Του Γιώργου Λεκάκη
Η βιοαρχαιολόγος E. Green (από
το Πανεπιστήμιο του Reading) αναγνώρισε το κόκκαλο του πέους ενός σκύλου,
μεταξύ μιας συλλογής οστών ανθρώπων και ζώων, του 1ου αι. μ.Χ. που
ανακτήθηκαν από ένα "πηγάδι" βάθους 4 μ., όπου έγινε ανασκαφή στην τοποθεσία του
Nescot[1] του
Surrey στον 51ο παράλληλο [51.25°N 0.45°W] της κομητείας Hampshire της
νοτιοανατολικής Αγγλίας.
Συνολικά, περίπου το 70% των
οστών των ζώων, ηλικίας 2.000 χρόνων (της λεγομένης ρωμανο-βρετανικής εποχής της
Αγγλίας), ανήκαν σε μικρά σκυλιά.
Όταν εξέτασε το κόκκαλο του πέους (baculum) με φθορισμό ακτίνων Χ, η κ. Green διαπίστωσε ότι είχε καλυφθεί
με οξείδιο του σιδήρου! Αλλά αυτό δεν υπάρχει φυσικώς στο Nescot! Δεν βρέθηκαν επίσης
ούτε ίχνη μεταλλικών τεχνουργημάτων, που θα μπορούσαν να έχουν μεταφέρει
σκουριά στο οστούν!
Αυτό δείχνει, εξήγησε η κ. Green,
ότι κάποιος είχε βάψει με κόκκινη ώχρα το κόκκαλο, πριν το εναποθέσει στο πηγάδι.
«Το πέος / φαλλός είχε
πολλούς συνειρμούς στον [σ.σ.: ελληνικό και] ρωμαϊκό κόσμο. Χρησιμοποιήθηκε και
ως γούρι, και ως αποτροπαϊκό, για να απομακρύνει το κακό μάτι», εξήγησε. Η κ. Green πιστεύει ότι το κόκκαλο του πέους ίσως
είχε τοποθετηθεί στο πηγάδι ως τελετουργικό αντικείμενο, ίσως να σχετίζεται με
μια ιεροτελεστία γονιμότητος, που αφορούσε τα πολλά νεαρά ζώα, των οποίων τα
οστά είχαν επίσης αποτεθεί στο πηγάδι.
Είναι ένα μοναδικό σύνολο, που περιέχει ένα από τα μεγαλύτερα λείψανα υπολειμμάτων ανθρώπων και ζώων, που έχουν ανασκαφεί, ποτέ από έναν μόνο ρωμανο-βρετανικό αρχαιολογικό χώρο, μαζί με την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση ρωμανο-βρετανικής χρήσης της κόκκινης ώχρας σε κόκκαλο (σκυλιού, ή οστού πέους).
Αυτό ίσως επιτρέψει να εντοπιστούν
μια σειρά από κοσμολογικές συνδέσεις με την γονιμότητα. Και την αχρονική ανάγκη για έρωτα - τον μετά θάνατον
έρωτα, ένα θέμα που ακόμη δεν έχει εξεταστεί όπως θα του έπρεπε…
Σημειώνω, τέλος, πως:
- αρχαίο πέος αρκούδας έχει βρεθεί σε τάφο στην Γερμανία, το 1914,
- αρχαία κείμενα φαρμάκων στην Κίνα έκαναν λόγο για πέος φώκιας (για την υγεία των νεφρών, και την θεραπεία της ανικανότητας ή της πρόωρης εκσπερμάτισης),
- με το πέος του σε στύση ετάφη ο βασιλιάς Τουταγχαμών στην Αίγυπτο, που ίσως συμβολίζει, λένε, τις δυνάμεις αναγέννησης του Όσιρι-Άπι-Πλούτωνα, κ.ά.
Επίσης η περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως Surrey, κατοικείτο, πιθανώς σε μεγάλο βαθμό, από την φυλή των Σεγοντιακών (επισήμως Κελτών), είτα των Ατρεβατών[3], με κέντρο την Calleva Atrebatum (νυν Silchester). Στα ανατολικά της τμήματα μπορεί κατοικούσαν οι Καντιακοί (επισήμως βελγικός λαός), με έδρα το Κεντ (το οποίο ονομάτισαν)[4]. Οι Ατρεβάτες είναι γνωστόν ότι ήλεγχαν την νότια όχθη του Τάμεσι. Είχαν φυλετικές σχέσεις με τους ισχυρούς Κατουβελαούνους στην βόρεια όχθη.
Περίπου το 42 μ.Χ., ο βασιλιάς Κυνοβελίνος (= ισχυρός ως κύνας < ουαλικά Cynfelin ap Tegfan, λατ. μεσ. Kymbelinus < Cymbeline, όπως αναφέρεται από τον W. Shakespeare < λατ. canem, ιταλ. cane = κύνας, σκύλος) των Κατουβελαούνους πέθανε. [Ίσως λοιπόν, η ταφή κυνών να είχε σχέση με τον Κυνοβελίνο[2]]. Στην εποχή του άνθισε το επικερδές εμπόριο με την Ρώμη, στην οποία εξήγαγε σιτηρά, χρυσό, ασήμι, σίδηρο, δέρματα, σκλάβους αλλά και κυνηγετικά σκυλιά!- βλ. Στράβων(*). Άρα, λοιπόν, ιδού ένας ακόμη λόγος τελετουργικής ταφής των σκύλων. Ο Κυνοβελίνος είχε έναν αδελφό, που τον έλεγαν Επάττικο[5]!
Τότε ξέσπασε πόλεμος μεταξύ των τριών υιών του (Αδμίκιο, Τογόδουμνο και Καρατάκο) και του βασιλέα Βέρικου[5] των Ατρεβατών. Οι Ατρεβάτες ηττήθηκαν. Η πρωτεύουσά τους καταλήφθηκε. Τα εδάφη τους υποτάχθηκαν στον Τογόδουμνο, βασιλιά των Κατουβελαούνων, που κυβερνούσε από το Καμουλόδουνο / Camulodunum (νυν Colchester του Έσσεξ). Ο Βέρικας κατέφυγε στην Γαλατία και έκανε έκκληση για ρωμαϊκή βοήθεια. Οι Ατρεβάτες συμμάχησαν με την Ρώμη κατά την εισβολή στην Βρετανία το 43 μ.Χ. Ο ρωμαϊκός στρατός του αυτοκράτορα Κλαυδίου – ιδιαίτερα με την βοήθεια των Ατρεβατών και των Βαταβίων (επισήμως Γερμανών) – εισέβαλε στο νησί της Βρετάνης.
Ο ρωμαιο-βρετανικός πολιτισμός
άφησε πολλαπλά αρχαιολογικά ίχνη στο Σάρει: Οι ρωμαϊκές Αρχές ανοικοδόμησαν και
επιδιόρθωσαν τον δρόμο της αρχαίας οδού Stane, που διασχίζει την κομητεία. Και έναν ναό
(στον νυν οικισμό Farley Green). Μετά την αποχώρηση των ρωμαϊκών δυνάμεων το
410 μ.Χ., το Σάρεϊ έγινε μέρος της επαρχίας Britannia Prima. Αλλά οι Ατρεβάτες ανέκτησαν
τον έλεγχο. Ακολούθησε μεγάλη πολιτική σύγχυση, εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ των
πόλεων κλπ. Αλλά οι Σάξονες, αρχικώς υπεύθυνοι για τον έλεγχο των ακτών τον 3ο
αιώνα μ.Χ. πριν στρατολογηθούν και εμπλακούν στους εμφύλιους πολέμους των
διαφόρων μεγάλων οικογενειών / γαιοκτημόνων / διοικητών, αποκατέστησαν μια πολιτική ισορροπία,
με ενισχύσεις από συγγενή τους φύλα από την ευρωπαϊκή ήπειρο.
ΠΗΓΗ: E. Green «LIFE FROM DEATH:
MULTI-SPECIES FERTILITY RITUALS WITHIN A ROMANO-BRITISH RITUAL SHAFT IN
SOUTHERN ENGLAND», https://doi.org/10.1111/ojoa.12317, Oxford Journal of
Archaeology, 25.12.2024. Και Live Science. Και Γ. Λεκακης "Συγχρονης Ελλάδος περιήγησις". Και Γ. Λεκάκης "Λεξικό παραδόσεων". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.12.2024.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Ιούλ. Καίσαρ "Ἀπομνημονεύματα περὶ τοῦ γαλατικοῦ πολέμου", βιβλίον Α΄ και Β΄.
- Suetonius C. Ch. 44 (2ος αι.) Adminio, Cynobellini Brittannorum regis filio.
- Orosius "Historia adversus Paganos", vii.5.5 (5ος αι.): (**)Minocynobellinum Britannorum regis filium.
- Historia Brittonum, §19 (9ος αι.): Bellinus, filius (**)Minocanni.
- Delamarre X. "Dictionnaire de la langue gauloise", β΄ έκδ., εκδ. Errance, 2003, σελ. 72; 132.
- Prósper Bl. M. "The irreducible Gauls used to swear by Belenos. Or did they? Celtic religion, henbane and historical misapprehensions" στο Zeitschrift für Celtische Philologie, 64, σελ. 255–298 (p. 262), 2017.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το North East Surrey College Of Technology (NESCOT)
είναι ένα μεγάλο κολλέγιο περαιτέρω εκπαίδευσης και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
στο Epsom and Ewell, του Surrey, στην Αγγλία. Εξεκίνησε ως Ewell Technical
College στην δεκαετία του 1950.
[2] Το επίθετο Cunningham απαντάται συχνάκις στην
περιοχή.
[3] "Τῶν δὲ Τρηουίρων καὶ Νερουίων Σένονες καὶ Ρῆμοι πρὸς ἑσπέραν οἰκοῦσιν͵ ἔτι δ΄ Ἀτρεβάτιοι καὶ Ἐβούρωνες· τοῖς Μεναπίοις δ΄ εἰσὶ συνεχεῖς ἐπὶ τῆι θαλάττηι Μορῖνοι καὶ Βελλοάκοι καὶ Ἀμβιανοὶ καὶ Σουεσσίωνες καὶ Κάλετοι μέχρι τῆς ἐκβολῆς τοῦ Σηκοάνα ποταμοῦ. ἐμφερὴς δ΄ ἐστὶ τῆι τῶν Μεναπίων ἥ τε τῶν Μορίνων καὶ ἡ τῶν Ἀτρεβατίων καὶ Ἐβουρώνων· ὕλη γάρ ἐστιν οὐχ ὑψηλῶν δένδρων πολλὴ μὲν οὐ τοσαύτη δὲ ὅσην οἱ συγγραφεῖς εἰρήκασι͵ τετρακισχιλίων σταδίων͵ καλοῦσι δ΄ αὐτὴν Ἀρδουένναν· κατὰ δὲ τὰς πολεμικὰς ἐφόδους συμπλέκοντες τὰς τῶν θάμνων λύγους βατώδεις οὔσας ἀπέφραττον τὰς παρόδους. ἔστι δ΄ ὅπου καὶ σκόλοπας κατέπηττον͵ αὐτοὶ δὲ κατέδυνον εἰς τὰ βάθη πανοίκιοι͵ νησίδια ἔχοντες ἐν τοῖς ἕλεσι· ἐν μὲν οὖν ταῖς ἐπομβρίαις ἀσφαλεῖς τὰς καταφυγὰς εἶχον͵ ἐν δὲ τοῖς αὐχμοῖς ἡλίσκοντο ῥαιδίως· νυνὶ δ΄ ἅπαντες οἱ ἐντὸς Ρήνου καθ΄ ἡσυχίαν ὄντες ὑπακούουσι Ρωμαίων. περὶ δὲ τὸν Σηκοάναν ποταμόν εἰσι καὶ οἱ Παρίσιοι͵ νῆσον ἔχοντες ἐν τῶι ποταμῶι καὶ πόλιν Λουκοτοκίαν͵ καὶ Μέλδοι καὶ Ληξόουιοι͵ παρωκεανῖται οὗτοι. ἀξιολογώτατον δ΄ ἐστὶν ἔθνος τῶν ταύτηι Ρῆμοι͵ καὶ ἡ μητρόπολις αὐτῶν Δουρικορτόρα μάλιστα συνοικεῖται καὶ δέχεται τοὺς τῶν Ρωμαίων ἡγεμόνας" - βλ. Στράβων(*) "Γεωγραφικά", Δ,3.5.
[4] Οι Καντίοι είχαν πρωτεύουσά τους το Durovernum Cantiacorum - νυν Canterbury. Πολλοί πίσως από αυτά τα ονόματα βλέπουν τους αρχαίους μινωίτες Κρήτες(**) Καντίους. Ο αρχαίος Έλλην γεωγράφος Κλ. Πτολεμαίος, λέει ότι το Londinium (νυν Λονδίνο) περιήλθε στην κυριαρχία τους. Ένας από τους υιούς του Κομίου του νεώτερου, ο Ίππιλος (που στα "κελτικά" λένε σημαίνει... "μικρός ίππος"!!!), ο οποίος εβασίλεψε 7 - 10 μ.Χ., καθαιρέθηκε από έναν από τους αδελφούς του. Μετά από αυτό, έφυγε από την χώρα των Ατρεβατων και έγινε βασιλιάς των Καντίων.
Ο Ίππιλος αναφέρεται σε νομίσματα, που φέρουν το όνομά του και την επιγραφή COMMI.FILI: Ένας μοναδικός στατήρας, που έχει βρεθεί στο Ντόβερ. Και ένα άλλο νόμισμα, στο κατά τα άλλα άγνωστο, Αναβερίτο.
Ο Ίππιλος συγκυβέρνησε με τον ηγεμόνα Τινκόμαρο. Η επιγραφή COMMI.FILI εμφανίζεται επίσης στα νομίσματα του Τινκομάρου, άρα ίσως ήταν αδέλφια.
[5] Ο Επάττικος επέκτεινε την επιρροή του στην επικράτεια των Ατρεβατών, στις αρχές της δεκαετίας του 20 μ.Χ., κατακτώντας την πρωτεύουσά τους Calleva (Silchester) περίπου το 25 μ.Χ. Συνέχισε να επεκτείνει την επικράτειά του μέχρι τον θάνατό του, το 35 μ.Χ. περίπου, όταν ανέλαβε ο ανιψιός του Καράτακος.
[6] Ο Βερίκας είχε επίκεντρο το σύγχρονο Σάσεξ και το ανατολικό Χάμσαϊρ. Πρωτεύουσά του ήταν μάλλον το Noviomagus Reginorum (νυν Chichester).
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook