Εκ
Καστελλορίζου άρχεσθαι
και Ιθάκης παύεσθαι
Γράφει ο φιλόλογος Πέτρος Ιωαννίδης
Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη
να εύχεσαι
να ̓ναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος
περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Η Ιθάκη
σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν
δεν θα ̓βγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει
να σε δώσει πια.
(Κων.Καβάφης,
1863-1933, ποίημα“ΙΘΑΚΗ”)
ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΑΝΑΔΡΟΜΗ & ΣΥΝΕΙΡΜΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ: Από τους
Αρχαίους Έλληνες ονομαζόταν Μεγίστη, είτε γιατί είναι η μέγιστη κατά την
έκταση όλων των γύρω νησίδων, 14 τον αριθμόν, με εμβαδόν 9,113
τ.χλμ. και ακτογραμμή 19,5 χλμ., είτε γιατί ο πρώτος οικιστής της ονομαζόταν Μεγιστεύς,
κατά πληροφορία Αλεξάνδρου Κορνηλίου του επονομαζόμενου Πολυΐστορος, την οποία
αναφέρει ο Στέφανος ο Βυζάντιος, σπουδαίος γραμματικός και λόγιος του
6ου μ.Χ. που συνέγραψε το σημαντικό γεωγραφικό λεξικό με τον τίτλο “ΕΘΝΙΚΑ”.
Πριν από τον Ευρωπαϊκό Πόλεμο οι Καστελλοριζιοί υπερέβαιναν τις 8.000. Μετά τις
πολλαπλές ξενικές κατοχές (Ενετοί, Τούρκοι, Γάλλοι, Άγγλοι, Ιταλοί), ο
πληθυσμός άρχισε σταδιακά να εκπατρίζεται.
Σύνηθες φαινόμενο, τότε λόγω της ξενικής κατοχής,
σήμερα λόγω μαζικής μετανάστευσης και προσφυγιάς εξαιτίας
ιμπεριαλιστικών πολέμων, εμφύλιων συγκρούσεων ή οικονομικών κρίσεων.
Σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 2011 ο πληθυσμός ανήρχετο στους 498
κατοίκους!
Ο Γεωγράφος Στράβων, 64 π.Χ. - 24 μ.Χ., από την
Αμάσεια του Πόντου, στα “ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ” του, βιβλίο ΧΙV, 3,7 την
ονομάζει και Κισθήνη. Οι Άραβες την ονόμαζαν Μαγιάς και τον
κάτοικο Μαγιάσο και οι Οθωμανοί Μεΐς και τον κάτοικο Μεϊσλή.
Το όνομα Καστελλόριζο (Castellorizo) το έλαβε το 14ο αιώνα, όταν ο Φερδινάνδος
ο Ντ’ Ερέντια, 8ος μάγιστρος των Ιωαννιτών ιπποτών της Ρόδου, κατασκεύασε
το φρούριο που δεσπόζει στο λιμάνι κοντά στο ναό του Αγίου Νικολάου. Η ονομασία
σημαίνει ερυθρό φρούριο και οφείλεται στο ερυθρωπό χρώμα των βουνών και
των βράχων του νησιού. Το νησί κατοικείτο από τη Νεολιθική εποχή. Απόδειξη οι
προϊστορικοί λείοι λίθινοι πελέκεις που οι Μεγιστείς ονόμαζαν “αστροπελέκια”.
Υπάρχουν κυκλώπεια τείχη, τάφοι λακκοειδείς ή λαξευμένοι επί βράχων (Μυκηναϊκή
εποχή).
Στο νησί ανήκουν δυτικά η νησίδα Ρω (Ρωγή) ή Κάρα
ή νησί Αγ. Γεωργίου και νοτιοανατολικά η νησίδα Στρογγύλη ή Υψηλή.
Στη νησίδα Ρω έζησε η Δέσποινα Αχλαδιώτη (1898-1982), η Κυρά της Ρω,
η μόνη κάτοικος, η οποία κάθε ημέρα έκανε έπαρση της ελληνικής σημαίας με τον
ανόθευτο πατριωτισμό και την αδούλωτη ψυχή της, διαπνεόμενη από τα ακατάλυτα ιδεώδη
του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας για τέσσερις δεκαετίες. Υπήρξε ακοίμητη
φρουρός και φύλακας της σπιθαμής αυτού του ακριτικού εθνικού εδάφους μας,
παρέχοντας πρότυπο αρετής και γνήσιου/άδολου πατριωτικού φρονήματος προς όλες
τις κατευθύνσεις, προς φίλους και εχθρούς, γείτονες και μη. Η ανατολική
“εσχατιά” της ελληνικής επικράτειας 72 ν.μ. ανατολικά της Ρόδου και 328 ν.μ.
από τον Πειραιά.
Τα άρθρα 122 της Συνθήκης των Σεβρών (1920)
και 15 της Συνθήκης της Λωζάννης (1923) αναφέρουν ότι “η
Τουρκία παραιτείται χάριν της Ιταλίας όλων των δικαιωμάτων επί της νήσου
Καστελλορίζου”.
Την 13 Σεπτεμβρίου του 1943, το Καστελλόριζο,
ήταν το πρώτο κομμάτι ελληνικής γης που απελευθερώθηκε και την 7η Μαρτίου
του 1948 ενώθηκε επίσημα με την Ελλάδα.
Την 23η Απριλίου του 2010 ο τότε
πρωθυπουργός της χώρας Γεώργιος Παπανδρέου ο νεότερος εκφώνησε το
διάγγελμά του, το πρώτο μνημονιακό, για την ενεργοποίηση του Μηχανισμού
Στήριξης/Δανειοδότησης της Ελληνικής Οικονομίας από την Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ. Ο
Γεώργιος Παπανδρέου έπλεε προς την Ιθάκη ξέροντας το δρόμο, έχοντας
χαρτογραφήσει τα νερά, και βρέθηκε στο ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας, στο
ακριτικό Καστελλόριζο. Απόδειξη ότι είχε χάσει τον προσανατολισμό του πριν καν
να ξεκινήσει. Έκανε την απαρχή της Μνημονιακής Εποχής και μας έθεσε υπό
καθεστώς ομηρείας και υποταγής.
Το σύνθημά του ήταν “λεφτά υπάρχουν”.
Σε πείσμα των καιρών
δεν θα παρουσιάσουμε τους δυο μνημονιακούς πρωθυπουργούς με φόντο τα σύγχρονα
λιμάνια των ιστορικών νησιών, αλλά τους αρχαιότερους ιστορικούς χάρτες αυτών.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΑΝΑΔΡΟΜΗ & ΣΥΝΕΙΡΜΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
ΙΘΑΚΗ: Το μικρότερο
μετά τους Παξούς νησί των Ιονίων, περίφημο για τα ομηρικά έπη, έχει
εμβαδόν 92,5 τ. χλμ., ακτογραμμή 101 χλμ.,, ως προς το σχήμα είναι μικρή και
στενή και απαρτίζεται από δύο τμήματα συνδεόμενα με στενό Ισθμό πλάτους 620 μ.
Η ετυμολογία του ονόματος παραμένει ανεξακρίβωτος· κατά τον Ησύχιο τον
Αλεξανδρινό, Γραμματικό και Λεξικογράφο του 5ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος συνέγραψε
το “Λεξικό” του, παράγεται από το ουσιαστικό ἡ ἰθή = ευφροσύνη,
ευθυμία. Κατά τους Φοινικιστές έχει την ίδια ρίζα με την Ουτίκη και
σημαίνει αποικία. Κατά τους αρχαίους ετυμολόγους παράγεται από το όνομα του
ήρωα - οικιστή Ιθάκου. Καθ’ ημάς από την προστακτική του ρήμ. εἶμι
(= θα πάω/πορευτώ), ἴθι (= ελθέ - ύπαγε), που χρησιμοποιείται ως
παρακελευσματικό μόριο και σημαίνει εμπρός + την προστακτική του ρήμ. ἄγω, ἄγε,
ἴθι + ἄγε = εμπρός πήγαινε/προχώρα/βάδισε. Καθώς ο Οδυσσέας έβοσκε τα
ποίμνιά του στα πλούσια βοσκοτόπια της Ακαρνανίας και εκεί τα σαλαγούσε,
οδηγώντας τα διά ξηράς και όχι διά θαλάσσης !!!.
Κατά την Προϊστορία (κοινώς λεγόμενον Μυθολογία),
ο Αρκείσιος, γιος του Κεφάλου και της Άρκτου, κατέλαβε τα νησιά που
κατείχαν πριν οι Τηλεβόαι, λαός ληστρικός, και έγινε βασιλιάς των
Κεφαλλήνων, με έδρα του βασιλείου του την Ιθάκη. Ο Αρκείσιος νυμφεύθηκε
την Χαλκομέδουσα, απ’ την οποία γέννησε τον Λαέρτη, που τον
διαδέχθηκε στη βασιλεία. Αυτός νυμφεύθηκε την Αντίκλεια, κόρη του Αυτόλυκου
και γέννησε τον Οδυσσέα, στον οποίο παρέδωσε το βασιλικό σκήπτρο και
αποσύρθηκε, γέρος πια, στο ιδιαίτερο κτήμα του. Ο Οδυσσέας νυμφεύθηκε την Πηνελόπη
και απέκτησε γιο τον Τηλέμαχο. Ο Οδυσσέας μετέσχε του Τρωικού πολέμου με
12 πλοία.
Η “ΟΔΥΣΣΕΙΑ”
ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας που πήρε την
εξουσία με το: «θα σκίσουμε τα μνημόνια», τελικά, αντί του
προεξαγγελθέντος Καστελλορίζου, επέλεξε την Ιθάκη για να
εξαγγείλει το τέλος της Δανειακής Σύμβασης και όχι βέβαια των Μνημονίων. Την 20ή
Αυγούστου 2018 έκανε το διάγγελμά του από την Ιθάκη. Το νέο του
σύνθημα για τη “Νέα Εποχή” είναι ότι προχωράμε “με όραμα και
αποφασιστικότητα”, το οποίο αντικατέστησε το παλιό “με
υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια”.
Για μια πατρίδα Ισότητας, Δημοκρατίας και Κοινωνικής
Δικαιοσύνης, το διάγγελμά του ή ορθότερα μήνυμά του προς τoν ελληνικό λαό ήταν οδυσσειακό,
με εκτενείς αναφορές στην Οδύσσεια του Ομήρου, μια και αρέσκεται
να ταυτίζεται με τον Οδυσσέα, χωρίς να γνωρίζει την ζωή και το έργο του.
Μίλησε για σύγχρονη Οδύσσεια, για Συμπληγάδες, για Λωτοφάγους,
για πολυπόθητο Προορισμό (νόστιμον ήμαρ), για σύγχρονους Μνηστήρες.
Πολλοί σύγχρονοι πολιτικοί ηγέτες επιδιώκουν, για
συμβολικούς καθαρά λόγους, να συνδέσουν και να συνδυάσουν το όνομά τους και την
πολιτική τους πορεία, με ιστορικούς τόπους και ιστορικά τρανταχτά ονόματα,
θεωρώντας πως αποτελούν τη συνέχεια της υστεροφημίας τους. Επιτυγχάνουν όμως
ακριβώς το αντίθετο: αμαυρώνουν/κηλιδώνουν/προσβάλλουν/βεβηλώνουν την
ιστορική μνήμη και την παράδοση αυτών των ιστορικών τόπων.
Η επιστροφή στην Ιθάκη
δεν είναι το τέλος της περιπέτειας, απλώς ολοκληρώθηκε το Γ’ Πρόγραμμα
Δανειακής Διάσωσης/Στήριξης.
Ο Ομηρικός κόσμος ήταν
κόσμος με αξίες και ιδανικά.
Ο Οδυσσέας είναι
πατριδολάτρης.
«αὐτάρ Ὀδυσσεύς
ἱέμενος καί καπνόν ἀποθρώσκοντα νοῆσαι ἧς γαίης θανέειν ἱμείρεται». (Οδύσσεια,
α, 57-59).
(= μα ο Οδυσσέας και καπνό ποθεί να ιδεί απ’ αγνάντια
να βγαίνει απ’ την πατρίδα του ψηλά και ας ξεψυχήσει).
Είναι θεοσεβής, τιμά
και σέβεται τους θεούς.
Είναι άριστος απάντων “βουλῇ καί
μύθοισιν” (= στη σκεπτοσύνη και ρητοροσύνη) (Οδύσσεια, ε, 297-298).
Καλλιεργεί την ομόνοια
και την αγάπη και αποφεύγει το μίσος, τη διχόνοια, το διχασμό, την πόλωση.
Αποφεύγει το ασύστολο και αδίστακτο ψεύδος.
Ο Πρωθυπουργός αγνοεί τη ρήση του Αβραάμ
Λίνκολν, 16ου Προέδρου των ΗΠΑ, (1809-1865):
«Μπορείς να τους
ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους για όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους για
όλο τον καιρό».
Ο Πατέρας της Νέας Αττικής Κωμωδίας, Μένανδρος (342-292)
διεκήρυττε: «δίς ἐξαμαρτεῖν ταὐτόν, οὐκ ἀνδρός σοφοῦ»
Εμείς παραλλάσσοντας τη ρήση του διαμηνύουμε: «δίς
ἐξαπατᾶσθαι ταὐτόν, οὐκ ἀνδρός σοφοῦ» (το να εξαπατηθεί κάποιος δυο φορές,
για τον ίδιο λόγο και αιτία, δεν είναι ίδιον σοφού ανθρώπου αλλά βλακός).
Συμβουλή προς εκλογείς: Μέμνησθε των καταστροφικών
μνημονίων και των μεταμνημονιακών δεσμεύσεων και ψηφίσατε ελευθέρως και
αμετανοήτως!!! γιατί μετά την απομάκρυνση του ταμείου/της ψηφοκάλπης, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ, ΙΘΑΚΗ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook