Τα
Ηρωοξένια,
μοναδικές γιορτές
για την λατρεία των ηρώων
στην Θάσο!
Η Γαλλική Σχολή Αθηνών επαρουσίασε
την τελευταία της έκδοση: «Σπουδές Θάσου XXV / Études Thasiennes XXV - Lasculpture de Thasos - Corpus des reliefs II - Reliefs à Thème héroïque» του
Bernard Holtzmann.
Οι θνητοί ήρωες – που αν και ήταν
σε γνώση του κόσμου θνητοί, λατρεύονταν από τους Έλληνες για να διαιωνίσουν την
ισχυρή τους προσωπικότητα και να δώσουν πρότυπα - έχαιραν ιδιαιτέρας τιμής στην
Θάσο:
Αυτό
εξηγεί τον μεγάλο αριθμό ανάγλυφων με ήρωες, που ανακαλύφθηκαν στην Θάσο από τα
μέσα του 19ου αιώνα.
Αυτός ο τόμος συγκεντρώνει
περισσότερα από 200 ανάγλυφα.
Σχεδόν όλα αριστοκρατικής προέλευσης.
Χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:
- Ιππείς / αναβάτες,
και
- Δείπνα / συμπόσια / νεκρόδειπνα.
Καμμιά πόλη δεν μπορεί να
ακολουθήσει την Θάσο στην εξέλιξη αυτών των θεμάτων, για 8 αιώνες! Μέχρι την
ελληνιστική περίοδο, αυτά τα ανάγλυφα είναι θρησκευτικά / αναθηματικά και έργα
πολύ εξειδικευμένων γλυπτών.
Το περίφημο «Δείπνο από την
Θάσο» που ευρίσκεται στο Μουσείο της Κωνσταντινούπολης είναι ένα από τα
αριστουργήματα αυτού του είδους! Πιθανόν από το ίδιο καλλιτεχνικό υπόβαθρο του
ζωγράφου Πολυγνώτου[2] της
Θάσου, διάσημου για τις τοιχογραφίες του!
Από τα τέλη του 4ου
αιώνα, η εξάπλωση της ηρωολατρείας / ηρωοποίησης, προοδευτικά επεκτείνεται και στον
κοινό λαό! Αυτού του είδους τα ανάγλυφα από αναθηματικά γίνονται ταφικά, με αλλαγές
στην μορφολογία και την σύνθεσή τους.
Ο ιππέας / αναβάτης, και το
κυνήγι των αγριόχοιρων, συνδέεται με την άνοδο στα Βαλκάνια της λατρείας του Ήρωος[3], ενός θρακικού
θεού, που μπορεί εύκολα να εξομοιωθεί με τον τυπικό και κλασσικό Έλληνα ήρωα.
Όσο για το συμπόσιο,
απογυμνωμένο από πολλά, δεν γίνεται παρά μια οικογενειακή σκηνή, που παράγεται
από εργαστήρια τελετουργικής τέχνης με περιορισμένες δεξιότητες.
Πρόκειται για μεγάλο βιβλίο (21
x 29,5 εκατ., 221 σελ.).
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:
École française d’Athènes, Διδότου 6, 10680
Αθήναι,
Και: De Boccard Éditions, 4, rue
de Lanneau, F 75005 Paris.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ του Γ. Λεκάκη:
[1] Ίσως σχετική να ήταν και η βακχική μυστική γιορτή
Ηρωίς, που γινόταν κάθε 9 έτη στους Δελφούς, από τις Θυϊάδες, τις ακολούθους
του Διονύσου.
[3] Πρόκειται για τον γνωστό και ως «Θράκα Ιππέα», που
απαντάται σε όλα τα Βαλκάνια (αρχαία Θράκη, Μακεδονία, Μοισία, έως και τον Δούναβη,
την νυν έκταση της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Μικράς Ασίας, κ.α.). Ο Θραξ
ιππέας απεικονίζεται ως κυνηγός με άλογο, με ένα κυνηγόσκυλο, ένα αγριόχοιρο, ή
λιοντάρι ή ένα δένδρο που περιβάλλεται από ένα φίδι…
Ο Θραξ ιππέας αναγνωρίζεται
ως Ήρωας (αλλά αναφέρεται επίσης ως επίσης Ήρως / Έρως, Έρων, Ήρρως, Ήρρων),
προφανώς παραλλαγές της αρχαίας ελληνικής λέξεως ήρως / heros. Η λατρεία του Θράκα
ιππέα ήταν ιδιαίτερα σημαντική στους Φιλίππους, όπου ο Ήρως είχε και το επίθετο
Σωτήρ και Υπήκοος (= «εξηγητής / απαντητής των προσευχών»). Ο Θραξ ήρωας ιππέας,
έχει πιθανώς την βάση του, στον Ρήσο, τον Θράκα βασιλέα, που αναφέρεται στην «Ιλιάδα».
Υπάρχει σε δεκάδες
παραλλαγές: Στις παραστάσεις με το φίδι αναγνωρίζεται ο θεός Ασκληπιός και η
Υγιεία. Σε άλλες η θεά Άρτεμις με δυο ιππείς, τους Διόσκουρους, ή όπως λέγονται
στην Κεντρική Ευρώπη «Ιππείς του Δουνάβεως» / "Danubian Horsemen".
Τον βρίσκουμε επίσης ως Δεξίλεω. Ο τύπος του Θράκα Ιππέα έδωσε στην εικονογραφία
την χριστιανική παράσταση του άη Γιώργη και του άη Δημήτρη, αρχαίους
Διόσκουρους, νυν χριστιανούς αγίους ιδιαιτέρως λατρευομένους σε Μακεδονία,
Θράκη, κ.α.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: Γαλλικη Σχολη Αθηνων, Θασος, θνητος, ηρωας, προτυπο, Μακεδονια, Ηρωξενια, Ηρωοξενια, αναγλυφο, αριστοκρατια, Ιππεας, αναβατης, Δειπνο, συμποσιο, αναθημα, γλυπτο, Κωνσταντινουπολη, Πολυγνωτος, τοιχογραφια, ηρωολατρεια, ηρωοποιηση, ταφος, κυνηγι, αγριοχοιρος, Βαλκανια, Ηρως, Θρακη, ηρωας, τελετουργια, βακχος, μυστικη, γιορτη, Ηρωις, Δελφοι, Θυιαδες, Διονυσος, Αγλαοφων, Αθηνα, Κιμων, Φειδιας, Θραξ Ιππεας, Μοισια, Δουναβη, Βουλγαρια, Ρουμανια, Μικρα Ασια, Θρακας ιππεας, κυνηγος, αλογο, κυνηγοσκυλο, σκυλος, αγριοχοιρος, λιονταρι, δενδρο, φιδι, Ηρως, Ερως, Ερων, Ηρρως, Ηρρων, Φιλιπποι, Σωτηρ, Υπηκοος, προσευχης, Ρησος, Ιλιαδα, Ασκληπιος, Υγιεια, Υγεια, Αρτεμις, Αρτεμη, ιππεις, Διοσκουροι, Δεξελεως, αη Γιωργη, αη Δημητρης, αγιος Γεωργιος, αγιος Δημητριος
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook