαριστήρια προσευχή για καλοσοδειά[20] και να είναι η επόμενη σοδειά άφθονη.

Κατά την διάρκεια της εορτής τελείτο πομπή (μάλλον νυκτερινή και με φαλλοφορία), από γυναίκες πανηγυρίστριες, κατά την διάρκεια της οποίας ανταλλάσσονταν σκώμματα…

Η γιορτή μάλλον κρατούσε ημέρες, αφού άρχιζε από την Αθήνα και κατέληγε στην Ελευσίνα, με τις «απαρχές» (πρώτοι καρποί)[11]. Γίνονται οι απαραίτητες επίσημες θυσίες (τα Θαλύσια[12]). Σύμφωνα με τον νόμο, την ημέρα της γιορτής, τα ιερεία (ζώα προς θυσία) θυσιάζονταν μόνον από τις ιέρειες, οι οποίες είχαν αυτό το προνόμιο[13].

Ακολουθούσε η «Ποσειδώνιος(*) πομπή».[14] Και αυτής ακολουθούσε η μύηση στα μυστήρια της Δήμητρος και της Περσεφόνης (άλλα από τα ελευσίνια).

Φαίνεται πως συμμετείχαν πολλές ιέρειες και αξιοσέβαστες εταίρες. Δεν ελάμβανε μέρος ιεροφάντης. Η πρωθιέρεια είχε το προνόμιον να παρουσιάζει τα δώρα (αναθήματα / τάματα). Μόνη αυτή μυούσε τις υπό μύηση. Μόνον γυναίκες γίνονταν δεκτές. Αντάλλασσαν μεταξύ τους λόγους ελεύθερους και φέρνοντας «γονιμοποιητικά σύμβολα».

Το ολονύκτιο συμπόσιο

Στο τέλος παρακάθονταν σε δείπνο-συμπόσιο σε μια παννυχίδα μυστηριακού τύπου. Με συμμετοχή πάντα μόνον γυναικών.[15] Το συμπόσιο ετοίμαζαν / πλήρωναν οι άρχοντες της Ελευσίνος, οι οποίοι αποχωρούσαν μετά την ετοιμασία του. Σε αυτό κατανάλωναν «ήπια» / πολιτισμένα φαγητά: Αγροτικά προϊόντα και θαλασσινά, εκτός εκείνων που απαγόρευε «λόγος μυστικός». Τα απαγορευμένα στα μυστήρια ήταν αυτά που απαγορεύονταν και στα ελευσίνια: ρόδι[16], μήλο, κατοικίδια πτηνά(***), αυγά και μερικά είδη ψαριών. Όλα τα άλλα επιτρέπονταν. Υπήρχαν και γλυκίσματα, σε σχήμα γεννητικών οργάνων / αιδοίων και των δύο φύλων. Υπήρχαν επίσης και λάκκοι, φίδια(**), και χοίροι, τα οποία έχουν όλα λίγο-πολύ έντονη ερωτική / γονιμοποιητική σημασία. 

Ιέρεια ή εταίρα χορεύει γύρω από έναν γιγάντιο φαλλό - στύλο

και κάνει χορευτική κίνηση (φιγούρα) ερεθισμού γυμνής πανηγυρίστριας

κατά τα Αλώα.

Αγγείο του "Ζωγράφου του Οιδίποδος" 480 π.Χ.

Μοιάζει να είναι η πρώτη απεικόνιση χορού στύλου.

Στην διάρκεια της εορτής οι γυναίκες «ιέρειες ψιθύριζαν κρυφά λόγια στα αυτιά των γυναικών, που δεν μπορούσαν να προφερθούν δυνατά». Αυτό παραφράσθηκε ως «άναφωνούσαι δε πρός άλλήλας πάσαι αί γυναίκες αισχρά καί άσεμνα, βαστάζουσαι είδη σωμάτων άπρεπή άνδρεία τε καί γυναικεία. Ενταύθα οίνος τε πολύς πρόκειται και τράπεζαι... πρόσκειται δέ ταις τραπέζαις και έκ πλακούντος κατασκευασμένα άμφοτέρων γενών αιδοία» (έλεγαν διάφορα αστεία και έκαναν τελετές-χορούς, με το κράτημα ομοιωμάτων ανδρικών και γυναικείων γεννητικών οργάνων, και έστρωναν τα τραπέζια με τέτοια ομοιώματα, φτιαγμένα από ζυμαρικά, που ήταν σύμβολα γονιμότητος). «... αί δέ ίέρειαι λάθρα προσιούσαι ταις γυναιξί κλεψιγαμίας ηρός το ούς ώς άπόρρητόν τι συμβουλεύουσιν» (Οι ιέρειες τριγυρνούσαν ανάμεσα στις γυναίκες και ψιθύριζαν στ’ αυτί των υπανδρεμένων να βρουν εραστές).[18] «Είχαν τελεία ελευθερία έκφρασης». «Μάθαιναν να σέβονται και να μη φοβούνται τα γεννητικά όργανα - σύμβολα και των δύο φύλων».

Οι πανηγυρίστριες μετά, περίμεναν έξω για να δείξουν στους ξένους επισκέπτες ότι τα πολιτισμένα φαγητά προέρχονταν από την Ελευσίνα και από αυτήν διαδόθηκαν στην υπόλοιπη ανθρωπότητα…

Μετά, τα ομοιώματα των ανδρικών και των γυναικείων οργάνων, πιθανότατα, τα έθαβαν, βαθειά μέσα στα χωράφια να γονιμοποιήσουν την παγωμένη γη. Η παρουσία του φαλλού στις γονιμικές τελετές γίνεται «είς σύνθημα τής γενέσεως τών καρπών καί των άνθρώπων»[17]. Στο Βρετανικό Μουσείο υπάρχει ένα αγγείο (πελίκη), που εικονίζει γυναίκα ραντίζει / ευλογά, ίσως με νερό ή κρασί, τέσσερις φαλλούς, σαν να ποτίζει φυτά, προς ανάπτυξή τους. 

Αρχαία κεραμική ερυθρόμορφη αττική πελίκη του 440 - 430 π.Χ.

Εικονίζει κοπέλλα / ιέρεια, με μακρυμάνικο χιτώνα, ιμάτιο δεμένο γύρω από την μέση της και μαλλιά τυλιγμένα με φιλέτο, να γέρνει μπροστά προς τα δεξιά, κρατώντας στα αριστερά της ένα ορθογώνιο κουτί / κίστη. Με το δεξί της χέρι ραντίζει / πασπαλίζει με σπόρο / νερό (;) τέσσερα φαλλόσχημα αντικείμενα, στημένα όρθια στο έδαφος, γύρω από τα οποία ξεφυτρώνουν φύλλα. Από πάνω της στα αριστερά κρέμεται ένα φύλλο. Δεξιά μια ζώνη για γυναίκες.

[Στην άλλη όψη εικονίζεται έφηβος με ιμάτιο που κινείται προς τα δεξιά με προτεταμένο το χέρι, σαν σπορέας].

Επάνω και κάτω από κάθε πλευρά, υπάρχει σχέδιο με αυγά.

Αποδίδεται στον Ζωγράφο "The Hasselmann Painter".

Ευρέθη στην Νόλα Νεάπολης Καμπανίας Μεγάλης Ελλάδος / Κατω Ιταλίας.

Έχει διάμετρο 12,5 εκατ. Ύψος 17,78 εκατ. Βάρος: 500 γραμμ.

Σκηνή από μια από τις μυστικιστικές τελετές των Αθηναίων γυναικών, όπως τα Θεσμοφόρια, ή από ένα τελετουργικό γονιμότητος, που σχετίζεται με γιορτές όπως τα Αλώα, αν όντως σχετίζεται με τελετουργία.[21]

Οι εορτές τερματίζονταν με «πάτριους αγώνες» αθλητικούς ή/και καλλιτεχνικούς. Ελάμβαναν μέρος μόνον όσοι είχαν δικαίωμα, κατά το ελευσίνιο τυπικό (σε αντίθεση με τους αγώνες που ήταν κοινοί για όλους τους Αθηναίους).

Στα Αλώα οι έφηβοι είχαν το δικαίωμα να κάνουν επίσημη δημηγορία (δηλ. πολιτική αγόρευση). Έπαιρναν έτσι το βάπτισμα εισαγωγής τους στην πολιτική της πολιτείας, μάθαιναν να αρθρώνουν πολιτικό λόγο.

Περισσότερες λεπτομέρειες αυτής της εορτής δεν έχουν διασωθεί. Για τα δε μυστήρια αυτά, δεν έχει σωθεί σχεδόν τίποτε.

Τα Αλώα, λοιπόν, έμοιαζαν με τα Θεσμοφόρια, επίσης γιορτές υπέρ της Δήμητρος.

Οι Ρωμαίοι αντιγραφείς των Ελλήνων, αντιστοίχως εόρταζαν τα Ιουτουρνάλια (Juturnalia), μια καθάρσια γιορτή, προς τιμήν της συζύγου του Ιανού, νύμφης Ιουτούρνα (Juturna).

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης «Ταματα και αναθηματα». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.1.2000.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

            - IG2.834bii8, IG 22.1672.124 (4^ος αι), D.59.116, Δημ. 1385.2, Φιλόχ. 83, 161, Λουκ. Ἑταιρ. Διάλ. 7.3, 7.4.

        - Blundell S. και M. Williamson (επιμ). «Το Ιερό και το Θηλυκό στην Αρχαία Ελλάδα», εκδ. Routledge, σελ. 8, Νέα Υόρκη, 1998.

        - Burkert W. "Festival Calendars", Greek Religion, εκδ. Harvard University Press, Cambridge, 1985.

        - Dillon M. «Κορίτσια και γυναίκες στην κλασσική ελληνική θρησκεία», Λονδίνο, 2002.

        - Hannah R. "Greek and Roman Calendars", εκδ. A & C Black, 2013.

        - Hansen M. H. και Nielsen T. H. "An Inventory of Archaic and Classical Poleis", An Investigation Conducted, The Copenhagen Polis Centre για την Danish National Research Foundation, εκδ. Oxford University Press, Oxford, 2004.

        - Harrison J. E. «Prolegomena to the Study of Greek Religion», εκδ. Princeton University Press, 1922.

        - Johns C. "Sex or symbol. Ερωτικές εικόνες Ελλάδας και Ρώμης", εκδ. BM Press, Λονδίνο, 1989.

        - Kerényi K. Siruela (επιμ.) «Eleusis, Imagen arquetípica de la madre y la hija», Μαδρίτη, 2004.

        - Lewis S. "Η Αθηναία", εκδ. Routledge, Λονδίνο, Νέα Υόρκη, 2002.

        - Mikalson J. D. "The Sacred and Civil Calendar of the Athenian Year", Princeton Legacy Library, εκδ. Princeton University Press, 2015.

        - Parke H. W. "Εορτές των Αθηναίων", εκδ. Cornell University Press, Ithaca, Ν. Υόρκη, 1977.

        - Parker R. "Πολυθεϊσμός και κοινωνία στην Αθήνα", εκδ. OUP, Οξφόρδη, 2005.

        - Rabinowitz N. «Ανασκάπτοντας τον ομοερωτισμό των γυναικών στην αρχαία Ελλάδα: Τα στοιχεία από την αττική αγγειογραφία», στο N. Rabinowitz and L. Auanger (επιμ.) "Among women. Από το ομοκοινωνικό στο ομοερωτικό στον αρχαίο κόσμο", εκδ. Austinr, University of Texas Press, σελ. 106-166, 2002, 

        - Roberts J. W. «City of Sokrates: An Introduction to Classical Athens», εκδ. Routledge, 1998, 2η έκδ., 2002.

        - Simon E. «Festivals of Attica: An Archaeological Commentary», Wisconsin studies in classics, εκδ. Univ. of Wisconsin Press, 2002.

        - Smith W. - Wayte W. - Marindin G. E. «A Dictionary of Greek and Roman Antiquities», εκδ. Little, Brown and Company, Βοστώνη, 1890.

        - Κατάλογος Αγγείων Βρετανικού Μουσείου (E819)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

(*)  Τον μήνα αυτόν εορτάζονταν - εκτός από τα Αλώα: Τα Φαλληφόρια (προς τιμήν του Διονύσου), τα Πύραια, τα Ποσείδεα, τα Γαλάξια (προς τιμήν του θεού Απόλλωνος κατά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο - σε αντίθεση με τα Γαλάξια (προς τιμήν της Ρέας-Κυβέλης, που εορτάζονταν κατά τον Ελαφηβολιώνα), τα Αγροτικά Διονύσια (17η-21η ημέρα του μηνός - στα οποία επίσης έφεραν φαλλό δίπλα σε κανηφόρες), κ.ά. Η τελευταία νύκτα του μήνα, η μεγαλύτερη όλου του έτους, ήταν αφιερωμένη στις θεές Νύκτα και Δίκη. 

Επίσης κατά τον Ποσειδεώνα εόρταζαν: Την Νουμηνία (= ημέρα της νέας σελήνης), 1η του μηνός, την Νέα Σελήνη. Η 2η ημέρα της σελήνης που αυξάνει ήταν η ημέρα του ΑγαθοΔαίμονα. Η 3η ημέρα της Σελήνης που αυξάνει ήταν τα γενέθλια της θεάς Αθηνάς. Η 4η ημέρα της Σελήνης που αυξάνει ήταν η ημέρα της θεάς Αφροδίτης, του Έρωτα, του Ερμή και του Ηρακλή. Η 6η ημέρα της Σελήνης που αυξάνει ήταν τα γενέθλια της θεάς Άρτεμης. Η 7η ημέρα της Σελήνης που αυξάνει, τα γενέθλια του θεού Απόλλωνος. Η 8η ημέρα της Σελήνης που αυξάνει, η Ημέρα του Ποσειδώνα και του Θησέα, με γιορτή υπέρ του Ποσειδώνος. Και την Παλιά και συγχρόνως και Νέα Μέρα το Δείπνο της Εκάτης.

- ΠΗΓΗ: A. Mommsen «Feste der Stadt Athen im Altertum, geordnet nach attischem Kalender» εκδ. B. G. Teubner, 1898.

[1] Βλ. Αρποκρατίων.

[2] Κατ’ άλλους η γιορτή γινόταν το θέρος / καλοκαίρι, με το μάζεμα των δημητριακών. Κατ’ άλλους το φθινόπωρο με τον τρύγο – βλ. Φιλόχορος ο Γραμματικός, ανέκδοτα εκδ. Bekker. Μετά το τέλος του θέρους, προς τιμήν των εφευρετών του αρότρου, της Δήμητρας και του Διονύσου – βλ. Σ. Τσιβανόπουλος «Λεξικό Ελλην. και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων».

Ή με το κλάδεμα των αμπελιών και το σκάλισμα των ριζών τους, καθώς και με την δοκιμασία του νέου κρασιού, όταν η ζύμωσή του είχε τελειώσει: «έπί τη τομή τών αμπέλων καί τή γεύσει τοϋ άποκειμένου οίνου» - βλ. σχολ. Λουκιανού (Διάλογοι Εταιρικοί ζ',4),  Nilsson («Ελληνική Λαϊκή Θρησκεία», μτφρ. I. Θ. Κακριδή, σελ. 30).

Τίποτε όμως δεν αποκλείει αλλού να γινόταν Δεκέμβριο και αλλού Ιανουαρίο, βάσει της αγροτικής εργασίας, των κλιματικών συνθηκών και της σοδειάς, ή/και Σεπτέμβριο.

[3] Βλ. Γάλλο αρχαιολόγο και ελληνιστή Foucart (1836 - 1926).

[4] «Αλώα: έορτή Αθηναίων άγροικική», Μέγα Ετυμολογικό.

[5] «Αλώα, έορτή Αθήνησιν», Ησύχιος.

[6] «έορτή έστιν Αττική», λεξ. ΣΟΥΔΑΣ.

[7] Λεξ, ΣΟΥΔΑΣ, Φιλόχορος.

[8] Ορφικά, H.40.5, cf.

[9] «πυρναίαις σταφυλαῖσι καλὸν βέβριθεν ἀλωά» - βλ. Θεόκριτος «Θύρσις».

[10] «... άλωαί, γάρ αί τών άμπέλων φυτεΐαι» - σχολ. Λουκιανού (Εταιρικοί Διάλογοι ζ',4).

[11] Βλ. Ευστάθιος Θεσσαλονίκης (Ιλ. Γ 772, 25 κ.ε.).

[12] Αναίμακτες προσφορές. Απαγορευόταν θυσία ζώου. Κάποτε ένας ιεροφάντης καταράστηκε, επειδή πρόσφερε στην αυλή της Ελευσίνας ένα «ολοκαυτωμένο θύμα ζώου».

[13] «... ού νομίμου όντος έν ταύτη τή ήμέρα ίερεία θύειν, ούδ’ έκείνου ούσης τής θυσίας άλλά τής ίερείας» - βλ. Δημοσθένης «κατά Νεαίρας», 116.

[14] «Ίστέον δε ότι έπί συγκομιδή καρπών, έφ’ ή καί τά θαλύσια έθύετο, έορτή ήγετο Δήμητρος καί Διονύσου κατά Παυσανίαν, άλώα καλουμένη διά τό ταις άπαρχαίς καί μάλιστα έν Αθήναις, άπό τάς άλω τότε καταχράσθαι φέροντες είς Ελευσίνα, ή έπεί, καθά καί 'Όμηρος έμφαίνει, έν άλωσιν έπαιζον κατά τήν έορτήν, έν ή καί Ποσειδώνος(*) ήν πομπή... – βλ. Ευστάθιος Θεσσαλονίκης (Ιλ. Γ 772, 25 κ.ε.)

[15] «Όλες ήταν παρούσες»: «Αλώα δ’ ήν, κάπί τήν παννυχίδα πάσαι, ώσπερ ήν είκός παρήμεν» - βλ. Αλκίφρων (Επιστ. Δ,6, ι.33).

[16] Εθεωρείτο τροφή της Περσεφόνης, ο καρπός την έφερνε πίσω στις σκιές του Άδη, άρα ακατάλληλη για γιορτή προς τιμήν της Δήμητρας.

[17] Βλ. Λεκατσάς «Καταγωγή των θεσμών», σελ. 231 – 232.

[18] Επειδή ο σχολιαστής του Λουκιανού είναι χριστιανός επίσκοπος του 10^ου - 13^ου αι. μ.Χ. μερικά σημεία του κρίνονται δύσπιστα και ίσως και συκοφαντικά για την αρχαία πατρώα ελληνική θρησκεία και πρέπει να διαβάζονται με σκεπτικισμό.

[19] άλως / αλωή = ό,τι έχει κυκλοτερές σχήμα. Κάθε φωτεινός ή θαμβερός κύκλος. Και ο δίσκος του Ηλίου και της Σελήνης. Και η ασπίδα. Και ο συνεσπειραμένος (κουλουριασμένος) όφις(**). Και η καλιά (φωλιά) πτηνού(***). Και ο εξωτερικός κύκλος του βολβού του οφθαλμού. Και το φωτοστέφανο, που περιβάλλει τις κεφαλές των αγίων. Και ο ρόδινος κύκλος γύρω από την θηλή του μαστού. Στην κυπριακή ελληνική διάλεκτο ἀλFω (> γενική alawo = περιβόλι, αμπέλι) - βλ. Πολυδ. 2.71. Αισχύλ. Αριστ. Μετεωρ. 1.7,7, 3.2,1, κ.εξ. Νικ. Θ. 166.3.  Αιλ. Περί Ζ. 3.16.4.

[20] Και σήμερα πολλές αγροτικές λαϊκές εορτές γίνονται για "καλό μπερεκέτι", που λένε οι χωρικοί μας.

[21] βλ. Johns 1989, Lewis 2002, Rabinowitz 2002, και Parker, 2005, όπου ετέθη η πιθανότητα να είναι οπτικό αστείο σχετικά με την απόλαυση των γυναικών, και όχι μια αναπαράσταση πραγματικής τελετουργίας.

11 11η Ιανουαριου αρχαιοι ελληνες εορτη Αλωα, θεος θεα Αλωαιη Δημητρα Περσεφονη, Φυταλμιος Ποσειδωνας Διονυσος, αρχαια Αττικη, Ελευσινα Λεκακης εθιμα πανηγυρια αρχαιο εθιμο πανηγυρι Ιερεια εταιρα χορος γιγαντιος φαλλος ερεθισμος πανηγυριστρια αγγειο ζωγραφος του Οιδιποδος Οιδιποδα Οιδιπους 5ος αιωνας 480 πΧ εφευρεση πρωτο ποιος εφηυρε pol dancing στυλος χορευτρια τελευταιος μηνας χρονος εορτες Φαλληφορια Πυραια, Ποσειδεα, Γαλαξια θεος Απολλωνας απολλων Χειμερινο Ηλιοστασιο Ρεα Κυβελη γιορτη Ελαφηβολιωνας Ελαφηβολιων τελευταια νυκτα μεγαλυτερη ετος, αφιερωμενη θεα Νυχτα Δικη μομσεν Mommsen Αρποκρατιων θερος / καλοκαιρι, μαζεμα δημητριακα φθινοπωρο τρυγος Φιλοχορος ο Γραμματικος, ανεκδοτα εφευρετης αροτρο, Τσιβανοπουλος Λεξικο Ελληνικες Ρωμαικες Αρχαιοτητες κλαδεμα αμπελι σκαλισμα ριζα δοκιμασια νεο κρασι ζυμωση τομη αμπελος γευση αποκειμενο οινος σχολαιστης Λουκιανος Διαλογοι Εταιρικοι νιλσον Nilsson Ελληνικη Λαικη Θρησκεια Κακριδης Δεκεμβριος Ιανουαριος, αγροτικη εργασια κλιματικες συνθηκες κλιμα Γαλλος αρχαιολογος ελληνιστης φουκαρτ Foucart Αθηναιων αγροικικη Μεγα Ετυμολογικο Αθηνησιν, Ησυχιος Αττικη λεξικο ΣΟΥΔΑΣ Ορφικα πυρναιαι σταφυλαι καλον βεβριθεν Θεοκριτος Θυρσις αλωαι φυτεια Λουκιανου εταιρα Ευσταθιος Θεσσαλονικης Ιλιας αναιμακτη προσφορα Απαγορευση θυσια ζωου ιεροφαντης καταρα αυλη Ελευσιν ολοκαυτωμενο θυμα ζωου νομιμο ημερα ιερεια θυω ιερειο Δημοσθενης κατα Νεαιρας Νεαιρα ιστεον συγκομιδη καρπων, θαλυσια Δημητρος Διονυσου Παυσανια; απαρχαις Αθηναις, αλω καταχρασθαι Ελευσια επει, ομηρος αλωσις Ποσειδωνος πομπη παννυχιδα εικος παρημεν Αλκιφρων τροφη Περσεφονη καρπος σκια αδης, ακαταλληλη Λεκατσας Καταγωγη των θεσμων θεσμος χριστιανος επισκοπος 10ος - 13ος αιωνας μΧ συκοφαντια αρχαια πατρωα ελληνικη θρησκεια σκεπτικισμος αλως / αλωη κυκλοτερες σχημα φωτεινος θαμβερος κυκλος ηλιακος δισκος Ηλιος σεληνιακος Σεληνη ασπιδα συνεσπειραμενος κουλουριασμενος οφις καλια φωλια πτηνο εξωτερικος βολβος οφθαλμος φωτοστεφανο, κεφαλη αγιος ροδινος θηλη μαστοςύ κυπριακη διαλεκτος κυπρος αλFω αλφω alawo περιβολι, Αισχυλος Αριστοτελης Μετεωρολογικα Αιλιανος Σεπτεμβριος σοδεια αγροτικες λαικες αρχαιες εορτες καλο μπερεκετι χωρικοι Haloa αρχαιο γεφυρακι, γεφυρι Ελευσινος, Ιερα Οδος Αθηνα, ιερες πομπες πολη 6ος μηνας αττικο ημερολογιο Ποσειδεων, αφιερωμα Ποσειδων 15 Δεκεμβριου Ιανουαριου Δεκεμβριος Ιανουαριος 26η Ποσειδεωνος πρωτο τρυγος θεα Αλωαιη Κορη Περσεφονη Φυταλμιος εποχη χρονος αμπελωνας πρωτος κυκλος ζυμωσης χαρακτηρας εξυμνησις εξυμνηση γονιμοτητος γονιμοτητα γη γης ανθρωπινο ειδος, οφειλομενη ενωσις ενωση Δημητρος Διονυσου, προσφορα τιμων Ελευσις πρωτη θεοτητα δωρον δωρο πολιτισμενη διατροφη γνωστη αλλος ανθρωπος ανδρες αποκλεισμος νομικη ηθικη υποχρεωση πληρωμη εξοδα συζυγος γιορτες παναρχαια ανθρωποι διατριβη ποιεισθαι καλη βλαστηση αγροτικη διασκεδαση αγια Τριαδα τρισυποστατη αγροτικες Αθηνων Αττικης Αλωαια / αλωιας / αλωις θεοτητες προστατις καρπος πολιτισμενη / καλλιεργημενη διατροφη ζωη καλλιεργημενοι αλως αλωνι ιερος αρχαιολογικος χωρος κηπος Ησυχιος αλουα κηποι, Κυπριοι αλος σικελικη σικελια κηπουρικη τεχνη αλωαι αμπελια, αμπελωνες προστατης οινος αλωνια, δημος αρχαιος αρχαια αρχαιο λατρεια ονομα παραλια βλαστηση καθιερωση θανατος βοσκος Ικαριος αμπελοκαλλιεργεια εισαγωγη ευγνωμοσυνη Αττικοι θειο κρασι φιλοξενια βοσκοι μεθυσι μεθη δολοφονια τιμωρια μορφη κοπελλα κοπελα τρελλος τρελος μανιακος μανια ερωτικη επιθυμια ερωτας ερωτας σεξ sex εξαφανιση στυση χρησμος κατευνασμος θεοι πηλινο ομοιωμα γεννητικα οργανα αφιερωση εθιμο ετησια συγκομιδη καρπων, τρυγητος ανοιγμα κρασια αγροτες οφελος ευχαριστηρια προσευχη καλοσοδεια σοδεια καλη αφθονη πομπη νυκτερινη φαλλος αρχαιες γυναικες πανηγυριστρια, ανταλλαγη σκωμμα ημερες, Αθηνα απαρχες πρωτοι καρποι επισημη θυσιες νομος, ημερα ιερεια προνομιο Ποσειδωνιος μυηση μυστηρια ελευσινια ιερειες αξιοσεβαστη εταιρα ιεροφαντης πρωθιερεια προνομιον παρουσια δωρα αναθημα ταμα μυησις γυναικα λογος ελευθερος γονιμοποιητικα συμβολα ολονυκτιο ολονυκτια συμποσιο δειπνο παννυχιδα παννυχις μυστηριακου τυπου αρχοντες Ελευσινιοι καταναλωση ηπια πολιτισμενα φαγητα αγροτικα προιοντα θαλασσινα λογος μυστικος απαγορευμενα μυστηριο απαγορευμενη ελευσινιο ροδι μηλο, κατοικιδια οικοσιτα πτηνα αυγο ειδη ψαριων ψαρια ψαρι γλυκισματα, γλυκισμα σχημα γεννητικα οργανα αιδοια φυλο λακκος, φιδι χοιρος ερωτικη γονιμοποιητικη σημασια ψιθυρος κρυφα λογια αυτι παραφραση αναφωνουσαι πασαι γυναικαι αισχρα ασεμνα, βασταζουσαι ειδος σωμα απρεπες ανδρειο γυναικειο τραπεζα τραπεζι πλακουντας πλακους κατασκευη γενος αιδοιο αστειο τελετη χορος, κρατημα ομοιωματα ανδρικα γυναικεια τραπεζια ζυμαρικα συμβολα γονιμοτητα ιερειαι λαθρα προσιουσαι γυναιξι κλεψιγαμια ηρος ους απορρητο συμβουλη μοιχεια απατη υπανδρεμενη εραστης τελεια ελευθερια εκφρασης σεβασμος φοβος συμβολα φυλα πανηγυριστριες ξενος επισκεπτης φαγητα ανθρωποτητα θαψιμο χωραφι γονιμοποιηση παγωμενη γη φαλλοι γονιμικη τελετες συνθημα γενεση Βρετανικο Μουσειο αγγειο εικονα ραντισμα ευλογια νερό τεσσερις 4 φυτα αναπτυξη κεραμικη ερυθρομορφη αττικη πελικη 5ος αιωνας 440 - 430 πΧ κοπελλα μακρυμανικος χιτωνας, ιματιο δεμενο μεση μαλλια τυλιγμενα φιλετο, δεξια αριστερα ορθογωνιο κουτι κιστη δεξι χερι πασπαλισμα σπορος φαλλοσχημο αντικειμενο ορθιο εδαφος, φυλλα φυλλο ζωνη γυναικεια εφηβος σπορεας σχεδιο ωο ωον ζωγραφος The Hasselmann Painter Νολα Νεαπολης Καμπανιας Μεγαλης Ελλαδος / Κατω Ιταλιας Ναπολι Καμπανια Μεγαλη ελλαδα Ελλαδας Ιταλια σκηνη μυστικιστικη Αθηναιες Θεσμοφορια, τελετουργικο γονιμοτητα τελετουργια πατριοι αγωνες αρχαιοι αθλητικοι καλλιτεχνικοι δικαιωμα, ελευσινιο τυπικο πατριος πατρια αγωνας Αθηναιοι αθλητικος καλλιτεχνικος αθλητισμος καλλιτεχνια εφηβοι επισημη δημηγορια πολιτικη αγορευση εισαγωγη πολιτεια πολιτικος λογος Ρωμαιοι αντιγραφεις Ιουτουρναλια γιουτουρναλια Juturnalia καθαρσια γιορτες συζυγος Ιανος νυμφη Ιουτουρνα γιουτουρνα Juturna Αγροτικα Διονυσια κανηφορες κανηφορα Νουμηνια νεα σεληνης 1η μηνος, 2η σεληνη ΑγαθοΔαιμονας ΑγαθοΔαιμων Αγαθος Δαιμονας Δαιμων 3η γενεθλια της θεας Αθηνας 4η Αφροδιτη ερωτας, Ερμης Ηρακλης 6η αρτεμη αρτεμι 7η Απολλωνας απολλων 8η Θησεας Παλια Μερα Δειπνο Εκατης εκατη

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ