Η έννοια, οι προϋποθέσεις
και ο σχεδιασμός της Ανάπτυξης
Ένας απλός οδηγός,
για ενημερωμένους πολίτες
Γράφει
ο Γιάννης Καραμολέγκος,
οικονομολόγος ειδικευμένος στην Διοίκηση Επιχειρήσεων
Εισαγωγή
Η Ανάπτυξη, είναι η πλέον κοινότυπη λέξη
που χρησιμοποιούν πολιτικοί, δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί, συνδικαλιστές,
επαγγελματίες, μισθωτοί, συνταξιούχοι και άλλοι πολίτες, σε δημόσιες ή
ιδιωτικές συζητήσεις που έχουν σχέση με την οικονομική κρίση, στην Ελλάδα.
Επειδή όμως
ελάχιστοι γνωρίζουν πραγματικά τι σημαίνει Ανάπτυξη,
υπό ποιες συνθήκες μπορεί αυτή να επιτευχθεί και ποια συμφέροντα ενδεχομένως
εξυπηρετεί, καλό είναι να διασαφηνισθούν ορισμένα πράγματα, με κατανοητό τρόπο
για τον απλό πολίτη.
Κατ’ αρχήν πρέπει
να τονίσω ότι η Ανάπτυξη δεν
αποτελεί κάτι το αόριστο, ούτε επιτυγχάνεται με ευχολόγια και ανέξοδες
εξαγγελίες.
Αντίθετα, η Ανάπτυξη επιτυγχάνεται μόνον βάσει
συγκεκριμένων προϋποθέσεων και σχεδίων, από κυβερνώντες πραγματικά ικανούς, με τεκμηριωμένες
ειδικές γνώσεις και εμπειρίες και πάνω από όλα, με πατριωτική συνείδηση.
Βέβαια, το
ερώτημα «πόσο ειδικοί, πόσο ικανοί και πόσο πατριώτες ήσαν όλοι αυτοί που έχουν
κυβερνήσει την Ελλάδα, τουλάχιστον από το 1974 μέχρι σήμερα», ας το απαντήσει ο
καθένας μόνος του.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης
Κατά την άποψή
μου, ο «οδικός χάρτης» για την διαχρονική πορεία οποιασδήποτε σοβαρής χώρας προς
την Ανάπτυξη, πρέπει να είναι ένα ολοκληρωμένο «Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης» (ΕΣΑ)
και όχι ένα υποτυπώδες Σχέδιο Ανάπτυξης που επικεντρώνεται στην οικονομία και
μάλιστα με επιφανειακό τρόπο.
Υπό την έννοια
αυτή, θεωρώ ότι ένα Εθνικό Σχέδιο
Ανάπτυξης, πρέπει να περιλαμβάνει τρία επί μέρους σχέδια:
1.
Σχέδιο
Οικονομικής Ανάπτυξης.
2.
Σχέδιο
Κοινωνικής Ανάπτυξης (παιδεία, δικαιοσύνη, υγεία,
ασφάλιση, μέριμνα, πολιτισμός, δημογραφική εξέλιξη, ομογένεια κλπ).
3.
Σχέδιο
Γεωπολιτικής Ανάπτυξης (εθνικές επιδιώξεις, διεθνείς
σχέσεις, συμμαχίες κλπ).
Τα τρία αυτά επί
μέρους σχέδια είναι απολύτως αλληλο-εξαρτώμενα και πρέπει να ευρίσκονται σε
πλήρη και αρμονική σχέση μεταξύ τους.
Στο ΕΣΑ πρέπει να
είναι καταγεγραμμένοι οι Στόχοι, οι Στρατηγικές και οι Τακτικές Κινήσεις[1]
για την πορεία της χώρας, σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο
ορίζοντα, δηλαδή για περίοδο 5 έως 50 ετών, ίσως και ακόμη περισσότερο.
Το περιεχόμενο του
ΕΣΑ πρέπει να είναι αποτέλεσμα βαθιάς μελέτης ποσοτικών και ποιοτικών
στοιχείων, προτάσεων από επαγγελματικούς, κοινωνικούς και κρατικούς φορείς (πχ
τοπική αυτοδιοίκηση), παραδοχών, εκτιμήσεων, προβλέψεων και επιλογών, από
πραγματικά ειδικούς.
Απαραίτητη είναι
η θεσμική συμμετοχή και η σύμφωνη γνώμη, ει δυνατόν ολόκληρου του πολιτικού
κόσμου, έστω και αν κάποιες πολιτικές δυνάμεις διατυπώνουν επιφυλάξεις ή
διαφορετική άποψη για επιμέρους τμήματα του ΕΣΑ.
Οι στόχοι που
περιλαμβάνονται στο ΕΣΑ πρέπει να είναι σαφείς, συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι.
Επίσης, κάθε στόχος πρέπει να συνοδεύεται από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για
την υλοποίησή του.
Είναι σημαντικό
να καταλάβουμε ότι το ΕΣΑ αφορά ταυτόχρονα στην κοινωνία, στην αγορά και στο
κράτος και μπορεί να υλοποιηθεί μόνο με την ενεργό συμμετοχή όλων αυτών.
Επίσης, με σκοπό
να υπάρχει συνέχεια και συνέπεια, το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης και οι τυχόν
επικαιροποιήσεις αυτού, πρέπει να εγκρίνονται τουλάχιστον από τα 2/3 της Βουλής
και η εφαρμογή του να είναι υποχρεωτική από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, ακριβώς
όπως συμβαίνει με το Σύνταγμα.
Η Οικονομική Ανάπτυξη
Εστιάζοντας πιο
εξειδικευμένα στην Οικονομική Ανάπτυξη, κατ’ αρχήν πρέπει να γίνει κατανοητό
ότι ζούμε σε έναν κόσμο με τεράστια και αντικρουόμενα οικονομικά συμφέροντα, εγχώρια
και διεθνή.
Όταν λοιπόν
αναφερόμαστε στην Οικονομική Ανάπτυξη, πρέπει να είμαστε σαφείς και ξεκάθαροι,
ποια συμφέροντα θα εξυπηρετεί αυτή: Συμφέροντα εγχώρια ή ξένα; Συμφέροντα της
οικονομικής ελίτ (δηλαδή των ολίγων πλουσίων), ή των ευρύτερων κοινωνικών
στρωμάτων; Υπάρχει δυνατότητα η ανάπτυξη να εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων των
κοινωνικών στρωμάτων ταυτόχρονα;
Για να γίνει πιο
κατανοητό τι εννοώ, υπάρχουν αρκετές χώρες στις οποίες οι οικονομικοί δείκτες
ευημερούν και δείχνουν «ανάπτυξη», ενώ την ίδια στιγμή οι λαοί τους, σε μεγάλο
ποσοστό, ζουν σε άθλια κατάσταση, ακόμη και κάτω από το όριο της φτώχειας
(βλέπε: IMF World Economic Outlook Database).
Στις χώρες αυτές
οι οικονομίες είναι δομημένες έτσι, ώστε να εξυπηρετούνται κυρίως τα συμφέροντα
της εγχώριας οικονομικής ελίτ, κι ακόμη χειρότερα, τα συμφέροντα ξένων
επιχειρήσεων και ξένων κεφαλαίων (funds), αντί των καλώς εννοούμενων συμφερόντων της τοπικής
κοινωνίας, στο σύνολό της.
Ας δούμε τώρα,
ποιος είναι ο ορισμός της Οικονομικής Ανάπτυξης:
Σύμφωνα με το Wikipedia.org
«Οικονομική Ανάπτυξη είναι
η αύξηση της πραγματικής παραγωγής
προϊόντων και υπηρεσιών σε μία χώρα,
με την πάροδο του χρόνου».
Προσωπικά θεωρώ
ανεπαρκή τον ορισμό αυτό και τον συμπληρώνω ως εξής:
«Οικονομική
Ανάπτυξη είναι η αύξηση της πραγματικής παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών σε
μία χώρα, με την πάροδο του χρόνου, που
οδηγεί σε Κοινωνική Ευημερία και διασφαλίζει την Αυτάρκεια της χώρας».
Στο πλαίσιο του νεότερου
αυτού ορισμού, όπου η Οικονομική Ανάπτυξη πρέπει να οδηγεί στην Κοινωνική
Ευημερία και να διασφαλίζει την Αυτάρκεια μιας χώρας, ο όρος πρέπει να μεταβληθεί
σε «Αυτοδύναμη Οικονομική Ανάπτυξη».
Η οποία «αυτοδυναμία» επιτυγχάνεται κυρίως μέσω
επενδύσεων με εγχώρια κεφάλαια, εγχώρια «ρευστότητα» και εγχώριο υγιές τραπεζικό
σύστημα. Αυτό φυσικά προϋποθέτει νομισματική πολιτική προσαρμοσμένη στις
ανάγκες της χώρας.
Στο σημείο αυτό πρέπει
να γίνει κατανοητό ότι τα πάσης φύσεως κεφάλαια και ιδιαίτερα τα ξένα, ΔΕΝ είναι καλοί Σαμαρείτες που
αγαπούν μια χώρα και επιθυμούν να την βοηθήσουν. Το μόνο που τους ενδιαφέρει
είναι η μεγιστοποίηση των άμεσων και έμμεσων κερδών τους, χωρίς να υπολογίζουν
οποιεσδήποτε αρνητικές εθνικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Στην
πραγματικότητα, τα ξένα κεφάλαια επιδιώκουν να απομυζούν τους οικονομικούς
πόρους και την παραγωγικότητα μιας χώρας και σταδιακά την οδηγούν σε οικονομική
εξάρτηση. Έτσι, αν ποτέ η χώρα θελήσει να απαλλαγεί από τα ξένα κεφάλαια θα
υποστεί οδυνηρό «στερητικό σύνδρομο», όπως ακριβώς συμβαίνει σε έναν τοξικομανή
που υποφέρει από έλλειψη ναρκωτικών ουσιών. Ουσιαστικά, με τα ξένα κεφάλαια, η
χώρα χάνει σταδιακά την οικονομική της αυτοτέλεια και την εθνική της κυριαρχία
και μετατρέπεται σε οικονομική αποικία ξένων συμφερόντων.
Βεβαίως, όπως σε
κάθε κανόνα, έτσι και εδώ υπάρχουν εξαιρέσεις: Στον σημερινό κόσμο είναι κατ’
εξαίρεση καλοδεχούμενες οι επενδύσεις από ξένες επιχειρήσεις (όχι από επενδυτικά
κεφάλαια-funds),
μόνον όμως σε επιλεγμένους παραγωγικούς τομείς, στους οποίους απαιτείται
τεχνογνωσία και τεχνολογία μη διαθέσιμη στην χώρα. Οι επενδύσεις αυτές είναι
προτιμητέο να υλοποιούνται με
κοινοπραξίες εγχώριων και ξένων επιχειρήσεων, ή με συμπαραγωγή όπως συνήθως
γίνεται στην πολεμική βιομηχανία και με όρους που α) διασφαλίζουν την προστασία
του περιβάλλοντος και β) ελαχιστοποιούν την μεταφορά του παραγόμενου εγχώριου
πλούτου στο εξωτερικό.
Επίσης πρέπει να
γίνει κατανοητό ότι αυτάρκεια δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί χωρίς κατάλληλα
στοχευμένη αγροτική και βιομηχανική παραγωγή.
Συμπερασματικά,
αν σε μία χώρα οι ακολουθούμενες οικονομικές επιλογές δεν οδηγούν σε Κοινωνική Ευημερία και δεν διασφαλίζουν
την Αυτάρκεια της χώρας, είναι
προφανές ότι η οποιαδήποτε «Ανάπτυξη» είναι πλασματική, το δε πολιτικό της
σύστημα είτε είναι ανίκανο να επιτελέσει τα καθήκοντά του, είτε εξυπηρετεί αθέμιτα
συμφέροντα της εγχώριας και διεθνούς οικονομικής ελίτ.
Οι βασικές προϋποθέσεις για την Αυτοδύναμη
Οικονομική Ανάπτυξη
Έχοντας πλέον
διασαφηνίσει την έννοια της Αυτοδύναμης Οικονομικής
Ανάπτυξης, καθώς και τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα που πρέπει να
εξυπηρετούνται μέσω αυτής, είναι χρήσιμο να προσδιορίσουμε τις βασικές
προϋποθέσεις για την επίτευξή της, που είναι:
1.
Η
ύπαρξη επιτρεπτικού εσωτερικού περιβάλλοντος.
Πρόκειται για τον διαχρονικά μεγάλο ασθενή στην Ελλάδα. Λεπτομερέστερη
περιγραφή υπάρχει στο Παράρτημα Α.
2.
Η
διασφάλιση εγχώριας χρηματοδότησης, ρευστότητας και υγιούς τραπεζικού
συστήματος. Επαναλαμβάνω ότι πρακτικά αυτό είναι
ανέφικτο σήμερα, χωρίς νομισματική πολιτική προσαρμοσμένη στις ανάγκες της
χώρας και με τις εξοντωτικές υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί για το χρέος.
3.
Η
επενδυτική αξιοποίηση (όχι πώληση) των εθνικών οικονομικών πόρων.
Εδώ χρειάζεται μια εκ βάθρων αναθεώρηση της ισχύουσας πολιτικής που οδηγεί σε ξεπούλημα
και όχι σε αξιοποίηση των εθνικών πόρων
4.
Η
διασφάλιση διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Αυτό
επιτυγχάνεται α) με βελτίωση της ποιότητας των παραγομένων αγαθών και β) με
ανταγωνιστικές τιμές, οι οποίες εν πολλοίς εξαρτώνται από τις συναλλαγματικές αξίες
των νομισμάτων. Συνεπώς και εδώ είναι απαραίτητη μία νομισματική πολιτική
προσαρμοσμένη στις ανάγκες της χώρας.
5.
Η
επάρκεια ανθρωπίνων πόρων και τεχνογνωσίας.
Το Σχέδιο Αυτοδύναμης Οικονομικής Ανάπτυξης
Ένα Σχέδιο Αυτοδύναμης Οικονομικής Ανάπτυξης
(Σ.Α.Ο.Α.), ιδιαίτερα ως τμήμα ενός Εθνικού
Σχεδίου Ανάπτυξης, είναι εξαιρετικά σύνθετο πόνημα το οποίο, όπως
προανέφερα, μπορεί να συντεθεί μόνο με την ενεργό συμμετοχή πολλών ομάδων
εργασίας, αποτελούμενων από μεγάλο αριθμό ειδικών (από την αγορά, τα ακαδημαϊκά
ιδρύματα και τους κρατικούς μηχανισμούς), σε συνεργασία με ικανούς εκπροσώπους
των πατριωτικών πολιτικών δυνάμεων.
Παρ’ όλη την
πολυπλοκότητα του, με σκοπό ο απλός πολίτης να αποκτήσει μια γενική ιδέα για το
τι πρέπει να περιέχει ένα Σ.Α.Ο.Α., περιγράφω παρακάτω με απλά λόγια, τα
βασικότερα στοιχεία που συνιστούν την δομή του. Βεβαίως υπάρχουν και άλλα
στοιχεία που εμπεριέχονται σε ένα παρόμοιο σχέδιο, όπως επίσης, πίσω από κάθε
μία φράση υποκρύπτονται πολλές τεχνικές λεπτομέρειες. Όμως αυτά αποφεύγονται
εσκεμμένα, ώστε να μη καταστήσουν το κείμενο δυσνόητο.
Βασικά περιεχόμενα ενός Σχεδίου Αυτοδύναμης Οικονομικής
Ανάπτυξης
1.
Ανάλυση της οικονομικής, κοινωνικής
και πολιτικής κατάστασης στην χώρα. Ανάλυση Πλεονεκτημάτων - Μειονεκτημάτων -
Ευκαιριών - Κινδύνων (γνωστή και ως SWOT ανάλυση).
2.
Ανάλυση της διεθνούς οικονομικής,
κοινωνικής και γεωπολιτικής κατάστασης και γενικότερα των λεγόμενων εξωγενών
παραγόντων. Παραδοχές, προβλέψεις και σενάρια εξελίξεων.
3.
Καταγραφή και ανάλυση όλων των διαθεσίμων
οικονομικών και ανθρωπίνων πόρων, όλων των υπαρχουσών και υπό κατασκευή
υποδομών της χώρας, καθώς και των υποδομών και της λειτουργίας του κράτους.
Ανάλυση Πλεονεκτημάτων - Μειονεκτημάτων - Ευκαιριών - Κινδύνων.
4.
Καταγραφή μέτρων και δράσεων για την
διασφάλιση επιτρεπτικού περιβάλλοντος (Παράρτημα Α), με ανάλογο χρονοδιάγραμμα.
5.
Προσδιορισμός των μεσο-μακροπροθέσμων
Στρατηγικών Στόχων[2]
της χώρας με ανάλογο χρονοδιάγραμμα.
6.
Καταγραφή και ανάλυση των σημαντικότερων
υπαρχόντων και δυνητικών τομέων (κατηγοριών) οικονομικής δράσης στην χώρα. Ανάλυση
Πλεονεκτημάτων - Μειονεκτημάτων - Ευκαιριών - Κινδύνων για κάθε επιμέρους τομέα
οικονομικής δράσης.
7.
Ιεράρχηση των τομέων οικονομικής δράσης
και των διαθεσίμων οικονομικών πόρων της χώρας και αιτιολογημένη επιλογή όσων θα
αποτελέσουν τους βασικούς πυλώνες (ή άξονες) επάνω στους οποίους θα στηριχθεί
το Σχέδιο Αυτοδύναμης Οικονομικής Ανάπτυξης.
8.
Καταγραφή των Γενικών και Ειδικών Στόχων
και Στρατηγικών ανά Πυλώνα Ανάπτυξης σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και
μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με ανάλογα χρονοδιαγράμματα.
9.
Προσδιορισμός της απαιτούμενης
χρηματοδότησης ανά Πυλώνα Ανάπτυξης, με ανάλογα χρονοδιαγράμματα. Τεκμηρίωση
των πηγών χρηματοδότησης.
10.
Καταγραφή των Τακτικών κινήσεων ανά
Πυλώνα Ανάπτυξης (Μέτρα και Δράσεις), με ανάλογα χρονοδιαγράμματα. Μεταξύ
άλλων, προσδιορισμός κινήτρων, μέτρων στήριξης και μέτρων προστασίας για κάθε
Πυλώνα Ανάπτυξης.
11.
Προσδιορισμός της χρηματο-οικονομικής
και δημοσιονομικής πολιτικής της χώρας (φορολογία, δαπάνες, τραπεζικό σύστημα,
κεφαλαιακή στρατηγική, συναλλαγματικά διαθέσιμα κλπ) με προβλέψεις σε βάθος
10ετίας. Ιδιαίτερη βαρύτητα στην διασφάλιση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας
μέσω νομισματικής πολιτικής.
12.
Ετήσιες προβλέψεις απόδοσης ανά Πυλώνα
Ανάπτυξης και συνολικά σε επίπεδο χώρας, σε βάθος 10ετίας.
13.
Ετήσιες προβλέψεις προϋπολογισμών (εσόδων
- δαπανών) του κράτους σε βάθος 10ετίας.
14.
Καταγραφή σχεδίων κινδύνου με
εναλλακτικές στρατηγικές για κάθε επιμέρους Πυλώνα Ανάπτυξης, καθώς για το
σύνολο της οικονομίας, ανάλογα με τις εξελίξεις εσωγενών και εξωγενών
παραγόντων.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α
Επιτρεπτικό εσωτερικό περιβάλλον
Το
επιτρεπτικό περιβάλλον περιλαμβάνει αρκετά στοιχεία, ορισμένα εκ των οποίων
έχουν αναφερθεί και προηγούμενα. Τα σημαντικότερα εξ’ αυτών είναι:
1.
Πολιτικοί διαχειριστές (κυβέρνηση – αντιπολίτευση)
με ήθος, ικανότητες, σύμπνοια και πατριωτισμό.
2.
Σταθερή πολιτική και κοινωνική
κατάσταση.
3.
Θετικό οικονομικό κλίμα με σχέση
εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους, επιχειρηματιών και πολιτών.
4.
Υπεύθυνο και παραγωγικό κράτος.
Περιλαμβάνει:
4.1.
Διασφάλιση αξιοκρατικών συνθηκών
χρηματοδότησης / επιδοτήσεων.
4.2.
Σταθερό, δίκαιο και ανταποδοτικό
φορολογικό σύστημα με:
4.2.1.
Κίνητρα για το επιχειρείν στους
παραγωγικούς τομείς (πρωτογενής, δευτερογενής και τριτογενής τομέας).
4.2.2.
Κίνητρα για την εξαγωγική
δραστηριότητα.
4.2.3.
Αντικίνητρα για τις εισαγωγές αγαθών
και υπηρεσιών, με σκοπό την προστασία της εγχώριας παραγωγής.
4.3.
Εξάλειψη της πολυνομίας και της
γραφειοκρατίας (απλοποίηση και συντόμευση των διαδικασιών και γενικότερα
υποστήριξη του επιχειρείν)
4.4.
Εξάλειψη της κρατικής διαφθοράς και
της διαπλοκής.
4.5.
Αυστηρή και ταχεία απονομή οικονομικής
δικαιοσύνης.
5.
Ανάπτυξη κατάλληλης εργασιακής και
επιχειρηματικής παιδείας, από νεαρή ηλικία, με ιδιαίτερη βαρύτητα στις
συνεργασίες.
6.
Δημιουργία / προσέλκυση επαρκούς και
ποιοτικού ανθρώπινου δυναμικού.
7.
Διασφάλιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης
των εργαζομένων και των καλώς εννοούμενων συνθηκών εργασίας τους.
8.
Καταπολέμηση των συντεχνιών, των
καρτέλ, των μονοπωλίων και της λαθρεμπορίας.
9.
Λογικό κόστος καυσίμων.
10.
Διαρκής βελτίωση υποδομών (ΒΙ.ΠΕ.,
λιμάνια, αεροδρόμια, οδικά δίκτυα, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, καύσιμα κλπ) και
χρήση αυτών με χαμηλό κόστος.
(*)
Γιάννης Καραμολέγκος:
-
Οικονομολόγος, ειδικευμένος στην Διοίκηση Επιχειρήσεων
(CONCORDIA UNIVERSITY, MONTREAL, CANADA).
-
Πρώην Διευθύνων Σύμβουλος, Γενικός Δ/ντής και Δ/ντής
Μάρκετινγκ & Πωλήσεων σε 4 μεγάλες Ελληνικές και 2 πολυεθνικές
επιχειρήσεις.
-
Σύμβουλος Επιχειρήσεων και εισηγητής επιμορφωτικών
σεμιναρίων σε στελέχη επιχειρήσεων.
-
Επιχειρηματίας στον χώρο της Περιφερειακής Τηλεόρασης
και στις Υπηρεσίες Τηλεπικοινωνιών και Διαδικτύου.
-
Επιστημονικός Συνεργάτης στο ΠΟΑΔΕΠ και Άμισθος
Σύμβουλος Ανάπτυξης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
-
Μέλος "Δεξαμενών Σκέψης", για την
αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.
Επικοινωνία:
6936.101.001.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ως
«Τακτικές Κινήσεις» ορίζονται Μέτρα και Δράσεις σε συγκεκριμένους χρονικούς
ορίζοντες. Με απλά λόγια προσδιορίζεται ποιος θα κάνει τι, γιατί, πως, που και
πότε.
[2] Οι
Στρατηγικοί Στόχοι είναι γενικοί και εκφράζουν τα «οράματα» μιας χώρας σε
μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: Αναπτυξη, Καραμολεγκος
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook