Η
αινιγματική «κούπα
του Ηρακλή-ναυτίλου»
Του Γιώργου Λεκάκη
Δράκος που δαγκώνει επάνω σε νύχι
αετού! Κι όλο αυτό σε μια κούπα / κύπελλο / φλυτζάνι!
Είναι ένα έργο τέχνης κατασκευασμένο
γύρω στο 1550.
Το κύπελλο είναι από κέλυφος
ναυτίλου! Η ασημένια του κορυφή έχει την μορφή ενός θαλάσσιου τέρατος / δράκου,
με τις γνάθους του ανοιχτές, έτοιμο να δαγκώσει. Στην πλάτη του μπορείτε να
δείτε ένα βρέφος, τον Ηρακλή, που οδηγεί το τέρας, κρατώντας ένα φίδι στο
αριστερό του χέρι! Η βάση είναι ασημένια και χρυσή!
Είναι αβέβαιο πού ακριβώς
έγινε αυτό το απίστευτο αντικείμενο!
Τα γλυπτά μέρη του δράκου στο
κέλυφος προστέθηκαν, ενδεχομένως, στο Guangzhou της Κίνας! Η ασημένια τέχνη θα
μπορούσε να έχει γίνει στην Ιταλία! Τα λαμπερά κογχύλια συνδυασμένα με νύχια
αετού, την εποχή εκείνη, ήταν δημοφιλή στην Πάντοβα και την Βενετία! Σύμβολα
δύναμης, πυγμής.
Έργο από τον κατάλογο του Waddesdon Bequest, III, 1991. Φωτ. P. Stringer.
Ίσως απ’ όταν οι Rothchild
αγόρασαν διάφορα πολύτιμα αντικείμενα από εκτοπισμένους Γάλλους αριστοκράτες,
από την Γαλλική Επανάσταση… και κληροδότησαν πολλά απ’ αυτά στο Βρετανικό
Μουσείο, όπου ανήκει σήμερα… Θα μπορούσε να ανήκε ακόμη και στον καρδινάλιο
Richelieu, ο οποίος, ως γνωστόν, είχε μια πολύ μεγάλη συλλογή έργων τέχνης, στο
Waddesdon.
Ίσως κούπα φτιαγμένη για έναν
«σκοτεινό» πλούσιο Βενετσιάνο άρχοντα, που ήθελε να ταξιδέψει στις θάλασσες της
Κίνας, με το πολυτελές πλοίο του, που ίσως ονομαζόταν «Ηρακλής» - ή θα ήθελε να
έχει την δύναμη του Θηβαίου ήρωα…
Ίσως και να συμβολίζει την επιτυχημένη
επιστροφή του Ηρακλή με το «αινιγματικό» πλοίο του, από τον 10ο άθλο
της αποκτήσεως των βοδιών του γίγαντα (> δράκου;) Γηρυόνη… - αλλά τότε ο Ηρακλής δεν ήταν βρέφος!
Φαίνεται, λοιπόν, πως το
συμβολικό, όσο και πανάκριβο έργο τέχνης, ήταν διαδεδομένο, κάτι σαν σύμβολο
αξίας και δύναμης, ανάμεσα σε πολύ πλούσιους άνδρες του 16ου αιώνα… Ίσως και σύμβολο κάποιας μυστικής οργάνωσης - στοάς. Θα
επιδεικνυόταν με καμάρι στα συμπόσια εκείνης της εποχής, από τον συμποσίαρχο, και
στην θέα του οι συνδαιτυμόνες θα ένιωθαν δέος… Διότι, φυσικά, δεν είναι το μόνο
κύπελλο της εποχής εκείνης με παρόμοιο θέμα…
Παρόμοια υπάρχουν:
- στο Μουσείο Βικτώρια και
Άλμπερτ, Λονδίνου, από Affabel
Partridge (του 1557-1558 / 1625-1675).
- στο Μουσείο Τέχνης Μιλγουόκι,
από την Νότια Γερμανία ή την Φλαμανδία (του 1575/1625), διαστάσεων 31,75 ×
19,05 × 9,53 εκατ.
- στο Μουσείο Stedelijk Prinsenhof
του Delft (του 1592) διαστάσεων 26,5 x 19,6 x 9,9 εκατ.
- στο Μητροπολιτικό Μουσείο
Τέχνης, στην Νέα Υόρκη, από την Ουτρέχτη (του 1602), διαστάσεων 27,9 x 16,8 x
10,8 εκατ.
- Ενώ θα το βρούμε και στο έργο
του Willem Kalf «Νεκρή φύση με Κύπελλο Nautilus» (λάδι σε καμβά, 79 x 67 εκατ. του
1662), στο Μουσείο Thyssen-Bornemisza Μαδρίτης…
Εμείς κρατάμε πως ακόμη και
στον Μεσαίωνα, ο Έλληνας ήρωας Ηρακλής, ήταν το απαράμιλλο σύμβολο δυνάμεως…
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: Δρακος, νυχι, αετος, κουπα, φλυτζανι, κυπελλο, κυπελο, κελυφος, ναυτιλος, ασημι, θαλασσιο τερας, γναθος βρεφος, Ηρακλης, φιδι, χρυσος, Γκουανγκζου, Κινα, Ιταλια, κογχυλι, κοχυλι, Παντοβα, Βενετια, Συμβολο, δυναμη, πυγμη, εργο τεχνης, Ροτσιλντ, Γαλλοι, αριστοκρατης, Γαλλικη Επανασταση, Βρετανικο Μουσειο, καρδιναλιος Ρισελιε, Θηβα, πλοιο, βοδι, γιγαντας, Γηρυονης, συμποσιο, Μουσειο, Βικτωρια και Αλμπερτ, Λονδινο, Μουσειο Τεχνης Μιλγουοκι, Γερμανια, Φλαμανδια, Ντελφτ, Μητροπολιτικο Μουσειο Τεχνης, Νεα Υορκη, Ουτρεχτη, Καλφ, Νεκρη φυση, Κυπελλο Ναυτιλος, Μαδριτη, στοα
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook