ΤΟ
ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ
ΣΤΗΝ ΣΑΛΑΜΙΝΑ
Γράφει ο Μάνος Κιλημάντζος
(Σαλαμίνιος από επιλογή , όχι από καταγωγή)
Η Σαλαμίνα μας! Ένα πανέμορφο νησί, πολύ κοντά
σε Αθήνα – Πειραιά. Με εύκολη πρόσβαση, αλλά τόσο παρεξηγημένο!
Μπορεί να προσφέρει Φύση, Θάλασσα, Παράδοση,
Πολιτισμό. Πάμπολλα τα μέρη από τα οποία ο επισκέπτης (αλλά και ο μόνιμος
κάτοικος) μπορεί να αντλήσει χαρά και γαλήνη πνεύματος. Και όλα αυτά μπορεί να
τα προσφέρει απλόχερα, με μία ελάχιστη βοήθεια από όσους την αγαπούν και
ενδιαφέρονται για αυτήν.
Ένα από αυτά τα σημεία είναι και το Μυκηναϊκό
ανάκτορο, που έχει επικρατήσει να λέγεται «παλλάτι του Αίαντα» (Λάθος ονομασία
όπως θα δούμε παρακάτω).
Μπορεί κανείς να φτάσει εκεί από το Αιάντειο,
μέσα από μία υπέροχη διαδρομή, πνιγμένη στο πεύκο, ίσως το μεγαλύτερο
περιαστικό δάσος στην Αττική, και να φτάσει την παραλία Κανάκια. Φτάνοντας στην
θάλασσα (μέσα από τον οικισμό του οποίου οι δρόμοι χρειάζονται άμεση βελτίωση)
αντικρίζει ο επισκέπτης μία τεράστια παραλία, περιτριγυρισμένη από πεύκα και σε
λίγη απόσταση, φύλακες του κόλπου από τις «Σοροκάδες», τα νησιά που δώσανε και
στον τόπο το όνομά του. Τα Κανάκια! Ο επισκέπτης λοιπόν μπορεί να χαρεί την φυσική
ομορφιά, την θάλασσα (το μπάνιο είναι απαραίτητο στοιχείο, το Καλοκαίρι), το
βουνό που πυργώνεται από πάνω του και βέβαια να χαρεί νόστιμες λιχουδιές στην
όμορφη ταβέρνα που τον υποδέχεται στην αρχή της παραλίας.
Αφού τα κάνει όλα αυτά, έρχεται η ώρα να κάνει
και μία βουτιά στην πλούσια Ιστορία του νησιού.
 |
| Το αρχαίο μυκηναϊκό ανάκτορο της Σαλαμίνος! Φωτ.: Μ. Κιλημάντζος. |
Η ανασκαφή των ερειπίων του ανακτόρου που μας
ενδιαφέρει στο παρόν, βρίσκεται στο ΝΔ άκρο της Σαλαμίνας (στην θέση Κανάκια
όπως προαναφέραμε).
Σε στρατηγική θέση, δεσπόζει του κάμπου των
Κανακιών (του οποίου προφανώς αντλούσε την γεωργική παραγωγή).
Βλέπεις τα πάντα από εκεί πάνω! Πραγματικά
στρατηγική θέση!
Ανασκάφτηκε το 2000 από τον Γιάννη Λώλο, υπό
την φροντίδα του τομέα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και με
χρηματοδότηση του Δήμου Σαλαμίνας, αλλά και (κυρίως) ιδιωτών όπως το ίδρυμα
Κωστόπουλου, το ίδρυμα Ψύχα και πολλών Σαλαμινίων ιδιωτών.
Ο οικισμός και το ανάκτορο έχουν φτάσει στην
ακμή τους τον 13ο αιώνα και μετά το 1200 π.Χ. παρακμάζουν, όπως
άλλως τε όλος ο Μυκηναϊκός κόσμος μετά τον (εμφύλιο) Τρωικό πόλεμο (λειψανδρία
λόγω του πολέμου, εγκατάλειψη γεωργίας, εγκατάλειψη τεχνών, αδυναμία πολεμική,
σφετερισμός εξουσίας από νεώτερους κλπ).
Καλύπτει περίπου 50 στρέμματα (η ακρόπολις και
η κάτω πόλις).
Την θέση του ανακτόρου περιγράφουν και ο
Στράβων αλλά και ο Παυσανίας ο περιηγητής.
Το ανάκτορο δεν έχει γιγαντιαίες διαστάσεις.
Μάλλον χαρακτηρίζεται από το ανθρωποκεντρικό μέγεθός του.
Έχει βέβαια πολύ σημαντική στρατηγική θέση και
δεσπόζει 2 φυσικών λιμανιών (Κανάκια και Πυργιακόνι) και βέβαια δεσπόζει της
κατάλληλης για γεωργία πεδιάδας των Κανακιών.
 |
| Η αυτοκτονία του ΑΙΑΝΤΟΣ, από αγγείο που βρέθηκε στο Vulci και τώρα είναι στο... Βρετανικό Μουσείο! |
Το ανάκτορο έχει (εσφαλμένα) γίνει γνωστό σαν
«παλάτι του Αίαντα». Όμως ο Αίας ποτέ δεν βασίλεψε εδώ!
Το όνομά του προέρχεται από το ρήμα αιάζω =
αναστενάζω, θρηνώ, άρα Αίας είναι αυτός του θρηνεί! Όνομα που προδικάζει και
την μετέπειτα τραγική του μοίρα.
Ο βασιλιάς ήταν ο πατέρας του ο Τελαμών και
μητέρα του η Περίβοια. Είχε αδελφό τον Τεύκρο. Παππούς δε του Αίαντα (πατέρας
του Τελαμώνα) ήταν ο Αιακός, ο οικιστής της Αίγινας
Ο βασιλιάς Τελαμών έστειλε τους δυο γιούς του
στον Τρωικό πόλεμο με 12 καράβια. Ο Αίας ήταν γιγαντόσωμος και πολύ ανδρείος. Ο
Όμηρος περιγράφει στην «Ιλιάδα» τα κατορθώματά του και τον θεωρεί ισάξιο ήρωα
με τον Αχιλλέα.
Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, ο Αίαντας απαίτησε
ως ο καλύτερος μεταξύ των επιζώντων Αχαιών να πάρει τιμής ένεκεν τα όπλα του.
Ο πολυμήχανος όμως Οδυσσέας μηχανορράφησε
στους υπόλοιπους Αχαιούς και κατόρθωσε να πείσει τους αρχηγούς να δώσουν σε
εκείνον τα όπλα του Αχιλλέα.
Προσβεβλημένος ο Αίας προσπάθησε να σκοτώσει
τους Αχαιούς αρχηγούς, όμως (πάντα κατά τον Όμηρο) η θεά Αθηνά (προστάτις των
Αχαιών στον Τρωικό πόλεμο) τον έκανε να παραφρονήσει και να ξεσπάσει την μανία
του σφάζοντας ένα κοπάδι βόδια, νομίζοντας ότι ήταν οι αρχηγοί που είχε στόχο.
Όταν συνήλθε και κατάλαβε τι έγινε, ένοιωσε ταπεινωμένος
και έπεσε στο ξίφος του αυτοκτονώντας.
Μετά την πτώση της Τροίας ο αδελφός του ο
Τεύκρος επιστρέφει στην Σαλαμίνα, αλλά ο πατέρας του τον κατηγορεί γιατί δεν
έφερε τα κόκκαλα του αδελφού του για να τα θάψει στην πατρίδα και τον εξορίζει.
Ο Τεύκρος φεύγει και καταλήγει στην Κύπρο όπου ιδρύει νέα πόλη , την Νέα
Σαλαμίνα!
 |
| Ο Αίας μεταφέρει νεκρό τον Αχιλλέα. Από αττικό αμφορέα, του 6ου π.Χ. αι. |
Λίγα λόγια για το γένος του Αίαντα
Ο πατέρας του ο Τελαμώνας και ο θείος του
(αδελφός του Τελαμώνα) ο Πηλεύς, ήταν γιοί του Αιακού (μύθος κατοίκησης της
Αίγινας) του οικιστή της Αίγινας.
Ο Αιακός είχε και άλλον ένα γιό (ετεροθαλή
αδελφό των γιών του) τον Φώκο, τον οποίον ο Τελαμών και ο Πηλέας σκότωσαν σε
αγώνες πετώντας του δίσκο (κατ εντολή της μητέρας τους Περίβοιας, που ζήλευε
τον νόθο Φώκο).
Ο Αιακός για τιμωρία έδιωξε τους δύο γιούς του
και ο μεν Πηλέας πήγε στην Φθία (Μυρμιδόνες – πατέρας του Αχιλλέα), ο δε
Τελαμώνας εγκαταστάθηκε στην Σαλαμίνα, απέναντι από την Αίγινα.
Ο Αιακός θεωρείτο από τους αρχαίους Έλληνες
τόσο δίκαιος και θεοσεβούμενος που μαζί με τον Ραδάμανθυ και τον Μίνωα
απετέλεσαν την … τριάδα που ήταν οι κριτές των ανθρώπων που κατέβαιναν στον
Άδη.
Επανερχόμενοι στο «σήμερα», μπορούμε εύκολα να
περιηγηθούμε του ανακτόρου έξω από τα συρματοπλέγματα αφού τα πάντα είναι
κοντινά και ορατά.
Εύκολα;;;; Όχι και τόσο! Για να φτάσει κανείς
στο ανάκτορο πρέπει να πάει στην παραλία Κανάκια και από εκεί να ανέβει έναν
άθλιο ανηφορικό χωματόδρομο (που κάθε Χειμώνα αποκτά χαντάκια από τα νερά).
Αυτοκίνητο δεν ανεβαίνει. Άνθρωπος ασυνήθιστος σε πεζοπορία, δεν μπορεί να
ανέβει.
ΠΗΓΗ: εφημ. ΣΑΛΑΜΙΝΙΩΝ ΒΗΜΑ.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΜΥΚΗΝΑΙΚΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ, ΑΙΑΣ, ΣΑΛΑΜΙΝΑ, ΑΙΑΝΤΑΣ, ΤΕΥΚΡΟΣ, ΠΑΛΑΤΙ ΑΙΑΝΤΑ, ΣΑΛΑΜΙΣ, ΛΩΛΟΣ, ΚΙΛΗΜΑΝΤΖΟΣ
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook