Ψυχή και σώμα
κατά το πυθαγόρειο δόγμα
της μετεμψύχωσης
Η ομιλία δόθηκε στην αίθουσα του ΕΛΛΗΝ.Α.Ι.Σ., στην Αθήνα, στις 27.3.2017.
Περίληψη ομιλίας
Οι Πυθαγόρειοι, όπως και οι Ορφικοί, πιθανώς επηρεασμένοι από ανατολικές θρησκευτικές δοξασίες, πιστεύουν ότι η ψυχή είναι θεϊκή στη φύση της, αθάνατη, και μετεμψυχώνεται, μεταβαίνοντας μετά τον θάνατο του σώματος σε άλλα ζωικά είδη. Το δόγμα της μετεμψύχωσης, μαζί με την πεποίθηση ότι οι αριθμοί είναι αρχές των όντων, αποτελούν τα δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της πυθαγόρειας σχολής. Οι Πυθαγόρειοι, ηθικολόγοι και υπερασπιστές των καθιερωμένων ηθικών αξιών, διαφοροποιούνται από τους άλλους με τον ομαδικό (κοινόβιο) τρόπο ζωής. Τα πυθαγόρεια "ακούσματα" είναι αφορισμοί και κανόνες, οι οποίοι εφαρμόζονται από τα μέλη της κοινότητας, συμβάλλοντας στην ενιαία στάση τους. Ο μυημένος στην πυθαγόρεια διδασκαλία είχε την ελπίδα ότι χάριν στην ευσυνείδητη τήρηση των κανόνων συμπεριφοράς και στην ανώτερη αντίληψη για την φύση των πραγμάτων, θα εξασφάλιζε για την ψυχή του την μεταθανάτια μακαριότητα.
Η διαφοροποίηση των Πυθαγορείων κυρίως επιτυγχάνεται με την υιοθέτηση του ασκητικού ιδεώδους. Η μύηση στην ιδεαλιστικού μυστικισμού πυθαγόρεια διδασκαλία αποτελεί μια διαδικασία κάθαρσης, μια πορεία εξαγνισμού της ψυχής. Εξάλλου, επιδιώκεται η απελευθέρωση της ψυχής από τις ανάγκες και τις δεσμεύσεις του σώματος, το οποίο αποτελεί την φυλακή ή τον τάφο (σήμα) της. Την ανώτατη, πάντως, μορφή της κάθαρσης συνιστά το πνευματικό έργο, το οποίο διασώζει την ψυχή από το σώμα, νεκρώνοντας πριν από τον θάνατο την σαρκικότητα. Αυτό μαρτυρούν οι αυστηρές δεσμεύσεις που επιβάλλονται στα μέλη της πυθαγόρειας κοινότητας σχετικά με την διαιτητική, τις λατρευτικές πρακτικές, την ασκητική ζωή και την καθημερινή συμπεριφορά τους. Παρά την ανομοιογένειά τους, οι απαγορεύσεις αυτές αναδεικνύουν ωστόσο και την διαφορετική μοίρα που επιφυλάσσει το δόγμα της μετεμψύχωσης στην ψυχή και το σώμα.
Η συμβολή των Πυθαγορείων στην Φιλοσοφία είναι ανεκτίμητης αξίας, καθώς με την προσάρτηση και την προσαρμογή των αριθμών στο Άπειρο δημιουργείται ο φυσικός κόσμος. Ο Πλάτων εξελίσσει την θεωρία τους θέτοντας στην θέση του Απείρου την Δυάδα, δηλαδή το Μικρό και το Μέγα. Επίσης, και στην μεταφυσική του Πλάτωνα γίνεται αισθητή η επίδραση των ιδεών των Πυθαγορείων. Είναι χαρακτηριστική άλλωστε η άποψη ότι ο Πλάτων στα ώριμα χρόνια της φιλοσοφίας του υιοθετεί μεγάλο αριθμό πυθαγόρειων θέσεων, όπως επαληθεύεται και από τους διαλόγους. Ο Πλάτων, επηρεασμένος σε μεγάλο βαθμό από την ορφική και την πυθαγόρεια διδασκαλία, την επεξεργάζεται από κοινού με τις δικές του αντιλήψεις, και, εν τέλει, διαμορφώνει το φιλοσοφικό του σύστημα.
Η Κωνσταντίνα Γογγάκη είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διδάσκει Εισαγωγή στη Φιλοσοφία και Φιλοσοφία του Αθλητισμού.
Βασικές Σπουδές: ΤΕΦΑΑ και Φιλοσοφική Σχολή Παν/μίου Αθηνών. Επίσης, έχει σπουδάσει στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου Ελλάδος. Είναι δύο φορές Υπότροφος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Københavns Universitet, στο Danmarks Højskole for Legemsøvelser (Φιλοσοφία του αθλητισμού) και στο Humanistiske Fakultet, Institute for Nygraesk og Balkanistik (Ευρωπαϊκή λογοτεχνία). Πραγματοποίησε Μεταπτυχιακές Σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών (Φιλοσοφία και Δραματική Ποίηση), και στη Φιλοσοφική Σχολή του Παν/μίου της Κοπεγχάγης (Σημειολογία των μύθων), και στο Τμήμα Νορβηγικής Φιλολογίας (Συγκριτική λογοτεχνία).
Από το 1999 είναι εκλεγμένο μέλος ΔΕΠ του Παν/μίου Αθηνών.
Είναι συγγραφέας των βιβλίων "Οι αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων για τον αθλητισμό", εκδ. Τυπωθήτω-Γ. Δαρδανός, Αθήνα 2003, και "Το ολυμπιακό ιδεώδες. Παγκόσμια κρίση και προοπτικές", εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2013.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook