Το Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα

“Το Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα”

Από τις εκδόσεις «Αίθρα» κυκλοφόρησε το 160ό (εκατοστό εξηκοστό) βιβλίο του μαθηματικού - συγγραφέα Ευαγγέλου Σπανδάγου, με τίτλο: «Το Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα».

Το βιβλίο αυτό, αποτέλεσμα τριετούς έρευνας, περιέχει «τα πάντα» σχετικά με το θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα.

Συγκεκριμένα:

1. Την Αρχιτεκτονική του Αρχαίου Ελληνικού θεάτρου, την σκηνογραφία, τα όργανα και τους μηχανισμούς.

2. Το Αρχαιοελληνικό Δράμα και τα είδη του.

3. Η όρχησις και η μουσική του δράματος.

4. Οι πρόβες και οι παραστάσεις.

5. Οι δραματικοί αγώνες.

6. Οι δραματικοί ποιητές της Αρχαίας Ελλάδος.

7. Υποκριτές και Μίμοι.

8. Ο Χορός, οι Θεατρικοί οργανοπαίκτες, οι μελοποιοί των θεατρικών ασμάτων και το βοηθητικό προσωπικό.

9. Σκηνογράφοι και σκηνοθέτες, δάσκαλοι υποκριτικής, χορογράφοι, χοροδιδάσκαλοι, ενδυματολόγοι και υποβολείς.

10. Γυναίκες δραματικές ποιήτριες, υποκρίτριες, ορχηστρίδες, αυλητρίδες και φροντίστριες θεάτρων.

11. Οι θεατές, τα εισιτήρια των θεάτρων.

12. Η βασική ορολογία του Αρχαιοελληνικού θεάτρου.

13. Η θέση ορισμένων Αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων σχετικά με το θέατρο.

Σελίδες 240. Σε όλα τα βιβλιοπωλεία και από τον εκδοτικό οίκο «Αίθρα».

Ένα εισαγωγικό σημείωμα από τον συγγραφέα:

Από μικρό παιδί είχα μάθει να αγαπώ το θέατρο και κατ' επέκταση και τον κινηματογράφο. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η οικογένειά μου είχε επαγγελματικές σχέσεις με τα δημόσια θεάματα.

Το 1900 ο αδελφός του παππού μου Χαράλαμπος Σπανδάγος, ένας άνθρωπος λίαν εύπορος και με μεγάλο επιχειρηματικό πνεύμα, οικοδόμησε στο Ρέθυμνο ένα πολυτελέστατο θέατρο, βάσει του σχεδίου του Βασιλικού Θεάτρου των Αθηνών, το οποίο ονόμασε "Ἰδαῖον Ἄντρον". Έφερνε δε θιάσους από την Αθήνα, την Ρώμη, το Παρίσι και την Βιέννη για να ψυχαγωγήσει και να διδάξει τόσο τους συμπατριώτες του όσο και τους Ρώσους στρατιωτικούς[1].

Το 1908 ο Χαράλαμπος ίδρυσε στο Ρέθυμνο τον πρώτο κινηματογράφο της χώρας (μετά από 6 χρόνια ιδρύθηκε ο κινηματογράφος "Αττικόν" στην Αθήνα).

Το "Ἰδαῖον Ἄντρον" λειτούργησε μέχρι το 1941. Τον Ιούνιο του έτους αυτού καταστράφηκε από γερμανική βόμβα.

Το 1912 ο Χαράλαμπος ίδρυσε στα Χανιά κινηματοθέατρο με την ίδια ονομασία.

Κατά το έτος 1948 ο πατέρας μου Κωνσταντίνος Σπανδάγος, ηλεκτρονικός το επάγγελμα, ασχολήθηκε με κινηματογραφικές επιχειρήσεις στα Χανιά. Είχε κατά καιρούς (με ενοίκιο) δύο χειμερινές κινηματογραφικές αίθουσες τα "Ολύμπια" και το "Πάνθεον" και ένα θερινό κινηματογράφο στην οδό Μπόλαρη. Συνεργαζόταν δε με θιάσους από την Αθήνα οι οποίοι περιόδευαν στην Κρήτη αλλά και με Κρητικούς ερασιτεχνικούς θιάσους.

Κατά το έτος 1953 ο αδελφός του πατέρα μου Δημήτριος Σπανδάγος ίδρυσε στην Νεάπολη της Θεσσαλονίκης το θερινό κινηματοθέατρο "Ναπολιτάνα". Το έτος 1957 οικοδόμησε στην πλατεία Πατριάρχου στην Νέα Φιλαδέλφεια ένα πολυτελές κινηματοθέατρο, το "Σινέ Σπανδάγου", το οποίο λειτουργεί τώρα ως σούπερ μάρκετ.

Από μικρό λοιπόν παιδί μπαινόβγαινα σε αίθουσες θεαμάτων και παρακολουθούσα τα "κατάλληλα δι' ανηλίκους" θεατρικά και κινηματογραφικά έργα. Την πρώτη θεατρική παράσταση της ζωής μου την παρακολούθησα στο Ρέθυμνο τον Ιούνιο του 1945 ένα μήνα μετά την φυγή των Γερμανών κατακτητών. Ήταν μια παράσταση ερασιτεχνών Ρεθυμνίων ηθοποιών με τίτλο και υπόθεση "Το Αρκάδι". Πριν από την παράσταση η μητέρα μου, μου έκανε σχετικό φροντιστήριο για το θέατρο.

Το έτος 1949 πήρα μέρος ως "λυκόπουλο" σε μια θεατρική παράσταση η οποία μεταδόθηκε από τον Ραδιοφωνικό σταθμό Χανίων.

Αλλά και σε πολλές θεατρικές σχολικές παραστάσεις είχα πάρει μέρος στα Χανιά από το 1947 έως και το 1953. Το 1953 η οικογένειά μου μετοίκησε στην Αθήνα. Δεν έπαψα όμως να παρακολουθώ κάθε είδους θεατρικές παραστάσεις (σχολικές, ερασιτεχνικές, επαγγελματικές).

Το 1967 διορίστηκα ως καθηγητής μαθηματικών στο μικτό 6τάξιο Γυμνάσιο Ευπαλίου Φωκίδος. Μέχρι το έτος 1971 είχα πάρει διάφορες αποσπάσεις στα 6-τάξια μικτά γυμνάσια Γαλαξιδίου και Δεσφίνας και στο 6-τάξιο Γυμνάσιο Θηλέων Λειβαδιάς. Στα σχολεία αυτά είχα δημιουργήσει θεατρικές ομάδες μαθητριών και μαθητών. Θυμάμαι ότι το 1968 παρουσίασα, με μαθητικό θίασο, στο Ευπάλιο Φωκίδας το έργο του αειμνήστου θεατρικού συγγραφέα Δημητρίου Ψαθά "Ζητείται ψεύτης", ο οποίος μου παραχώρησε τη σχετική άδεια με μεγάλη προθυμία και χωρίς καμιά οικονομική απαίτηση. Οι δύο παραστάσεις Σαββάτου και Κυριακής σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Τα έσοδα από τις παραστάσεις διατέθηκαν στην Δημοτική βιβλιοθήκη του Ευπαλίου. Τρεις ημέρες μετά τις παραστάσεις ο Στρατιωτικός Διοικητής Φωκίδος μου έκανε παρατήρηση για την επιλογή του συγγραφέα τον οποίο χαρακτήρισε ως μη "εθνικόφρονα".

Το έτος 1970 ίδρυσα στη Λειβαδιά στο 6-τάξιο Γυμνάσιο Θηλέων, που υπηρετούσα, θεατρικό εργαστήρι το οποίο λειτουργούσε δύο φορές την εβδομάδα κατά τις απογευματινές ώρες. Περίπου 50 μαθήτριες παρακολουθούσαν τα σχετικά μαθήματα και τις παραστάσεις.

Αλησμόνητα θα μου μείνουν τα δύο επόμενα γεγονότα:

Το έτος 1987 στο θερινό θέατρο "Αθήναιον" (Πατησίων και Μάρνη) και το έτος 2009 στο θέατρο "Έναστρον (Δεληγιάννη και Μπουμπουλίνας) οι πρωταγωνίστριες, μετά το πέρας των παραστάσεων και μετά την παρουσίαση του θιάσου κατέβηκαν από την σκηνή στην πλατεία, μ' αγκάλιασαν και με φίλησαν (καθόμουν στην πρώτη σειρά κατόπιν προσκλήσεώς τους). Ήταν  μαθήτριές μου, η πρώτη στο φροντιστήριο "Τομή" και η δεύτερη στο Γ• εξατάξιο Γυμνάσιο Αθηνών. Η εκδήλωσή τους αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι όταν ρώτησαν τη γνώμη μου για τις σπουδές τους, γνωρίζοντας την επιθυμία τους να γίνουν ηθοποιοί και το ταλέντο τους, τις συμβούλευσα, παρά την άποψη των γονέων τους, να ακολουθήσουν το χάρισμά τους και να φοιτήσουν σε θεατρικές Σχολές όπως κι έγινε.

Η αγάπη μου λοιπόν για το θέατρο με ώθησε να ασχοληθώ με την ιστορία του Αρχαίου Ελληνικού θεάτρου (τον πρόδρομο του  Παγκόσμιου) με κάθε δυνατή λεπτομέρεια.

Το γεγονός δε ότι θεατρικά έργα που γράφτηκαν κατά τον 5ο περίπου π.Χ. αιώνα ανεβαίνουν στη διεθνή σκηνή επί των ημερών μας, μετά από 2.500 χρόνια, προκαλώντας τον ενθουσιασμό των θεατών, υπογραμμίζει μια ακόμα διεθνή πρωτιά στο Αρχαιοελληνικό πνεύμα και φαντασία.

Το παρόν βιβλίο, εκτός από την αρχιτεκτονική του θεάτρου και την ιστορία του, ασχολείται με την δραματική ποίηση και τα είδη της, τους δραματικούς ποιητές και τα έργα τους, τους δραματικούς αγώνες, τη σκηνογραφία, την σκηνοθεσία, τους θεατρικούς χορευτές και τραγουδιστές  και τους ηθοποιούς.

Μια δύσκολη ιστορική έρευνα συνετέλεσε, ώστε να παρουσιαστούν και ονόματα γυναικών ηθοποιών και γυναικών θεατρικών χορευτριών και τραγουδιστριών. Παρουσιάζονται ακόμα γυναίκες δραματικές ποιήτριες και αναφέρεται για πρώ­τη φορά σε Ελληνικό βιβλίο η ύπαρξη υποβολέων.

Τα ελάχιστα έργα της δραματικής ποιήσεως (Τραγωδίες, Σατυρικά Δράματα και Κωμωδίες) που έχουν σωθεί, έχουν ανεβασθεί σε όλες σχεδόν τις θεατρικές σκηνές της Ευρώπης και όχι μόνο. Έχουν δε εκδοθεί σε όλες τις γλώσσες μηδέ και της Κινεζικής εξαιρουμένης. Παράλληλα έχουν εκδοθεί και βιβλία με αποσπάσματα από χαμένα έργα δραματικών ποιητών.

Εκφράζονται ευχαριστίες στον εκλεκτό φίλο Γιώργο Μανουσόπουλο (φιλόλογο, συγγραφέα, και Γενικό Γραμματέα της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων) καθώς και στην θυγατέρα μου Ρούλα Σπανδάγου (μαθηματικό, συγγραφέα) για τη βοήθειά τους στην πραγματοποίηση της εκδόσεως αυτής.

                                   Αθήναι, Νοέμβριος του 2016

                                   Ευάγγελος Σπανδάγος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ