ΒΡΑΔΙΑ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

ΒΡΑΔΙΑ

ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ 

Της ΘΩΜΑΪΔΟΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥ

Εννέα κοπέλλες με νυφιάτικες φορεσιές από την Ήπειρο:
Από Δρόβιανη, Δέλβινο, Άνω Πωγώνι, Δρόπολη, Ζαγόρι, Ιωάννινα,
Μέτσοβο, Ζίτσα και Πωγώνι.

Το Σάββατο, 21^η Απριλίου 2018, ο Πολυφωνικός Σύλλογος «ΤΑ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΙΚΑ» οργάνωσε την Βραδιά Πολυφωνικού Τραγουδιού, στην Αίθουσα της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας, με σκοπό την παρουσίαση του πρώτου του δίσκου «ΤΑ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΙΚΑ», καθώς και την ποιητική συλλογή «ΕΤΣΙ ΖΟΥΝ ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ», του πολυβραβευμένου ποιητή ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΠΠΑ.

 H εκδήλωση άρχισε με την παρουσίαση του βιβλίου του ποιητή ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΠΠΑ, με τον τίτλο «ΕΤΣΙ ΖΟΥΝ ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ». Η ηθοποιός κ. ΤΖΕΝΗ ΣΑΚΟΡΑΦΑ παρουσίασε τον ποιητή Βασίλη Παππά, μίλησε για το έργο του, για τις κριτικές εκ μέρους καταξιωμένων καλλιτεχνών, και απήγγειλε στίχους και αποσπάσματα από το υπό παρουσίαση βιβλίο.

Τα Δελβινιώτικα

 Μετά την κ. Τζένη Σακοράφα, κλήθηκε στο βήμα ο γνωστός ηθοποιός, κ. ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΙΜΠΑΣ, ο οποίος απήγγειλε επίσης ποιήματα του Βασίλη Παππά. Το πολυφωνικό συγκρότημα «ΤΑ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΙΚΑ» τραγούδησε το πολυβραβευμένο ποίημα του Βασίλη Παππά, «9.000 μάρες» το οποίο έχει μελοποιήσει, και ακολούθησε το «Τριανταφυλλάκι Κόκκινο». Χόρεψαν εννέα κορίτσια, που αποτελούν το τμήμα χορευτικού συγκροτήματος από το Πωγώνι Ιωαννίνων, με 9 διαφορετικές φορεσιές από περιοχές της Ηπείρου: Δρόβιανης, Δελβίνου, Άνω Πωγωνίου, Δρόπολης, Ζαγορίου, Ιωαννίνων, Μετσόβου, Νύφης περιοχής Ζίτσας και Πωγωνίσιας Νύφης. Η τελευταία κοπέλα φορούσε την νυφική φορεσιά της προγιαγιάς της (γύρω στο 1910).

 Ο λόγος δόθηκε στον καθηγητή Ιστορίας, κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ ΦΩΤΗ, ο οποίος είπε ότι το Πολυφωνικό Τραγούδι ζει ως μία καλλιτεχνική ενότητα τριών, τουλάχιστον στοιχείων: ποίηση, μουσική, δραματικό στοιχείο (μιμικοί μορφασμοί, χειρονομίες, διακύμανση της φωνής). Πολυφωνία συναντάμε και σε άλλα σημεία του πλανήτη μας, όπως στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη, αλλά στην Ήπειρο αποτελεί μία ιδιόμορφη μουσική παράδοση. Έχει βαθιές ρίζες, από την αρχαιοελληνική μουσική, την βυζαντινή, και την μεταγενέστερη μουσική. Η ομάδα των τραγουδιστών συνήθως συγκροτείται από τον παρτή, τον γυριστή ή τσακιστή, και τους ισοκράτες. Τα πολυφωνικά τραγούδια εκτελούνται α καπέλα, χωρίς την συνοδεία ενόργανης μουσικής, η οποία αντικαθίσταται από τα μέλη της ομάδας. Ο πάρτης είναι το κλαρίνο, ο γυριστής που είναι το βιολί, και έχουμε και τον τσακιστή που είναι το ντέφι και κρατάει τον ρυθμό.

 Τα πολυφωνικά τραγούδια είναι βαθειά ριζωμένα στην ψυχή των Ηπειρωτών. Τα κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας και έχουμε καθήκον να τα διδάξουμε και να τα αφήσουμε ως κειμήλιο στις επόμενες γενιές.

 Ακολούθησε το Πολυφωνικό Συγκρότημα ΔΕΡΟΠΟΛΗ, με το τραγούδι ΓΛΥΚΟΧΑΡΑΖΟΥΝ ΤΑ ΒΟΥΝΑ.

Δερόπολις.

Επόμενος ομιλητής ήταν ο Δάσκαλος και Συγγραφέας, κ. ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΥΡΤΗΣ, ο οποίος είπε ότι το Πολυφωνικό Τραγούδι υπήρχε από την αρχαιότητα και είναι ένα σπάνιο μουσικό φαινόμενο, τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου είναι η ρομαντικότητα, ο φωνητικός του χαρακτήρας και οι ανημίτονες πεντατονικές κλίμακες. Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί μία μεγάλη βαρύτητα σε αυτό το είδος του τραγουδιού. Συγχαρητήρια πρέπει να δώσουμε στο «Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών Ιωαννίνων», το οποίο το 1995, για πρώτη φορά κέντρισε το ενδιαφέρον για την διάδοση του Πολυφωνικού Τραγουδιού της Βορείου Ηπείρου. Τα πρώτα πολυφωνικά τραγούδια καταγράφηκαν στην περιοχή της ΕΕΜ των Αγίων Σαράντα το 1928, όπως το «Λένη και κυρά Λένη», «Τούτο το καλοκαίρι», κ.α.

Ακολούθησε το Πολυφωνικό Συγκρότημα «ΙΣΟΚΡΑΤΙΣΣΕΣ» από την Πολυτσάνη, με τα τραγούδια «ΤΑ ΧΙΟΝΙΑ-ΧΙΟΝΙΑ ΠΕΡΠΑΤΩ» και «ΝΕΡΑΝΤΖΙ ΑΠ’ ΤΗΝ ΝΕΡΑΝΤΖΙΑ».

Οι Ισοκράτισσες.

Ο επόμενος ομιλητής ήταν ο κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΛΑΜΠΡΙΔΗΣ, «κερατζής» στο «Πολυφωνικό Καραβάνι», το οποίο γιορτάζει φέτος 20 χρόνια. Χαρά του είναι η δημιουργία νέων πολυφωνικών συγκροτημάτων και σκοπός του να διατηρηθεί ο ξεχωριστός πολυφωνικός ήχος του κάθε χωριού και της κάθε περιοχής. Τα τελευταία 4 χρόνια υπάρχει μία άνοιξη της πολυφωνίας, ενώ για όσους ξεκίνησαν από την αρχή, τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Το 1994 άνοιξε τον χορό το πολυφωνικό συγκρότημα «Οι Χάονες» και αμέσως μετά βλέπουμε μια πανσπερμία συλλογικών προσπαθειών/εγχειρημάτων και κ η κάθε μια καταθέτει την ομορφιά του τραγουδιού και της παράδοσής της. Οι προσεχείς εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα στις 14 Μάιου, για την οποία γίνεται προσπάθεια να θεσμοθετηθεί ως μέρα του Πολυφωνικού Τραγουδιού και στις 9 Ιουνίου 2018, στο Θέατρο Πέτρας.

 Πριν δύο χρόνια κατάφερε το καραβάνι να εγγράψει στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, για την UNESCO, το Ηπειρωτικό Πολυφωνικό Τραγούδι, ένα παράπονο χρόνων. Φέτος, από μεριάς της Ελλάδος υπήρξε πρόταση για την εγγραφή στις καλές πρακτικές στον χώρο της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο όνομα του Πολυφωνικού Καραβανιού. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί πρώτη φορά θα εγγραφεί παγκόσμια το Ηπειρώτικο Πολυφωνικό Τραγούδι.

Το 2003 έγινε η εγγραφή άλλων Πολυφωνιών στα Βαλκάνια, της Αλβανικής και της Βουλγάρικης Πολυφωνίας. Η Ελλάδα δεν υπέβαλε καν πρόταση. Από τότε πασχίζουμε να γίνει αυτό το πράγμα επιτέλους αποδεκτό και το βήμα φέτος είναι πολύ σημαντικό, επειδή αναγκάζονται να το αναγνωρίσουν, και αυτό είναι καλό για όλους μας.

 Ακολούθησε Πολυφωνικό Τραγούδι της ΑΝΩ ΔΕΡΟΠΟΛΗΣ «ΜΙΑ ΛΥΓΕΡΗ», στο οποίο συμμετείχε και ο κ. Αλ. Λαμπρίδης, ως επίτιμος δημότης Δερόπολης.

Πολυφωνικό Σύνολο Χαονία.

 Στη συνέχεια, ο λόγος δόθηκε στην κ. ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑ ΖΙΟΓΚΑ από το πάνελ και μέλος του Πολυφωνικού Ομίλου «ΤΑ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΙΚΑ». Η κ. Γ. Ζ. ευχαρίστησε τους παρευρισκομένους για την παρουσία τους και πρόσθεσε ότι τα πολυφωνικά τραγούδια τα έμαθαν ακούγοντάς τα από τους γονείς και τους παππούδες και τραγουδώντας τα μετά και οι ίδιοι στο σπίτι, στην δουλειά στην διασκέδαση, στο μοιρολόι. Το τραγούδησαν ντυμένοι με τις λαμπρές παραδοσιακές φορεσιές σε εκδηλώσεις που γίνονταν, από τους χωριό έως και τα Διεθνή Φεστιβάλ, από τα οποία γυρνούσαν με βραβεία. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια οι νέοι που μαθαίνουν πολυφωνικά τραγούδια και σχηματίζουν και οι ίδιοι πολυφωνικά συγκροτήματα. Εξήρε, επίσης τις προσπάθειες και τα επιτεύγματά του στο Πολυφωνικό τραγούδι του κ. Αλ. Μαυρίδη.

Ακολούθησε το συγκρότημα «ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΠΕΝΤΑΦΩΝΟ», του Βαγγέλη Κώτσου, το οποίο τραγούδησε το «ΛΕΝΗ, ΛΕΙΒΑΔΙΩΤΙΣΣΑ», χωρίς αυτόν, γιατί ο κ. Β.Κ. βρισκόταν στο Λονδίνο, όπου γίνονταν εμφανίσεις με θέματα από Παγκόσμια Μοιρολόγια.

 Στο τέλος, ακούστηκαν δύο τραγούδια από το πολυφωνικό «ΤΑ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΙΚΑ»: ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΤΟ ΓΙΟΦΥΡΙ, και ΠΟΤΑΜΙΑ.

Μετά το πέρας της εκδήλωσης προσφέρθηκαν σπιτικές πίττες και αναψυκτικά. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο βουλευτής της Ένωσης Κεντρώων κ. Γιώργος Κουτουλάκης, το μέλος της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ, κ. Γεώργιος Τζομάκας, άνθρωποι του πνεύματος και της Τέχνης, πρόεδροι Βορειοηπειρωτικών Συλλόγων, κ.α.

Χαρακτηριστικό απόσπασμα που δίνει την κεντρική ιδέα της ποιητικής συλλογής «ΕΤΣΙ ΖΟΥΝ ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ», του πολυβραβευμένου ποιητή ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΠΠΑ:

Έτσι ζούνε οι άνεμοι.
Μοιάζουν γεμάτοι μυστήρια.
Σέρνουν τα φορτωμένα σύννεφα
και τα αδειάζουν στο κεφάλι σου.
Άνεμοι που θέλουν να προειδοποιούν
κάτι το κρυφό, κάτι το πολύτιμο, κάτι το άπειρο.
Θυμώστε, σφυρίξτε, ουρλιάξτε, όσο μπορείτε, μαζί μου.
Ρίξτε δέντρα, σκεπές και γκρεμίστε τοίχους.
Μεταξύ εσένα και εμένα.
Έτσι ζούνε οι άνεμοι.

Έτσι ζούμε και εμείς…

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την πεντατονία, το πολυφωνικό τραγούδι και την Ήπειρο, γενικότερα,

βλ. Γ. Λεκάκη "Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5"

από το έργο "Ήπειρος της Πεντατονίας".

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΔΕΛΒΙΝΟ, Πωγωνι, νομος Ιωαννινων, Δροβιανη, Δροπολη, Ζαγορι, Ιωαννινα, Μετσοβο, Νυφη, Ζιτσα, παρτης, γυριστης, τσακιστης, ισοκρατης, Δεροπολη, Δροπολις, ανημιτονη κλιμακα, πεντατονια, κλιμαξ, Αγιοι Σαραντα, Θεατρο Πετρας, Αλβανια, Κωτσου, ΛΕΙΒΑΔΙΑ, ΛΕΝΗ, ΑΡΤΑ, γεφυρι Αρτας, Παριανου, Φωτης, ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ, ΠΟΛΥΦΩΝΙΚA ΤΡΑΓΟΥΔΙA, Χαονια, Χαωνια

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ