Βρέθηκε η αρχαία επιγραφή με το περίφημο «Ψήφισμα της Νικουριάς» Αμοργού - Όταν το Αιγαίο περνούσε από Μακεδόνες, σε... Μακεδόνες! - Οι νησιώτες στέλνουν επίσημους αντιπροσώπους στην εορτή και τους αγώνες, του Πτολεμαίου Β´ στην Αλεξάνδρεια, εις μνήμην του θεοποιημένου πατέρα του, Πτολεμαίου Α´ του Σωτήρος!

Βρέθηκε η αρχαία επιγραφή

με το περίφημο

«Ψήφισμα της Νικουριάς»

Αμοργού

Όταν το Αιγαίο περνούσε από Μακεδόνες,

σε... Μακεδόνες!

Οι νησιώτες στέλνουν επίσημους αντιπροσώπους

στην εορτή και τους αγώνες,

του Πτολεμαίου Β´ στην Αλεξάνδρεια,

εις μνήμην του θεοποιημένου πατέρα του,

Πτολεμαίου Α´ του Σωτήρος!

Του Γιώργου Λεκάκη

Το πολύ σημαντικό νησάκι Νικουριά, έναντι της Αιγιάλης Αμοργού.
Το μικρονήσι αυτό κρύβει ακόμη πολλά μυστικά...

Φωτ.: Γ. Λεκάκης.

Ένα κείμενο-κλειδί για την ιστορία του Αιγαίου, τον 3^ο αι. π.Χ., το περίφημο ψήφισμα της Νικουριάς (IG XII 7, 506), επανεντοπίστηκε πρόσφατα στην Αμοργό.

H επιγραφή είχε ανακαλυφθεί το 1893 στην εκκλησία της Παναγιάς στο νησάκι Νικουριά (ευρίσκεται απέναντι από την Αιγιάλη Αμοργού). Μεταφέρθηκε τότε προσωρινώς σε  γειτονικό σταύλο, όπου έως  το 1908, τουλάχιστον, ήταν ορατή, αλλά στην πορεία των χρόνων χάθηκε...

Το κείμενό της γνωρίζουμε από την δημοσίευσή της.

Η επιγραφή, όπως βρέθηκε εντοιχισμένη στα Θολάρια Αμοργού.

Φωτ.: ΕΦΑ ΚΥΚΛΑΔΩΝ.

Στο ψήφισμα μνημονεύεται η απόφαση πολιτικής ενώσεως του Κοινού των Νησιωτών, που συνέστησαν οι Πτολεμαίοι, να συμμετέχουν με επίσημους αντιπροσώπους στην εορτή και τους αγώνες, που διοργάνωσε ο Πτολεμαίος Β´ στην Αλεξάνδρεια, εις μνήμην του θεοποιημένου πατέρα του, Πτολεμαίου Α´ του Σωτήρος. Αντίγραφο του ψηφίσματος εστήθη στον βωμό του Πτολεμαίου Α´ στην Δήλο, έδρα του Κοινού. Υπήρξε πρόβλεψη να στηθούν και άλλα, σε όλες τις πόλεις, που το υπερψήφισαν, μεταξύ των οποίων ήταν και μία από τις πόλεις της Αμοργού (σ.σ: Ήταν τρεις: Αιγιάλη, Αρκεσίνη, Μινώα).

Το «Ψήφισμα της Νικουριάς» κατέχει κεντρική θέση στην επιστημονική έρευνα, διότι παρέχει στοιχεία σχετικά με τον συσχετισμό δυνάμεων στο Αιγαίο, στο α΄ μισό του 3^ου αι. π.Χ. και συγκεκριμένα την μετάβαση από τον έλεγχο των Μακεδόνων σε εκείνον των (σ.σ.: επίσης Μακεδόνων) Πτολεμαίων.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη η επιγραφή χρονολογείται στο διάστημα 280-278 π.Χ. ή στα πρώτα χρόνια της δεύτερης δεκαετίας του 3^ου αι. π.Χ.

Δεκάδες  Ελλήνων και ξένων ερευνητών καθώς και αρχαιολόγων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας είχαν στο παρελθόν αναζητήσει το σημαντικό αυτό ψήφισμα. Πρόσφατα, τελειόφοιτος φοιτητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, αμοργιανής καταγωγής, ο Στέλιος Περάκης και ο Γερμανός αρχαιολόγος Ν. N. Fischer, μετά από υπόδειξη εντοπίων, επανεντόπισαν την επιγραφή, εντοιχισμένη σε πρόσφατα επισκευασμένη κατοικία στο χωριό Θολάρια, καθώς παρέμεινε ανεπίχριστη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατοικία αυτή ανήκε παλαιότερα στον Σταμάτη Γρίσπο, βοσκό στην Νικουριά.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων ευχαριστεί όσους συνέβαλαν στον επανεντοπισμό της επιγραφής και την ενημέρωση της Υπηρεσίας, έχει δε δρομολογήσει την αποτοίχιση, μεταφορά και έκθεσή της στην αρχαιολογική Συλλογή Αμοργού.

ΠΗΓΗ: Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού, 28.12.2018. Ανακοίνωση, στην οποία, δυστυχώς το υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδος, αναφέρει την επιγραφή-ψήφισμα, δηλαδή έναν νόμο ενός ελληνικού κράτους, ως "λίθο"...

Ας δούμε τι έλεγε η σημαντική επιγραφή, όπως αυτή δημοσιεύθηκε:

Οι σύνεδροι-αντιπρόσωποι θα μετέβαιναν στην Σάμο, όπου όπως έχω γράψει ήταν η μεγάλη ναυτική βάση των Πτολεμαίων στο Αιγαίο, κι από εκεί θα αναχωρούσαν για τις γιορτές τις «ισολύμπιες» με γυμνικό,  μουσικό και ιππικό αγώνα, υπέρ Πτολεμαίου Α΄! Θεωροί / επιθεωρητές ήσαν ο Γλαύκων ο Κύθνιος, ένας Νάξιος (δεν διεσώθη το όνομά του), και ο Κλεώκριτος ο Άνδριος.

Παρόμοια στήλη θα στηνόταν και στην Δήλο, όπου ήδη υπήρχε βωμός υπέρ του Πτολεμαίου Α΄ Σωτήρος! Την πρόσκληση έγραψαν ο βασιλεύς Σιδωνίων, Φιλοκλής, και ο νησίαρχος Βάκχων:

a.1         [ἔδοξε]ν τοῖς συνέδροις τῶν νησιωτῶν· ὑπὲρ ὧν

[Φιλοκλῆ]ς ὁ βασιλεὺς Σιδονίων καὶ Βάκχων ὁ νη-

[σίαρχος ἔγρα]ψαν πρὸς τ[ὰ]ς πόλεις, ὅπως ἂν ἀπο-

[στ]εί[λ]ωσιν συνέδρους εἰς Σάμον, οἵτινες

5            [χρημ]ατιοῦσιν ὑπὲρ τῆς θυσίας καὶ τῶν θεω-

[ρῶ]ν καὶ τοῦ ἀγῶνος, ὃν τίθησιν ὁ βασιλεὺς Πτο-

[λεμ]αῖος τῶι πατρὶ ἐν Ἀλεξανδρείαι ἰσολυμ[πι]-

[ον, καὶ νῦν] ἐκ πόλεων παραγενομένοις τοῖς συ[ν]-

[έδροις] δι[ελέγη]σαν Φιλοκλῆς καὶ Βάκχων, δ[ε]-

10          [δό]χθαι τῶι κοινῶι τῶν συνέδρων· ἐπειδὴ ὁ

[β]ασιλεὺς καὶ σωτὴρ Πτολεμαῖος πολλῶν

καὶ μεγάλων ἀγαθῶν αἴτιος ἐγένετο τοῖς

[τ]ε νησιώταις καὶ τοῖς ἄλλοις Ἕλλησιν, τάς τε π[ό]-

[λ]εις ἐλευθερώσας καὶ τοὺς νόμους ἀποδοὺς

15          [κ]αὶ τὴμ πάτριομ πολιτείαμ πᾶσιγ καταστήσα[ς]

[κ]αὶ τῶν εἰσφορῶγ κουφίσας, καὶ νῦν ὁ βασιλεὺς

[Π]τολεμαῖος, διαδεξάμενος τὴμ βασιλείαν παρ[ὰ]

τοῦ πατρός, τὴν αὐτὴν εὔνοιαγ καὶ ἐπιμέλειαν

[π]αρεχόμενος διατελεῖ εἴς τε τοὺς νησιώτας κα[ὶ]

20          τοὺς ἄλλους Ἕλληνας, καὶ θυσίαμ ποιεῖ τῶι πατρ[ὶ]

καὶ ἀγῶνα τίθησιν ἰσολύμπιον γυμνικὸν καὶ

μουσικὸν καὶ ἱππικόν, τήν τε πρὸς τοὺς θεοὺ[ς εὐ]-

[σέβ]ειαν διαφυλάττωγ καὶ τὴμ πρὸς τοὺς π[ρογό]-

[νου]ς εὔνοιαν διατηρῶν, καὶ παρακαλεῖ εἰς ταῦτ[α]

25          [τού]ς τε νησιώτας καὶ τοὺς ἄλλους Ἕλληνας ψ[η]-

[φίσα]σθαι τὸν ἀγῶνα ὑπάρχειν ἰσολύμπιον, πρό-

[σήκ]ει πᾶσι τοῖς νησιώταις τετιμηκόσιμ πρ[ότε]-

[ρον τ]ὸν σωτῆρα Πτολεμαῖον ἰσοθέοις τιμαῖ[ς]

[καὶ δι]ὰ τὰς κοι[νὰς εὐεργεσίας] καὶ διὰ τὰς ἰδίο[υς]

30          [ὠφελείας τῶι βασιλεῖ Πτο]λεμαίωι παρακαλοῦ[ν]-

[τι ἔν τε τοῖς ἄλλοις συλλα]μβάνεσθαι καὶ νῦγ κατὰ

[τὴν αἵρεσιν αὐτοῦ μετὰ πάσης] προθυμία[ς ψηφίσα]σθα[ι]

— — — — — — — — — — — — — — — — μὲν τὸμ πᾶσ[ιν ․]ΛΓ․․

— — — — — — — — — — — — — —αι καταξίας τιμὰς

35          [— — — — — — — — — — — — — τῆ]ς ἑαυτῶν εὐνοία[ς]

[ἀποδέχεσθ]αι τὴν θυσίαγ καὶ τοὺς θεωροὺς ἀ[πο]-

[στέλλειν εἰ]ς τὸμ πάντα χρόνον ἐν τοῖς καθ[ή]-

[κουσι χρόνοις], καθάπερ ὁ βασιλεὺς ἐπέσταλκε,

[κ]α[ὶ] εἶναι τὸν ἀγῶνα ἰσολύμπιογ, καὶ τοῖς νικῶσιν

40          [τῶν νησιωτῶν] τὰς τιμὰς τὰς αὐτὰς ὑπάρχειν, αἵπερ

εἰσὶ[ν ἐν] τοῖς νόμοις παρ’ ἑκάστοις τῶν νησιωτῶν

[γεγραμμέναι] τοῖς τὰ Ὀλύμπια νικήσασιν· στεφανῶ-

[σ]αι δὲ καὶ τὸ[μ βα]σιλέα Πτολεμαῖον βασιλέως καὶ

[σ]ωτῆρος Πτολεμαίου χρυ[σῶι] στεφάνωι ἀριστεί-

45          [ωι ἀπὸ] στα[τήρ]ωγ χ[ι]λίων ἀρητῆς ἕνεκεγ καὶ εὐ-

[νοί]ας τῆς εἰς τοὺς νησιώτας, ἀναγράψαι δὲ τοὺς

[συν]έδρους τόδε τὸ ψ[ήφι]σμα εἰς στήλην λιθίνηγ καὶ

[στῆσαι ἐν] Δήλωι παρὰ τὸν βωμὸν τοῦ σωτῆρος

[Πτ]ολε[μαίου· κατὰ] ταὐτὰ δὲ ψηφισάσθωσαν τόδε

50          [τὸ ψ]ήφισμα καὶ αἱ μετέχουσαι τῶμ πόλεων τοῦ συν-

[ε]δρί[ου], καὶ ἀναγραψάτωσαν εἰς στήλας λιθίνας

[κ]αὶ ἀναθέτωσαν εἰς τὰ ἱερὰ ἐν οἷς καὶ αἱ λοιπαὶ τι-

μαί εἰσιν ἀναγεγραμμέναι παρ’ ἑκάστοις· ἑλέσθαι

[δ]ὲ τοὺς συνέδρους καὶ θεωροὺς τρεῖς, οἵτινες ἀφ[ι]-

55          [κ]όμενοι εἰς Ἀλεξάνδρειαν θύσουσίν τε ὑπὲρ τοῦ

[κ]οινοῦ τῶν νησιωτῶν Πτολεμαίωι Σωτῆρι καὶ

[τὸν σ]τέφανον ἀποδώσουσιν τῶι βασιλεῖ· τὸ δὲ εἰς

[τ]ὸν στέφανον ἀργύριον καὶ εἰς ἐφόδιογ καὶ πορε[ί]-

[α]ς τοῖς θεωροῖς εἰσενεγκεῖν τὰς πόλεις, ἑκάσ[την]

60          [κατὰ τὸ ἐ]πιβάλλον αὐτῆι, καὶ δοῦναι ὧι ἂμ Βάκ[χων]

[ἀποδείξηι]. ἡιρέθησαν θεωροὶ Γλαύκων Κύθ[νιος],

․․․․․ας Νάξιος, Κλεώκριτος Ἄνδριος.

b.1        — — — — — —ΩΝΜ— — —Ο— — — — — — — — — — — — — —

— — — — —ΕΙ— — — —Λ— —ΛΠΑ#⁷Α— — — — — — — — — —

— — — —νται οἱ Ἀμόργιοι ἀποσ[τείλαντες — — — —]

[— — τῶι δὲ π]ρεσβευτ[ῆι ἔ]στωσαν οἱ ἴσοι — — — —

5            — — — — — — — διαγορε[υ]ο— — — — — — — — — —

— — — — — — — — τοῖς — — — — — — — — — — — — —

— — — — — —ν[τ(?)]ὰ ψηφίσ[ματα — — — — — — — —]

— —Ο— — — — — — — —οντ— — — — — — — — — — — —

— — — — — — — — — — — —ΟΝΤΟΥΣ— — — — — — — — —

10          Χ— — — — — — — — — — — —Ε— — — — — — — — — — —

— — —Ε— — — — — — — — —ΑΣ— —ΕΝ— — — — — — — —

— — — — — — — — — — — — — —Ο— — — — — — — — —

— — —Ο— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΑΜΟΡΓΟ, ΕΔΩ.

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: επιγραφη, Ψηφισμα της Νικουριας, Αμοργος, νησιωτης, αντιπροσωπος, εορτη, αγωνας, Πτολεμαίος, Αλεξανδρεια, θεοποιηση, Σωτηρας, Αιγαιο, ψηφισμα, Νικουρια, IG, γραφη, 1893, εκκλησια, Παναγια, Αιγιαλη, σταυλος, 1908, Κοινο Νησιωτων, Πτολεμαιοι, βωμος, Δηλος, Μακεδονια, Αρχαιολογικη Υπηρεσια, Περακης, Φισερ, Θολαρια, Γρισπος, βοσκος, Υπουργειο Πολιτισμου, Σαμος, ναυτικη βαση, ισολυμπιος, Γλαυκων, Κυθνος, Ναξος, Κλεωκριτος, Ανδρος. Σωτηρ, Φιλοκλης, βασιλευς, Σιδωνα, Βακχων, νησιαρχος, Ελληνας, νομος, εισφορα, γυμνικος, μουσικος, ιππικος, Ολυμπια, χρυσο στεφανι, Αμοργιοι

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ