ΠΕΡΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ
ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Του οικονομολόγου -
ιστορικού ερευνητή,
Ισίδωρου Σκληρού, is.skliros@hotmail.com
Για να εξετάσουμε την ιστορική
περίοδο και το κοινωνικό περιβάλλον που γεννήθηκε και έδρασε ο Χριστός θα
πρέπει να ταξιδέψουμε 3 αιώνες νωρίτερα. Είναι η ελληνιστική εποχή που ξεκινά
το 333-332 π.Χ. για την περιοχή της Συρίας και την Παλαιστίνης.
Ο Μέγας Αλέξανδρος κατέκτησε αυτές
τις περιοχές με λίγη αντίσταση κυρίως στις δύο μεγάλες πολιορκίες των πόλεων
της ακτής της Μεσογείου, της Τύρου στην Φοινίκη και της Γάζας στην Παλαιστίνη.
Κατόπιν εισέβαλε στην Αίγυπτο απελευθερωτής, χωρίς αντίσταση. Μετά πέρασε ξανά
στην Παλαιστίνη και την Συρία και προέλασε μέχρι τα Γαυγάμηλα, πέρα από τον
Ευφράτη όπου έδωσε νικηφόρα μάχη εναντίον των Περσών. Πριν την μάχη στα
Γαυγάμηλα τιμώρησε τους Σαμαρείτες της Παλαιστίνης επειδή έκαναν κακό σε
κάποιον Μακεδόνα διοικητή εκεί.[1]
Συγκεκριμένα οι Σαμαρείτες είχαν εξεγερθεί εναντίον των Μακεδόνων και είχαν
κάψει ζωντανό τον στρατηγό Ανδρομαχο. (1) Υπήρχαν τοπικές αντιδράσεις και
έπρεπε να έχει ο Μέγας Αλέξανδρος τα νώτα του καλυμμένα. Μετά τον θάνατο του
υπήρχαν πολλοί εμφύλιοι πόλεμοι. Ή Παλαιστίνη τελικά έμεινε στα χέρια των
Πτολεμαίων της Αιγύπτου που εξελλήνισαν με ήπιο τρόπο τους πληθυσμούς της
Παλαιστίνης, Εβραίους, Σαμαρείτες και Εθνικούς ( Έλληνες, Ρωμαίους και άλλους).
Αυτό είχε διάρκεια έναν αιώνα.
Το 200 π.Χ. οι Πτολεμαίοι νικήθηκαν
από τον βασιλιά των Μακεδόνων της Συρίας, των Σελευκιδών δηλαδή, τον Αντίοχο
τον Μέγα. Αυτός απέσπασε την Παλαιστίνη από την Αίγυπτο και την προσαρτησε στην
Συρία. Ένας διάδοχος του ο Αντίοχος ο Επιφανής λίγες δεκαετίες αργότερα
προσπάθησε με βίαιο και όχι έξυπνο τρόπο να επιβάλει τα ελληνικά εθνικά έθιμα
και τον εξελληνισμό της Παλαιστίνης. Οι Ιουδαίοι εξαγριώθηκαν και κήρυξαν τον
πόλεμο. Είναι γνωστός ως Επανάσταση των Μακκαβαίων. Τελικά οι Ιουδαίοι ίδρυσαν
αρχικά αυτόνομο υποτελές κράτος στην περιοχή των Ιεροσολύμων και της Ιουδαίας,
στο νότιο Ισραήλ. Λόγω της κατάρρευσης του ελληνιστικού κράτους των Σελευκιδών
της Συρίας, της ήττας από Ρωμαίους στην Δύση και Πάρθους στην Ανατολή, καθώς
και των εξαντλητικών εμφύλιων πολέμων, χάθηκε εντελώς ο ελληνικός έλεγχος της
Παλαιστίνης.
Μετά την επανάσταση των Μακκαβαίων,
ανέλαβε η δυναστεία των Ασμοναίων, για έναν περίπου αιώνα (140-40 περίπου). Το
αυτόνομο ιουδαϊκό κράτος έγινε ανεξάρτητο βασίλειο με βασιλιά τον αρχιερέα των
Ιουδαίων. Το βασίλειό των Ασμοναίων επεκτάθηκε στις γύρω περιοχές αποσπώντας
εδάφη από τα ελληνιστικά γειτονικά βασίλεια. Οι Ασμοναίοι στον νότο κατέκτησαν
την Ιδουμαία, μία περιοχή ερημική με νομάδες. Ανατολικά κατέκτησαν την κοιλάδα
του Ιορδάνη και την Δεκάπολι των Ελλήνων της Ιορδανίας. Στα δυτικά κατέκτησαν
την παραλία της Παλαιστίνης και την πόλη της Γάζας μετά από μάχες και πολέμους.
Βόρεια εισέβαλαν στην Σαμάρεια, στην Κεντρική Παλαιστίνη. Πολιόρκησαν την πόλη.
Οι Σαμαρείτες ζήτησαν βοήθεια από τον βασιλιά Αντίοχο Θ' Κυζικηνό. Αυτός
έστειλε 6.000 μισθοφόρους που νικήθηκαν. Οι Ασμοναίοι κατέλαβαν την πόλη της
Σαμάρειας και την ομώνυμη γύρω περιοχή. Κατέστρεψαν τον ναό των Σαμαρειτών στο
όρος Γαριζείν επειδή ανταγωνιζόταν τον β' ναό του Σολομώντα στα Ιεροσόλυμα.
Κατόπιν οι Ασμοναίοι κατέκτησαν μετά από σκληρούς αγώνες και μάχες την Γαλιλαία
και συγκρούστηκαν με γειτονικές αραβικές φυλές της Ιτουραίας.
Η
Γαλιλαία
Η Γαλιλαία ήταν μία ορεινή πλούσια
περιοχή. «Κήπο» την χαρακτήριζαν εκείνη την εποχή. Είχε πολλά νερά, ποτάμια και
λίμνες. Οι κάτοικοι της ανήκαν σε διάφορες φυλές επειδή πριν 600 περίπου
χρόνια, το 720 περίπου π.Χ. οι Ασσύριοι κατέκτησαν το βόρειο βασίλειο του
Ισραήλ και μετέφεραν αλλού τους κατοίκους του. Οι κάτοικοι της Γαλιλαίας, κατά
την ελληνιστική εποχή και αργότερα, ήταν Αραμαίοι, Σύριοι, Άραβες, Φοίνικες και
Έλληνες. Οι Ασμοναίοι εφάρμοσαν μία κρατική πολιτική ομογενοποίησης και
αφομοίωσης μέσω της θρησκείας. Είπαν στους πληθυσμούς που κατέκτησαν ότι για να
παραμείνουν στο Ιουδαϊκο βασίλειο θα έπρεπε να κάνουν περιτομή και να
ακολουθήσουν την θρησκεία και τα έθιμα των Ιουδαίων. Την εποχή του Ασμοναίου
βασιλιά Αριστόβουλου και του διαδόχου του Αλέξανδρου Ιανναίου μετακινήθηκαν
μόνιμα πολλοί Ιουδαίοι από την Ιουδαία προς την Γαλιλαία όπου και
εγκαταστάθηκαν. Ο Αλέξανδρος Ιανναίος ήταν ο πρώτος βασιλιάς των Ιουδαίων που
πήρε το ελληνικό τίτλο του βασιλιά. Αυτό εξόργισε τους Φαρισαίους που πίστευαν
ότι ο βασιλιάς θα πρέπει αποκλειστικά να ανήκει στην δυναστεία του Δαβίδ.[2] Ξέσπασε
εμφύλιος πόλεμος που συμμετείχαν και Έλληνες. Οι Φαρισαίοι κάλεσαν τον βασιλιά
των Σελευκιδών της Συρίας, ενώ ο Αλέξανδρος Ιανναίος Έλληνες μισθοφόρους της
Μικράς Ασίας. Τελικά νίκησε ο Ασμοναίος βασιλιάς. Λίγες δεκαετίες αργότερα ο
Ρωμαίος στρατηγός Πομπήιος θα διαλύσει το ελληνιστικό βασίλειο των Σελευκιδών
της Συρίας και θα ιδρυθεί ρωμαϊκή επαρχία. Θα εισβάλει νότια στην Παλαιστίνη
όπου θα την καταστήσει υποτελή στην Ρώμη. Ο τελευταίος βασιλιάς των Ασμοναίων,
Αντίγονος Ματταθίας θα επαναστάτησει εναντίον των Ρωμαίων, νικηθεί και θα
παραδοθεί για εκτέλεση στους Ρωμαίους από τον γαμπρό του Ηρώδη του Μέγα, όπου
θα ιδρύσει την δικιά του βασιλική δυναστεία. Ο πατέρας του Ηρώδη του Μέγα, ο
Αντίπατρος, ήταν Ιδουμαίος. Εξελληνισμένος πολιτιστικά. Είχε υιοθετήσει την
ιουδαϊκή θρησκεία. Ανέβηκε στην ιεραρχία των Ασμοναίων και έγινε συνεργάτης των
βασιλέων αυτών. Ο Ηρώδης ο Μέγας έδρασε την εποχή της γέννησης του Χριστού.
Έκανε πολλά κοινωφελή έργα, έκτισε φρούρια και πόλεις και είχε καλή σχέση με
τους Ρωμαίους. Στο εξωτερικό δώριζε ποσά για χορηγίες για κατασκευή κοινωφελών
έργων. Ευεργέτησε και την Ελλάδα σε μερικές πόλεις και στην Ολυμπία. Έγινε
πρόεδρος των Ολυμπιακών Αγώνων σε κάποια περίσταση.[3] Ο Ηρώδης
είχε και ελληνικό προσωπικό, Έλληνες επιστήμονες και μισθοφόρους από την Θράκη.
Στην Γαλιλαία υπήρχαν και ελληνικές
πόλεις όπως η Σεπφωρίς Διοκαισάρεια που ήταν και η πρωτεύουσα της Γαλιλαίας.
Μεγάλη πόλη στα βουνά της περιοχής με μεικτό πληθυσμό από Ιουδαίους, Έλληνες,
Ρωμαίους και άλλους. Λέγεται ότι στην πόλη αυτή γεννήθηκε η Παναγία, η Μαρία
μητέρα του Χριστού.[4]
Συνδέεται και με τον πατέρα της Μαρίας, τον εύπορο Ιωακείμ.[5] Στην
πόλη αυτή λέγεται ακόμη ότι εργάσθηκε ως ξυλουργός ο Ιωσήφ ο Μνήστωρ, σύζυγος
της Μαρίας.[6]
Η Ναζαρέτ είναι πολύ κοντά σε αυτήν
την πόλη. Ακόμη, στην πόλη αυτήν, με την κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα, τον πλούτο
και τον πολιτισμό ήταν γνώριμη και οικεία η ελληνική γλώσσα. Έχουν βρεθεί πολλά
ψηφιδωτά μωσαϊκά ελληνικής τέχνης με ελληνικές λέξεις. Ένα μάλιστα έχει
αναπαράσταση Κενταύρου, που κρατά στα χέρια του την ελληνική φράση "ΘΕΟΣ
ΒΟΗΘΟΣ". Πολύ εντυπωσιακό. Την πόλη αυτή είναι πιθανόν να την επισκέφθηκε
ο Χριστός πριν ξεκινήσει το κήρυγμα του στον λαό της Παλαιστίνης. Ή πόλη αυτή
ήταν επίσης έδρα ενός από τους γιους διαδόχους του Ηρώδη του Μέγα.
Η Γαλιλαία είναι η γη καταγωγής των
11 από τους 12 απόστολους, πλην του Ιούδα. Ο Ανδρέας και ο Φίλιππος, απόστολοι
του Χριστού, με ελληνικά ονόματα κατάγονταν από εκεί. Αυτούς προσέγγισαν, κατά
την Καινή Διαθήκη, οι Έλληνες προσήλυτοι στον ιουδαϊσμό, όταν επισκέφθηκαν τα
Ιεροσόλυμα για προσκύνηση. Ήθελαν να γνωρίσουν από κοντά τον Χριστό. Και τον
γνώρισαν. Η Γαλιλαία αποκαλείται στην Καινή Διαθήκη, Γαλιλαία των Εθνών, επειδή
είχε ενα εθνικό με την θρησκευτική έννοια πληθυσμό και ανάμεικτη καταγωγή των κατοίκων. Κατά την
σταύρωση του Χριστού ο ληστής στα δεξιά του πίστεψε στον Χριστό, όταν πέθανε
ήταν ο πρώτος που μπήκε στον Παράδεισο. Λεγόταν Δημάς και καταγόταν από την
Γαλιλαία. Ήταν ξενοδόχος με καλή κοινωνική συμπεριφορά. Κατηγορήθηκε για
ιεροσυλία ιουδαϊκης θρησκείας και για προσβολή της κόρης ενός αρχιερέα. Πιθανόν
να ήταν ελληνικής καταγωγής. Αυτά αναφέρουν τα απόκρυφα Ευαγγέλια.[7]
ΠΗΓΕΣ:
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook