Ο Σερραίος ήρωας
Γεώργιος Κατσάνης,
που πρώτος οδήγησε
τους άνδρες του
προς τον Άγιο Ιλαρίωνα
στον Πόλεμο της Κύπρου…
Τραυματίσθηκε
θανάσιμα
και οι στρατιώτες του προσπάθησαν
να πάρουν την σορό του…
Έδωσαν μάχη,
μα δεν τα κατάφεραν...
Του
Κωνσταντίνου Δημητριάδη
Ο ήρωας
αξιωματικός Γεώργιος Κατσάνης καταγόταν από το Σιδηρόκαστρο Σερρών, όπου
γεννήθηκε το 1934, από γονείς πρόσφυγες.
Μετά την
αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Σιδηροκάστρου εισήχθη στην Στρατιωτική Σχολή
Ευελπίδων το 1952 και το 1956 ορκίζεται Ανθυπολοχαγός Πεζικού και κατατάσσεται
στους Καταδρομείς.
Το 1974
υπηρετούσε ως Ταγματάρχης Διοικητής της 33ης ΜΚ.
Η Μοίρα του
είχε για έδρα του το χωριό Πέλλα-Παΐς.
Η εισβολή
των Τούρκων βρήκε την μονάδα του στην Λευκωσία, όπου είχε παραμείνει από το
Πραξικόπημα για 5 ημέρες. Το πρωί της 20ής Ιουλίου η μονάδα
διατάχθηκε με δύο κλιμάκιά της να προχωρήσει και να φθάσει, με κάθε τρόπο, στον
τόπο διασποράς, που ήταν ο χώρος Πέλλα-Παΐς, κοντά στο Στρατόπεδό της, στην
ευρύτερη περιοχή Κερύνειας.
Ένας λόχος
αμέσως κινήθηκε για να προστατεύσει το διεθνές αεροδρόμιο της Λευκωσίας και η
υπόλοιπη μοίρα με τον διοικητή της κατευθύνθηκε στο Πέλλα-Παΐς, από όπου το
βράδυ της ιδίας αναλάμβανε να υλοποιήσει τα Σχέδια Ενεργείας της.
Στις 7:30 το
πρωί ξεκινήσαν και οι ευρισκόμενοι στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας για το
Πέλλα-Παΐς.
Την δική του
μαρτυρία, για τον Γιώργο Κατσάνη καταθέτει ο τότε υποδιοικητής του, Ευάγγελος
Μαντζουράτος.
«O Γιώργος
Κατσάνης υπήρξε ένας άψογος οικογενειάρχης. Ήταν ένας ευτυχισμένος άνθρωπος σε
μια χαρούμενη και πάντα γελαστή οικογένεια. Υπήρξε αγνός και από το μυαλό του
δεν περνούσε πονηρή ή άσκημη σκέψη για κανέναν. Πάντα με τον καλό λόγο, με την
καλή διάθεση, έδινε τα πάντα σε όλους και κρατούσε για τον εαυτό του τα τελείως
απαραίτητα. Ήταν ένας καλός χριστιανός των πράξεων και λιγότερο των λόγων. Ό,τι
έκανε το έκανε με σεμνότητα, ταπεινοφροσύνη χωρίς τυμπανοκρουσίες και
επιδείξεις.
Δεν του
έλειπε το γέλιο και η αισιοδοξία ακόμη και στην πιο δύσκολη στιγμή. Όλοι μας θα
θυμόμαστε το γλυκό χαμόγελο που πρόδιδε πάντα λεβεντιά, εμπιστοσύνη, σιγουριά
και καλοσύνη. Έτσι έμεινε στην σκέψη μας. Άνθρωπος παράτολμος και άξιος
αξιωματικός, που την δεδομένη στιγμή έμπρακτα βεβαίωσε την αγάπη του προς την
Πατρίδα.
Ήταν αυτός
που πρώτος οδήγησε τους άνδρες του προς τον Άγιο Ιλαρίωνα της Κύπρου. Εκεί που
πολλές φορές έστρεφε το βλέμμα του και μονολογούσε:
«Ίσως η
μοίρα τότε να τον είχε τάξει να γίνει το ιερό σύμβολο και η παρακαταθήκη προς
τους αδελφούς μας εκεί επάνω στις εκπορθισμένες από την 33η Μοίρα
Καταδρομών παρυφές του Πενταδάκτυλου»…
Και
συνεχίζει ο κ. Μαντζουράτος:
«… Η
εκπαίδευση στην μονάδα του ήτανε τακτική και όλοι οι άνδρες του ήταν σε άριστη
κατάσταση. Σαν σκοπό είχε την δημιουργία αρίστων μαχητών για πολεμικές
επιχειρήσεις για ημέρα και νύχτα, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Πάντα μιλούσε
σε όλους μας για τα ιδανικά της φυλής μας. Αγνός, ηθικός, ανιδιοτελής σε
παρέσερνε και σε οδηγούσε σε υψηλές εθνικές εξάρσεις.
Σκληρά
εκπαιδευμένος επιχειρούσε πάντα το παράτολμο δίνοντας πρώτος σαν αρχηγός το
καλό παράδειγμα».
Τα συμβάντα
του τέλους του:
«Ξεκινώντας
να φθάσει με κάθε τρόπο στον τόπο διασποράς που ήταν ο χώρος Πέλλα-Παΐς, κοντά
στο Στρατόπεδό της Μοίρας και έχοντας φτάσει 15 χλμ. από την Κερύνεια, δύο
τουρκικά αεροπλάνα χτύπησαν την αυτοκινητοπομπή. Παρά την καταστροφή των αυτοκινήτων
και τους τραυματίες που είχαμε, συνεχίσαμε πεζοί για τον χώρο διασποράς της
μονάδας.
Εκείνο το
βράδυ η 33η Μοίρα Καταδρομών μείον έναν λόχο είχε σαν στόχο, να
καταλάβει τα Πετρομούθια και να κινηθεί προς Κοτζάκαγια, όπου θα δρούσε η 31
ΜΚ, η οποία μετά τον θάνατο του υποδιοικητή της Χωλίδη και τον τραυματισμό του
διοικητή της, Ραυτόπουλο, κατά τις μάχες απέναντι στο Εφεδρικό… είχε πλέον ως διοικητή
τον Αλεξανδρο Μανιάτη».
Επί κεφαλής
του κλιμακίου της βαθειάς διεισδύσεως που θα χτύπαγε τον εχθρό από τα νότα
τέθηκε ο διοικητής της Μοίρας, Κατσάνης αφού οι μόνιμοι αξιωματικοί ή είχαν
τραυματισθεί ή κάλυπταν άλλες θέσεις – χωρίς να έχει κοντά του την ομάδα
διοικήσεως…
Με το που
έπεσε το τελευταίο φως οι μονάδες ξεκίνησαν για την αποστολή τους και σε λίγη
ώρα είχαν ζώσει από τρεις πλευρές τον εχθρό.
Στις 11 την
νύχτα οι Μοίρες Καταδρομών προέβησαν με διαταγή του διοικητή σε βιαία σύγκρουση
σε όλο το μέτωπο με τους Τούρκους και τους Τουρκοκύπριους που βρίσκονταν στην
περιοχή.
Η σύγκρουση
ήταν σφοδρή και διήρκησε μέχρι που εκδιώχθηκε και ο τελευταίος Τούρκος
στρατιώτης…
Καταλάβαμε
τον αντικειμενικό στόχο που ήταν στις παρυφές του Αγίου Ιλαρίωνα στα
Πετρομούθια. Η κατάσταση που επικρατούσε το πρωί της 21ης Ιουλίου
είχε ως εξής:
Οι τουρκικές
δυνάμεις ενισχύθηκαν από αλεξιπτωτιστές και καταδρομείς. Τα πυρομαχικά μας
έφταναν στο τέλος, υπ’ όψιν ότι είχαμε πυρομαχικά για να εκτελέσουμε την
βραδινή διείσδυση, να προσβάλλουμε τον εχθρό, να τον καταστρέψουμε, να
καταλάβουμε το έδαφος και εν συνεχεία έπρεπε να απαγκιστρωθούμε μέχρι το άλλο
φως από άλλες δυνάμεις, που θα έρχονταν στην περιοχή.
Κάτι το
οποίο δεν έγινε...
Αναγκαζόμασταν έτσι κατόπιν διαταγών να εκτελούμε βολές μόνο από κοντινές αποστάσεις και μόνο εφ’ όσον κινδυνεύαμε άμεσα. Οι επιθέσεις των Τούρκων αποκρούονταν από μικρές τοπικές δυνάμεις των λόχων. Σε μια τέτοια αντεπίθεση, όπου ο Κατσάνης σήκωσε μια διμοιρία για να διώξει από τον χώρο του τον εχθρό, που είχε διεισδύσει, τραυματίσθηκε θανάσιμα. Οι στρατιώτες του προσπάθησαν να πάρουν το πτώμα του, δόθηκε μάχη, μα δεν τα κατάφεραν...
Αναγκαζόμασταν έτσι κατόπιν διαταγών να εκτελούμε βολές μόνο από κοντινές αποστάσεις και μόνο εφ’ όσον κινδυνεύαμε άμεσα. Οι επιθέσεις των Τούρκων αποκρούονταν από μικρές τοπικές δυνάμεις των λόχων. Σε μια τέτοια αντεπίθεση, όπου ο Κατσάνης σήκωσε μια διμοιρία για να διώξει από τον χώρο του τον εχθρό, που είχε διεισδύσει, τραυματίσθηκε θανάσιμα. Οι στρατιώτες του προσπάθησαν να πάρουν το πτώμα του, δόθηκε μάχη, μα δεν τα κατάφεραν...
Οι άνδρες
των μονάδων είχαν ξεπεράσει τα όρια της αντοχής τους, πολεμώντας κάτω από 42
βαθμούς θερμοκρασίας, δίχως πυρομαχικά και νερό, κατάφεραν πάραυτα να
απαγκιστρωθούν και να φθάσουν στο Πέλλα-Παΐς.
Ήταν η μοναδική
νίκη και η μοναδική επιτυχία που επιτέλεσε σε όλο το μέτωπο η 33η μοίρα.
Η όλη επιχείρηση είχε στεφθεί από πλήρη επιτυχία. Όμως ο απολογισμός σε νεκρούς
και τραυματίες ήταν μεγάλος.
Ο Γιώργος
Κατσάνης τάχθηκε επί κεφαλής της ομάδας Διοίκησης χωρίς να έχει δίπλα του
κανέναν να τον αντικαταστήσει και να τον στηρίξει.
Το ότι
δέχθηκε παρ’ όλα αυτά να πάει μόνος του, δείχνει την υπευθυνότητά του, αλλά και
τον ηρωισμό του άνδρα».
Ο Γιώργος
Κατσάνης ήταν πραγματικά ένας Ήρωας.
Ένας από
τους καταδρομείς του αναφέρει πιο λεπτομερώς τι συνέβη:
«Ξημέρωσε
Κυριακή. Ήταν 21 Ιουλίου 1974. Ώρα 9η πρωινή. Στην δεξιά πτέρυγα της
33 Μοίρας Καταδρομών, ο διοικητής μας, Γεώργιος Κατσάνης, προσπαθεί να
εξουδετερώσει την τουρκική αντίσταση, βοηθούμενος από τέσσερις καταδρομείς. Κάλυψη
και στους πέντε παρείχαμε εγώ, με δεύτερον καταδρομέα, που βρισκόμασταν
κρυμμένοι πίσω από έναν μεγάλο βράχο, σε απόσταση 50 περίπου μέτρων. Άλλες
ομάδες μας κάλυπταν πιο πίσω, χωρίς όμως οπτική επαφή με το σημείο, προφανώς
λόγω της ιδιομορφίας του εδάφους στην συγκεκριμένη περιοχή του Αγίου Ιλαρίωνα.
Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο ο διοικητής σηκώνεται (σ.σ.: κάποιοι ανέφεραν ότι
κάποιος φώναξε το όνομα του στα ελληνικά και βλήθηκε όταν σήκωσε το κεφάλι του
να δει ποιος ήταν) και προσπαθεί να λάβει προωθημένη θέση μάχης. Και ενώ όλοι
στοχεύαμε μπροστά προς το μέρος της τουρκικής αντίστασης, σφαίρα ελεύθερου
σκοπευτή, προερχόμενη από την άλλη πλευρά του βράχου, κτυπά τον διοικητή από
αριστερά. Το σημείο απ’ όπου προήλθε η σφαίρα ήταν αδύνατον να ελεγχθεί για δυο
λόγους:
- Πρώτον,
βρισκόμασταν πίσω από τον μεγάλο βράχο και ήταν ορατό μόνο από την αντίθετη
κατεύθυνση.
- Δεύτερον, η
ενέργεια των Τούρκων, να διεισδύσουν στις θέσεις μας με αυτόν τον τρόπο, κατά
την ώρα της μάχης, ήταν ύπουλη, επικίνδυνη και άκρως ριψοκίνδυνη.
Την στιγμή
που ο διοικητής μας έπεφτε στο έδαφος, συνεχείς ριπές αυτομάτων όπλων γάζωναν
κυριολεκτικά το σημείο εκείνο για αρκετά λεπτά. Προσπάθειές μας να στρέψουμε τα
πυρά μας προς τα αριστερά, έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα. Οι Τούρκοι μας
καθήλωσαν με καταιγισμό πυρών, ο δε βράχος έγινε διάτρητος από τις εκατοντάδες
σφαίρες που δέχθηκε. Επανειλημμένες και απεγνωσμένες προσπάθειες δυο
καταδρομέων, από την ομάδα των τεσσάρων, να προστρέξουν και να βοηθήσουν τον διοικητή
μας, απέβησαν άκαρπες, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσουν άμεσα. Ένας απ’ αυτούς,
στην τελευταία προσπάθειά τους, τραυματίζεται και αποχωρεί. Για 15 λεπτά, όλοι
αμήχανοι, προσπαθούσαμε απεγνωσμένα ν’ αποφύγουμε τον θάνατο από την τουρκική
υπεροχή των πυρών. Καταφέραμε μετά δυσκολίας να συνεννοηθούμε, ώσπου τελικά
εγκαταλείψαμε το φονικό σημείο καταβεβλημένοι και άφωνοι.
Στην σύντομη
διαδρομή μας προς τα πίσω τραυματίστηκε και δεύτερος καταδρομέας. Με μεγάλη
δυσκολία τον μεταφέραμε μαζί μας, ενώ ο τρίτος χάθηκε για πάντα από τα μάτια
μας, κατευθυνόμενος βορείως, προς την απόκρημνη και άκρως επικίνδυνη πλευρά της
Κερύνειας.
Φτάσαμε σε
ασφαλέστερο σημείο, 200 μέτρα πιο πίσω. Με την βοήθεια συντρόφων μας, οι δύο
τραυματίες προωθήθηκαν για περίθαλψη. Οι τρεις που απομείναμε, είχαμε υποστεί
νευρικό κλονισμό. Δεχθήκαμε την βοήθεια των υπολοίπων, αλλά για αρκετή ώρα δεν
μπορούσαμε να συνέλθουμε και να μιλήσουμε.
Η μάχη
κράτησε για άλλες δυο ώρες. Απλώς αμυνόμασταν με στόχο την σωτηρία μας από τα
συνεχή και καταιγιστικά πυρά του αντιπάλου. Δεν μπορέσαμε να προχωρήσουμε προς
το σημείο όπου βρισκόταν το νεκρό σώμα του διοικητή μας. Έτσι, ακολουθήσαμε κι
εμείς τα τμήματα που άρχισαν, εν τω μεταξύ, να οπισθοχωρούν…
Όσο περνούσε
ο χρόνος κι απομακρυνόμασταν, αρχίζαμε να συνειδητοποιούμε τι ακριβώς είχε
συμβεί.
Ο γενναίος
πολεμιστής που μας καθοδηγούσε όλο το βράδυ, ο άξιος διοικητής, δεν ήταν μαζί
μας πια…
ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΣΑΝΗΣ… ΑΘΑΝΑΤΟΣ».
ΠΗΓΗ: Κων.
Δημητριάδης, από το βιβλίο του «ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΤΙΜΗΣΑΝ ΤΗΝ ΣΤΟΛΗ ΤΟΥΣ», εκδ.
ΠΕΛΑΣΓΟΣ.
ΛΕΞΕΙΣ: ηρωας, αξιωματικος, Κατσανης, Σιδηροκαστρο Σερρων, προσφυγες, Στρατιωτικη Σχολη Ευελπιδων, Ανθυπολοχαγος Πεζικου, Καταδρομεις, Ταγματαρχης Διοικητης, 33η ΜΚ, Πελλα Παις, Τουρκοι, Λευκωσια, Πραξικοπημα, Μακαριος, Κυρηνεια, λοχος, αεροδρομιο Λευκωσιας, Μαντζουρατος, Αγιος Ιλαριωνας, Κυπρος, Πενταδακτυλος, Στρατοπεδο, Κερυνεια, αεροπλανο, αυτοκινητοπομπη, Πετρομουθια, Κοτζακαγια, Χωλιδης, Ραυτοπουλος, Εφεδρικο, Μανιατης, Τουρκοκυπριοι, Αγιος Ιλαριων, νευρικος κλονισμος, ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ, Δημητριαδης
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook