Τόποι μνήμης στην καστελλοριζιακή μετανάστευση και Διασπορά


Τόποι μνήμης
στην καστελλοριζιακή
μετανάστευση
και Διασπορά


Στις 29 Σεπτεμβρίου 1945, το Empire Patrol, ένα βρετανικό πλοίο που μετέφερε Καστελλοριζιούς πρόσφυγες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο Καστελλόριζο μετά από τη διετή προσφυγιά τους στο Νουζεϊράτ της Παλαιστίνης, έπιασε φωτιά και ναυάγησε 28 ναυτικά μίλια έξω από το Πορτ Σαΐντ, στέλνοντας στον θάνατο 33 Καστελλοριζιούς.  Κάποιοι νέοι και παιδιά που επέζησαν αργότερα μετανάστευσαν στην Αυστραλία, όπου ήδη υπήρχαν κοινότητες Καστελλοριζιών από τις αρχές του 20ού αιώνα.  Εκεί ανασυγκρότησαν τη ζωή τους, αλλά και τις τραυματικές μνήμες του εκπατρισμού, της προσφυγιάς, του ναυαγίου και της επιστροφής στο κατεστραμμένο από βομβαρδισμούς και φωτιές Καστελλόριζο.  Δημιούργησαν έναν πολυφωνικό, βιωματικό και νεωτερικό (στο διαδίκτυο) τόπο μνήμης για το ναυάγιο και τα πλαισιωτικά του γεγονότα, με στόχο να διατηρήσουν τη μνήμη του και να «παραδώσουν ιστορία» στους απογόνους τους, καθιστώντας το τραυματικό αυτό γεγονός, κεντρικό σύμβολο της καστελλοριζιακής ταυτότητας στη διασπορά και στοιχείο δημόσιας μνήμης στην κοινωνία της Αυστραλίας.
Το βιβλίο αυτό είναι το αποτέλεσμα μακρόχρονης επιτόπιας και πολυτοπικής έρευνας της συγγραφέως στην καστελλοριζιακή κοινότητα του Περθ Δυτικής Αυστραλίας, αλλά και στις κοινότητες των Καστελλοριζιών του νησιού, της Ρόδου και της Αθήνας. Μελετά ενδελεχώς τη συγκρότηση και τη μεταβίβαση της συλλογικής, της τραυματικής και της λαϊκής μνήμης μέσα από την ανάλυση ζωντανών (προφορικών), δοσμένων και ηχητικά σε ψηφιακό δίσκο, και διαδικτυακών αφηγήσεων και τελετουργιών για το ναυάγιο. Συνδυάζοντας τα επιστημονικά εργαλεία και τις προσεγγίσεις της ανθρωπολογίας, της λαογραφίας και της προφορικής ιστορίας, επιχειρεί μια σφαιρική προσέγγιση στη μελέτη της καστελλοριζιακής διασποράς, της ιστορίας και της ταυτότητάς της στην Αυστραλία και στις σχέσεις της με τον τόπο καταγωγής της. Η ανάλυση της ανασυγκρότησης της μνήμης της προσφυγιάς και του ναυαγίου των Καστελλοριζιών της Αυστραλίας αλλά και της Ελλάδας, εισάγει επίκαιρο προβληματισμό, καθώς το ακριτικό Καστελλόριζο σήμερα υποδέχεται δεκάδες προσφύγων που συχνά αφήνουν πίσω τους ανάλογες εμπειρίες προσβλέποντας σε μια νέα ζωή σε άλλες, ιδανικά φιλόξενες, πατρίδες.

Εκδόσεις Παπαζήση, Σειρά Ειδικών Μελετών της Μετανάστευσης & Διασποράς Νο 9, Αθήνα 2017.

Βασιλική Χρυσανθοπούλου

Βιογραφικό Σημείωμα

Η Βασιλική Χρυσανθοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας στο Τμήμα Φιλολογίας του E.K.Π.Α., ενώ διδάσκει και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, στο Πρόγραμμα Σπουδών στον Ελληνικό Πολιτισμό. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού τίτλου στην Κοινωνική Ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Αγγλίας. Έχει εργασθεί ως Ερευνήτρια στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και έχει συνεργαστεί με τα Πανεπιστήμια Αιγαίου και Ιωαννίνων. Υπήρξε επισκέπτρια ερευνήτρια και υπότροφος του National Europe Centre, Australian National University (2004) και του Ιδρύματος Fulbright στο University of South Florida-St. Petersburg (2016). Έχει διεξαγάγει επιτόπιες έρευνες στην Κάρπαθο, στο Καστελλόριζο, στη Ρόδο, και στις κοινότητες των νησιών αυτών στην Αυστραλία, καθώς και στη δωδεκανησιακή παροικία του Τάρπον Σπρινγκς στη Φλόριντα της Αμερικής.  Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα και τα δημοσιεύματά της αναφέρονται στη μελέτη της μετανάστευσης και της διασποράς, της μνήμης και της ταυτότητας, του διαδικτύου, της τελετουργίας και του συμβολισμού, του υλικού πολιτισμού, της προφορικής ιστορίας και λογοτεχνίας και της ιστορίας, της θεωρίας και των εφαρμογών της Λαογραφίας.  Πρόσφατα εξέδωσε βιβλίο για την ιστορία και την ταυτότητα των Καστελλοριζιών της διασποράς της Αυστραλίας, με τίτλο  Τόποι μνήμης στην καστελλοριζιακή μετανάστευση και διασπορά από τις εκδόσεις Παπαζήση.  Eίναι μέλος διεθνών και ελληνικών επιστημονικών εταιρειών (της International Society for Ethnology and Folklore, της International Association for Southeast European Anthropology, της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, της Ελληνικής Εταιρείας Εθνολογίας, της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, κ. ά.) και μέλος του Συμβουλίου του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού, με έδρα την Κάρπαθο.

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ, ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ, ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ, ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ, ΜΕΤΑΝΤΑΣΤΕΥΣΗ, ΔΙΑΣΠΟΡΑ, ΠΟΡΤ ΣΑΙΝΤ, ΑΙΓΥΠΤΟΣ, ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ, ΜΕΓΙΣΤΗ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ