Ο 2.500 χρόνων ναός
της Ταυροπόλου
Αρτέμιδος
των ΑΛΩΝ ΑΡΑΦΗΝΙΔΩΝ
(νυν Αρτέμιδα/Λούτσα),
(νυν Αρτέμιδα/Λούτσα),
κλειστός με λουκέτα…
Τον ίδρυσε ο Ορέστης,
αφού μετέφερε από την Ταυρίδα
το
ξόανο της Αρτέμιδος…
Οι αγώνες των πυρριχιστών
και η εορτή των «Ταυροπολίων»
Του Γιώργου Λεκάκη
Πλήθος τουριστικών
λεωφορείων καταφτάνει ήδη στην Αρτέμιδα (τ. Λούτσα) Αττικής, και ο ρυθμός θα
συνεχίζει να αυξάνεται όσο ζεσταίνει ο καιρός. Πρόκειται κυρίως για σχολεία και
ΚΑΠΗ, διότι είναι ένας εύκολος, βατός και «πρακτικός» προορισμός, που ικανοποιεί
αρκετούς…
Και ενώ
καταφτάνουν στον παραλιακό δρόμο, κάποιοι εξ αυτών, οι πιο ευαίσθητοι, ζυγώνουν
τον αρχαίο ναό της Ταυροπόλου Αρτέμιδος… Τον οποίο βρίσκουν… μπαζωμένο, κλειστό
με κάγκελα, αλυσίδες και λουκέτα, απογοητεύονται και σηκώνονται και φεύγουν,
βρίσκοντας παρηγοριά σε κάποια ταβέρνα της περιοχής…
Κι όμως θα μπορούσαν
να δαπανήσουν λίγο χρόνο… Να μάθουν δυο πράγματα για την ιστορία των προγόνων τους,
και μετά… ας καταλήξουν, σε όποια ταβέρνα θέλουν…
Η πινακίδα του
υπ. Πολιτισμού, ξεθωριασμένη πια, είναι μέσα στον περιφραγμένο χώρο, και
δυσκολεύονται να την διαβάσουν…
Μπροστά σε αυτήν
την απογοήτευση, που την είδα με τα μάτια μου, σκέφτηκα να γράψω αυτό το μικρό
αρθράκι, ούτως ώστε με μια αναζήτηση στο διαδίκτυο, ίσως κανείς εξ αυτών πέσει
στην σελίδα αυτή, και ικανοποιηθεί κάπως…
Αλλά σκέφτομαι,
ποιος ενώ οφείλει και έχει συντεταγμένη υποχρέωση να μου εξασφαλίζει ασφαλή
πρόσβαση στα μνημεία μου, και τους ιερούς μου χώρους, αντ’ αυτού, τους…
κλειδώνει, λες και είναι η αυλή του παππού του;
Σκέφτομαι, επίσης,
δεν υπάρχει ούτε ένας άνεργος στην Αρτέμιδα / Λούτσα, που να κρατά τον χώρο
ανοικτό για τους όποιους και όσους επισκέπτες και να εισπράττει ένα ευρώ από
όλους όσοι ενδιαφέρονται να δουν τον ιερό των Ελλήνων χώρο από κοντά; Ούτε ένας;
Κατά το υπ.
Πολιτισμού, λοιπόν:
Στην ταύτιση της
θέσης του αρχαίου δήμου των Αλών Αραφηνιδών στην περιοχή της σημερινής Λούτσας
συνέβαλαν η ανακάλυψη του παραλιακού ιερού της Ταυροπόλου Αρτέμιδος, καθώς και
τα τιμητικά ψηφίσματα των Αλαιέων, που βρέθηκαν εκεί που αναφέρουν τις εορτές
που γίνονταν προς τιμήν της θεάς.
Ιδρυτής του ιερού
σύμφωνα με τον Ευριπίδη ήταν ο Ορέστης, ο οποίος αφού μετέφερε από την Ταυρίδα
το ξόανο της Αρτέμιδος, αποβιβάστηκε στις Αλές Αραφηνίδες για να οικοδομήσει τον
ναό που θα το στέγαζε.
«…εδώ να φτιάξεις
ναόν και να στήσεις το άγαλμα που έχει το όνομα της γης των Ταύρων (…) την
Άρτεμη δε στο εξής θα υμνήσουν οι θνητοί ως Ταυροπόλο Θεά…».
Ο ναός της
Αρτέμιδος Ταυροπόλου εντοπίστηκε το 1925 και ερευνήθηκε συστηματικά ως το 1956.
Πρόκειται για έναν πώρινο περίπτερο ναό δωρικού ρυθμού με 13 κίονες στις μακρές
πλευρές και 6 στις στενές. Αποτελείται από σηκό, που χωρίζεται σε δύο τμήματα,
ένα μεγαλύτερο ανατολικά και ένα μικρότερο δυτικά, το οποίο ερμηνεύθηκε ως
άδυτο. Η περίοδος ίδρυσής του πιθανολογείται μεταξύ 500 π.Χ. και 340 π.Χ.
Στις επόμενες
δεκαετίες ήρθαν στο φως οικοδομικά λείψανα (βόρειο και ανατολικό πρόπυλο,
χαλικόστρωτος δρόμος και βάθρα αναθημάτων) που περιλαμβάνονταν στον ευρύτερο
χώρο του ιερού και ανήκουν στις τρεις οικοδομικές φάσεις από τον 5ο έως τον 2ο
αι. π.Χ. Ένα από τα τιμητικά ψηφίσματα αναφέρει και την ύπαρξη ναού του
Διονύσου.
Πληροφορίες για
τον χαρακτήρα των εορτών αντλούμε κυρίως από την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του
Ευριπίδη και τους «Επιτρέποντες» του Μενάνδρου. Στα δρώμενα περιλαμβάνονταν
αγώνες πυρριχιστών και η εορτή των «Ταυροπολίων», δηλαδή νυχτερινές πομπές,
διονυσιακές τελετές και συμβολικές αιματηρές θυσίες κατά τις οποίες «ενύσσετο ο
λαιμός ενός ανδρός μέχρι να εξέλθει αίμα». Οι θυσίες αυτές αποτελούσαν
συμβολική αναπαράσταση της αιματηρής λατρείας που τελείτο στον ναό της
Αρτέμιδος στην Ταυρίδα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ και ΕΔΩ.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: υπουργειο Πολιτισμου, Αλαι Αραφηνιδαι, Λουτσα, ιερο, Ταυροπολου Αρτεμιδος, ψηφισμα, Αλαιεων, Ευριπιδης, Ορεστης, Ταυριδα, ξοανο, Αρτεμις, Αλες Αραφηνιδες, ναος, αγαλμα, Ταυροι, Αρτεμη, Ταυροπολος Θεα, 1925, 1956, πωρινος, περιπτερο, δωρικος ρυθμος, 13, κιονας, σηκος, αδυτο, προπυλο,
χαλικοστρωτος δρομος, βαθρο, αναθημα, ναος Διονυσου, Διονυσος, Ιφιγενεια εν Ταυροις, Επιτρεποντες, Μενανδρος, πυρριχιστες, πυρριχιος, εορτη, Ταυροπολια, πομπη,
διονυσιακη τελετη, αιματηρη θυσια, νυχια, λαιμος, αιμα, θυσια, αναπαρασταση, λατρεια, Ταυρις
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook