Αρχαίος
οικισμός του 7ου αι. π.Χ.
με ναό του Ποσειδώνος
βρέθηκε στο Καψούρι Ευβοίας
...και αρχαία θραύσματα με σκηνές μάχης, πτερωτών ίππων, ιππέων κλπ.
Στο πλαίσιο της αρχαιολογικής
παρακολούθησης συνοδού τεχνικού έργου για την εγκατάσταση συστοιχίας Αιολικών
Πάρκων σε απόσταση 1 χλμ. δυτικά του κοινοτικό διαμέρισμα Καψουρίου της κοινότητας Καφηρέα του
Δήμου Καρύστου εντοπίστηκε και ερευνήθηκε ανασκαφικά από την Εφορεία
Αρχαιοτήτων Ευβοίας τμήμα οικισμού με χρήση από τον 7ο έως τον 3ο
αιώνα π.Χ. Η ανασκαφική έρευνα διήρκησε από τον Αύγουστο έως τον Δεκέμβριο του
2018.
 |
| Θραύσμα πίθου με ανάγλυφη παράσταση σκηνής μάχης, που βρέθηκε στο Καψούρι Ευβοίας. Φωτ.: ΥΠΠΟΑ. |
Ο οικισμός αναπτύσσεται σε
φυσικά οχυρή και ιδιαίτερα δυσπρόσιτη θέση σε τρία, τουλάχιστον, τεχνητά
διαμορφωμένα άνδηρα. Δεσπόζουσα θέση στον οικισμό κατείχε μνημειώδους
κατασκευής αψιδωτό κτήριο (Α΄) μήκους 11,67 μ. και πλάτους 7,20 μ., το οποίο
φαίνεται να αποτελούσε τον πυρήνα του οικισμού κατά την πρώτη οικοδομική φάση
του. Η πρόσβαση στο κτήριο, επιτυγχανόταν με λίθινες κλίμακες στα άκρα του. Οι
τοίχοι ήταν κατασκευασμένοι από πλακοειδείς τοπικούς σχιστολιθικούς λίθους με
εναλλασσόμενη μπατική και δρομική τεχνική. Το πάχος των τοίχων του αψιδωτού κτηρίου
κυμαίνεται από 0,80 μ. έως 0,90 μ. και σώζονται σε ύψος από 0,60 έως 0,80 μ. Η
κατασκευή του αψιδωτού κτηρίου κρίνεται ως ιδιαίτερα επιμελημένη με χρήση και
μικρών πλακιδίων ως βυσμάτων στους αρμούς των μεγάλου μεγέθους λίθων.
Διαιρείται σε δύο χώρους και σε αυτό διακρίνονται δύο, τουλάχιστον, κύριες
κατασκευαστικές φάσεις.
 |
| Θραύσμα πίθου με ανάγλυφη παράσταση σκηνής μάχης, που βρέθηκε στο Καψούρι Ευβοίας. Φωτ.: ΥΠΠΟΑ. |
Στα ανατολικά του αψιδωτού
κτηρίου (Α΄) και σε επαφή με αυτό εντοπίστηκαν τρεις επί πλέον ορθογώνιοι
χώροι, μικρότερου μεγέθους και αμελέστερης κατασκευής, οι οποίοι αποτελούν
μεταγενέστερες προσθήκες.
Σε απόσταση 5 μ. νοτίως του
αψιδωτού κτηρίου (Α΄) αποκαλύφθηκε μερικώς τμήμα αψιδωτού τοίχου, το οποίο
ανήκει σε ένα ακόμη αψιδωτό κτήριο (Β΄).
Τα κινητά ευρήματα, που
προήλθαν από την ανασκαφική έρευνα, περιλαμβάνουν κυρίως άβαφη κεραμική,
χρηστικού και αποθηκευτικού χαρακτήρα και ελάχιστα δείγματα λεπτότεχνης
μελαμβαφούς. Αξιοσημείωτη, ωστόσο, είναι η ποσότητα θραυσμάτων πίθων με
ανάγλυφη διακόσμηση, που εντοπίστηκε. Η διακόσμηση περιλαμβάνει μυθολογικές
παραστάσεις, όπως ιππείς σε πτερωτά άλογα, σκηνές μάχης με ιππείς και πεζούς
οπλίτες, αλλά και φυτικά και γεωμετρικά μοτίβα, ανθέμια, ρόδακες, σπείρες και
πλοχμούς. Από την εξέταση των θραυσμάτων των ανάγλυφων πίθων η ίδρυση του
οικισμού ανάγεται τουλάχιστον στον 7ο αι. π.Χ..[1] Η
στυλιστική σύγκριση των μορφών με ανάγλυφα αγγεία από την Νάξο, την Τήνο και
την Εύβοια μαρτυρούν, ίσως, την λειτουργία ενός τοπικού εργαστηρίου ανάγλυφης
κεραμικής στην νότια Εύβοια. Από το αψιδωτό κτήριο Α΄ προήλθαν, επίσης, αρκετά
πήλινα σφαιρικά σφονδύλια, ένα σιδερένιο εγχειρίδιο, θραύσματα πίθων με μολύβδινους
συνδέσμους, ακόνι, σιδερένιοι οβελίσκοι, πήλινο λυχνάρι του 5ου αι.
π.Χ., τρία λίθινα τριπτά εργαλεία και τμήματα τεσσάρων ληνών.
 |
| Θραύσμα πίθου με ανάγλυφη παράσταση πτερωτού ίππου με ιππέα, που βρέθηκε στο Καψούρι Ευβοίας. Φωτ.: ΥΠΠΟΑ. |
Το αψιδωτό κτήριο Α΄,
ανεγέρθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. ή και προγενέστερα και εγκαταλείφθηκε
οριστικά, κατόπιν συνεχούς χρήσης, στα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ., με
βάση χάλκινο νόμισμα της Καρύστου, το οποίο εντοπίστηκε σε ανώτερα στρώματα.
Ο εντοπισμός τεχνητών
κοιλωμάτων πέριξ του αψιδωτού κτηρίου, οι παραστάσεις σε ανάγλυφους πίθους και
κάποια από τα υπόλοιπα κινητά ευρήματα, συνηγορούν στην χρήση του χώρου και ως
λατρευτικού. Η λατρεία του Ποσειδώνα στην ευρύτερη περιοχή, γνωστή ήδη από τον
Όμηρο, έχει διαπιστωθεί αρχαιολογικά με τον εντοπισμό ιερού Γεραίστιου
Ποσειδώνος στον όρμο της Γεραιστού. Οι παραστάσεις πτερωτών ίππων, δορκάδων και
σκηνών μάχης στους ανάγλυφους πίθους που εντοπίστηκαν στο Καψούρι συνδέονται
άμεσα με τον Ποσειδώνα, και ίσως εκεί να ξεκίνησε η λατρεία του, πριν
μεταφερθεί, μετά την πάταξη της πειρατείας, στην παράλια Γεραιστό.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, 30.1.2019.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
[1] Με βάση παράλληλα σε αντίστοιχα αγγεία από την Ζαγορά
και την Παλαιόπολη Άνδρου, τους Ζάρακες Καρυστίας και την Φιλάγρα Καρυστίας.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: Αιολικο
Παρκο, Καψουρι, Καφηρεας, Δημος Καρυστου, οικισμος, ανδηρο, αψιδωτο κτηριο, κλιμακα, σχιστολιθος, λιθος, αψιδα, κτηριο, πλακιδιο, τοιχος, αβαφη κεραμικη, μελαμβαφης, θραυσμα, πιθος, διακοσμηση, μυθολογια, ιππεας, πτερωτο αλογο, μαχη, πεζος
οπλιτης, φυτικη διακοσμηση, γεωμετρικο μοτιβο, ανθεμιο, ροδακας, σπειρα, πλοχμος, αναγλυφο, αγγειο, Ναξο, Τηνο, Ευβοια, εργαστηριο, πηλος, σφαιρα, σφονδυλι, σιδερο, εγχειριδιο, μολυβδος, συνδεσμος, ακονι, οβελισκος, λυχναρι, τριπτο εργαλειο, ληνος, χαλκος, νομισμα, Καρυστος, Ποσειδων, Ομηρος, ιερο, Γεραιστιος Ποσειδωνας, φτερωτος ιππος, δορκαδα, πειρατεια, φτερωτο αλογο, Ζαγορα, Παλαιοπολη, Ανδρος, Ζαρακες, Καρυστια, Φιλαγρα
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook