ΧΑΡΤΗΣ του ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΚΟΛΟΜΒΟΥ, του 1492

ΧΑΡΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΚΟΛΟΜΒΟΥ 1492

 (Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας- Παρίσι)

Του Β. Ν.Μακρή, πλοίαρχου Ε.Ν.

Στο προηγούμενο τεύχος καλύφθηκε με μερικά κενά, ο Χάρτης τού Johannes Ruysch του 1507, ο οποίος παραδόξως παρουσιάζει μέρη τα οποία δεν είχαν ακόμη ανακαλυφθεί.

Στο τεύχος αυτό θα γίνει μια προσπάθεια σ’ ένα χάρτη που έχει δημιουργήσει αρκετές συζητήσεις και αμφιβολίες.

Από τα διασωθέντα κείμενα της βιβλιοθήκης του Χριστόφορου Κολόμβου, γνωρίζουμε ότι είχε μελετήσει και πιθανώς αντιγράψει την Κοσμογραφία (Imago Mundi) του καρδινάλιου D’ Aillys,

Προφανώς ένα από τα 600 αντίγραφα που έγιναν στην Bolognia το 1344 μετά την μεταφορά της Κοσμογραφίας του Πτολεμαίου στην Δύση από τον Εμμανουήλ Χρυσολωρά το 1395 και την οποία ο Πάπας Πίος ο 2^ος (Aenias Silvius Piccolomini) μοίρασε στους Καρδιναλίους του.

Από τις προσωπικές σημειώσεις και την βιογραφία του Χριστόφορου Κολόμβου από τον γιο του Ντιέγκο, γνωρίζουμε ότι είχε 4 χάρτες σε χαρτί οι οποίοι συμπεριλάμβαναν και παγκόσμιο χάρτη, (Mapa Mundi), πιθανόν ένας από αυτούς διασώθηκε.

Οπωσδήποτε η τέχνη, διακόσμηση και εργαστηριακή επεξεργασία του χάρτη αυτού, δείχνει εργασία έμπειρου χαράκτη, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με τα υποτυπώδη σκίτσα του αδελφού του Βαρθολομαίου Κολόμβου και του συνεργάτη του Alessandro Zorzi.

Αν λάβουμε υπ’ όψιν τους υπολογισμούς του Χρ. Κολόμβου, είναι προφανές ότι είχε και τον Χάρτη που αντέγραψε ο Johannes Ruysch και τον παγκόσμιο χάρτη που αντέγραψε το 1507 ο Martin Waleseemuller, ο οποίος δείχνει την Ιαπωνία την οποία ανακάλυψαν αργότερα (1542) οι Πορτογάλοι.

Οι Χάρτες αυτοί έχουν και οι δύο ένα κοινό σφάλμα , δείχνουν την Ανατολική ακτή της Ασίας με μήκος 292 μοιρών, σφάλμα που προέκυψε μάλλον από πολλαπλές αντιγραφές η και πιθανόν από τον ίδιο τον Κλαύδιο Πτολεμαίο.

Οι υπολογισμοί και τα επιχειρήματα του Χρ. Κολόμβου ήταν ότι, αν η Δυτική ακτή της Ισπανίας, όπου και ο πρώτος περίπου μεσημβρινός ( 0 ) του Πτολεμαίου, απέχει από την ανατολική ακτή της Ασίας 292 μοίρες προχωρώντας ανατολικά, τότε ο θαλάσσιος δρόμος προς τα Δυτικά είναι πολύ συντομότερος, δηλαδή 360-292=78 μοίρες..

Φυσικά παρά το γεγονός ότι η σκέψη του ήταν σωστή, πολλά από τα δεδομένα ήσαν λανθασμένα.

Συμπτωματικά η απόσταση Ευρώπης – Αμερικής είναι περίπου σωστή.

Ένας άλλος λανθασμένος υπολογισμός του Χρ. Κολόμβου ήταν ότι υπολόγιζε στην Μοίρα 56 και 2/3 μίλια Ιταλικά (1477,5 μέτρα), πράγμα που είχε σαν συνέπεια την σμίκρυνση του Ισημερινού κατά 5500 περίπου μίλια. Προφανώς παραπλανηθείς από τον χάρτη που του έδωσε ο Φλωρεντίνος γιατρός και φίλος του Paolo Toscanelli).

Το γεγονός όμως ότι φεύγοντας από τον πρώτο σταθμό του μετά το Πάλος, τις Καναρίους νήσους την 6^ην Σεπτεμβρίου 1492, έδωσε εντολή στους Πλοιάρχους της ‘’PINTA’’ (Martin Alfonso Pinzon) και της ‘’NINIA’’ (Vincente Yanez Pinzon), ότι μετά από πλεύση 700 λευγών (2415 μίλια), δεν θα ταξιδεύουν νύχτα για να μην χτυπήσουν την στεριά, σημαίνει ότι γνώριζε τον προορισμό του με βεβαιότητα έστω και αν οι υπολογισμοί του ήσαν λανθασμένοι.

Αν ο Αριστοτέλης γνώριζε και περιέγραφε την θάλασσα των Σαργασσών "Ηρεμες θάλασσες γεμάτες φύκια, μακριά πέρα από τις στήλες του Ηρακλή" (Γιβραλτάρ), 1750 χρόνια πριν από το Χρ. Κολόμβο, σημαίνει πως πολύ πριν από το Χρ. Κολόμβο κάποιος η κάποιοι πήγαν στην Αμερική και γύρισαν να διηγηθούν τι είδαν.

Αν ο Κλαύδιος Πτολεμαίος στον 1^ον μ.χ. αιώνα δηλαδή 1300 χρόνια πριν από το Χρ. Κολόμβο, τοποθέτησε τον πρώτο μεσημβρινό του στις Καναρίους νήσους η νήσους των Μακάρων όπως τις ονομάζει 1300 χρόνια πριν ανακαλυφθούν από κάποιο Γενοβέζο και Ισπανούς ναυτικούς το 1345, τότε η η Ιστορία θα πρέπει να αναθεωρηθεί η η Ιστορία δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια.

Όπως και αν έχει το πράγμα, ας το αφήσουμε στους ειδικούς ας γυρίσουμε στον Χάρτη.

Παρά το γεγονός ότι ο χάρτης φαίνεται μάλλον πρωτόγονος, παρουσιάζει ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία αξίζουν προσεκτικότερη μελέτη.

Α) Ο Χάρτης έχει ένα κανονικό δεκαεξάγωνο του οποίου οι διαγώνιες μας λέγουν οι ΕΙΔΙΚΟΙ δείχνουν τις πορείες. (Σαν πλοίαρχος δεν μπορώ να καταλάβω γιατί θα πρέπει να διασχίσω την Αφρική και Ευρώπη για να πάω από την Γκαμπόν στην Βαλτική, αν η θάλασσα είναι ανοιχτή, εκτός αν το πλοίο διαθέτει φτερά).

Οι περισσότερες από τις διαγωνίους κύριοι ΕΙΔΙΚΟΙ σκοντάφτουν στις στεριές.

B) H ακτίνα του περιγεγραμμένου κύκλου στο δεκαεξάγωνο, είναι η ακτίνα της γης με την κλίμακα του χάρτη, όσον είναι δυνατόν να προσδιορισθεί με κάποια σχετική ακρίβεια, λόγω πολλαπλών αντιγραφών

Από έμπειρους χαράκτες όχι όμως και καλούς γεωγράφους.

Γ) Παρά το γεγονός ότι ο χάρτης έχει τέσσερα ανεμολόγια με καθαρή ένδειξη του Αληθινού Βορρά σε τέσσερεις Γωνίες του δεκαεξαγώνου, το δίκτυον των μεσημβρινών και παραλλήλων παρουσιάζει μια γωνία 22,5 Μοίρες προς τον αληθινό Βορρά.

Δ) Η Ισλανδία παρουσιάζεται σαν τρία χωριστά νησιά.

Ε) Στην σημερινή Σαχάρα παρουσιάζει μια μεγάλη λίμνη Lacuo Mano (τρέχουσα λίμνη ) και ποτάμια.

Στ) Ο Χάρτης του κόσμου στην άκρη παρουσιάζει το γεωκεντρικό σύστημα του Πτολεμαίου και σχεδόν τέλεια αναπαράσταση της Νοτίου Αφρικής και του ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, λίγα χρόνια πριν το παραπλεύσει ο Vasco Da Gama το 1497, ο οποίος δεν επέστρεψε στην Ευρώπη μέχρι το 1499.

Προφανώς το κέντρο προβολής του χάρτη είναι το κέντρο του κανονικού δεκαεξαγώνου το οποίο βρίσκεται στο Μαρόκο.

Αν το δεκαεξάγωνο στραφεί επί του κέντρου του κατά 22.5 μοίρες οπότε οι μεσημβρινοί συμπίπτουν με τον πραγματικό Βορρά έχουμε μερικές εκπλήξεις.

1)      Ο Ισημερινός παίρνει την κανονική του θέση κάτω από την σημερινή νησίδα Σάο Τομέ και την Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν

2)      Οι γεωγραφικές συντεταγμένες των διαφόρων τόπων συμπίπτουν με τα σημερινά περίπου δεδομένα.

3)      Οι αποστάσεις των παραλλήλων ανά 15 μοίρες ειναι συσχετισμένες με τις τριγωνομετρικές σχέσεις των πλατών σφαιρικού σχήματος προβαλλομένου σε επίπεδο.

Μετά τις εκπλήξεις ακολουθούν τα ερωτήματα:

Ι) Ποιος και πότε έφτιαξε τους χάρτες από τους οποίους ο Πτολεμαίος πήρε τις πηγές του, δεδομένου ότι ο ίδιος δεν ταξίδευε, έχοντας γνώσεις σημερινού χαρτογράφου και χρησιμοποιώντας μαθηματικούς υπολογισμούς πολύ προχωρημένους για τον Χρ. Κολόμβο που μπαρκάρισε στα 14 χρόνια του.

ΙΙ) Γιατί ο χαρτογράφος έχοντας γνώσεις να φτιάξει ένα τόσο εξελιγμένο χάρτη παρουσιάζει το δίκτυο των μεσημβρινών και παραλλήλων 22.5 μοίρες εκτός πραγματικού.

ΙΙΙ) Πού βρήκε ο χαρτογράφος την Λίμνη στην Σαχάρα η οποία κατά τους γεωλόγους είχε βλάστηση και ήταν κατοικήσημη 20-30.000 χρόνια πριν από την εποχή μας, αλλά είναι έρημος τουλάχιστον 16.000 χρόνια.

ΙV) Τι άλλο πιθανόν να βρεθεί από το δεκαεξάγωνο και το δίκτυό του.

Πιθανώς ο Ηρόδοτος απαντά σε μερικές από τις απορίες μας, καλό θα ήταν να ξαναδιαβασθεί λίγο προσεκτικότερα.

Υ.Γ:

Ο Martin Waldseemuller ξέχασε να μεταφράσει τους ανέμους.

ΚΕΚΙΑ – ΕΥΡΟΝΟΤΟ – ΛΙΒΟΝΟΤΟ – ΑΦΡΙΚΑΝΟ – ΖΕΦΥΡΟ στον χάρτη που παρουσιάζει δια δικό του.

Λονδίνον, Ιανουάριος 1997

περ. «ΤΟ ΚΟΥΜΠΑΣΟ»

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ