Ξεπουλιέται
ΑΥΡΙΟ
αρχαίο ελληνικό κράνος,
σχετιζόμενο
με τον Μέγα Αλέξανδρο!
Του Γιώργου Λεκάκη
Είναι ένα αρχαίο ελληνικό
κράνος του 3ου αιώνα π.Χ. Χαλκιδικού τύπου, χάλκινο κράνος (τύπου V), που ενδεχομένως
φορούσε στρατιώτης που πολέμησε κάτω από τον Μεγάλο Αλέξανδρο!
Το κράνος σφυρηλατήθηκε σε
δύο κομμάτια. Η προστασία της μύτης είναι μικρή (μειωμένη), από μια χυτευμένη
λωρίδα, κάτω και γύρω από τις περιφέρειες των ματιών. Η κορώνα δείχνει τυπική. Ανάγλυφα
στις δύο κοιλίες, είναι διαμορφωμένα ρηχά δυο κέρατα κριών, κατά μήκος της
περιμέτρου. Τα κομμάτια στα μάγουλα (παραγναθίδες) αργότερα αντικαταστάθηκαν. Ήταν κινητά και
μάλλον προέλευσης εκ Μεγάλης Ελλάδος, νοτίου Ιταλίας, διότι εκεί, στο δυτικό τμήμα
της Λουκανίας, το χαλκιδικό κράνος αναπτύχθηκε με κινητά κομμάτια, και έκτοτε
το βρίσκουμε σε διάφορες απομιμήσεις και παραλλαγές των πρωτοτύπων.
Αυτό το κράνος είναι παρόμοιο
με διάφορα άλλα δείγματα, από ιδιωτικές συλλογές (!!!) – βλ. Christie's 2004, σελ.
99, cat.103.
Τα κράνη αυτής της τυπολογίας
εξήχθησαν στα Βαλκάνια, στην ηπειρωτική Ελλάδα (έως και την Μακεδονία), καθώς και
στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Το κράνος αυτό χρησιμοποιήθηκε
από ευγενή πολεμιστή (ίσως Ιταλιώτη) ή αριστοκρατικό πολεμιστή εκ Πόντου. Η απουσία φύλαξης του τραχήλου δείχνει προς την δεύτερη υπόθεση και άρα
πιθανότατα να τροποποιήθηκε από Έλληνες τεχνίτες του Πόντου.
Η υπόθεση ότι σχετίζεται με
τον Μ. Αλέξανδρο, βγαίνει από το ότι είναι διακοσμημένο με τα κέρατα του Άμμωνος
Διός, θεός ο οποίος, μετά την επίσκεψη του Μ. Αλεξάνδρου στην Όαση
της Σίβα, εκήρυξε την θεϊκή καταγωγή του Αλεξάνδρου από αυτόν. Ίσως, λοιπόν, να πρόκειται
για έναν στρατιώτη που ακολούθησε τον Παμμέγιστο των Ελλήνων σε αυτό το
κοπιαστικό ταξείδι!.. Και εις ανάμνησιν, να χάραξε στο μέτωπο του κράνους του,
τα ιερά συμβολικά κέρατα…
Αλλά και πριν από τον Μ. Αλέξανδρο,
οι αρχαίοι Έλληνες του Δέλτα του Νείλου και της Κυρηναϊκής, έφεραν τα χαρακτηριστικά
του θεού Amun-Ra. Συνήθως κέρατα, που καμπυλώνονται προς τα κάτω, χαρακτηριστικό
κοινό των κριαριών στην περιοχή του Νείλου. Οι Έλληνες ταξιδιώτες στην Αίγυπτο ανέφεραν
ότι ο Amun, που ορίστηκε να είναι ο ηγεμόνας του αιγυπτιακού πανθέου, ήταν
παρόμοιος με τον βασιλιά των θεών του κλασσικού ελληνικού πάνθεου, του Διός,
και ως εκ τούτου αναγνωρίσθηκε από τους Έλληνες ως η ίδια θεότης. Επί πλέον, η
σύζυγος του Αμούν, η Mut συσχετίστηκε από τους Έλληνες με την σύζυγο του Διός
στο κλασσικό πάνθεον, την Ήρα.
Στην Μεγαλόπολη ο θεός παριστανόταν
με την κεφαλή ενός κριού (Παυσανίας, VIII, 32 § 1). Οι Έλληνες της Κυρηναϊκής
αφιέρωσαν στους Δελφούς, ένα άρμα με άγαλμα του Άμμωνος. Αυτή ήταν η φήμη του
ανάμεσα στους Έλληνες της κλασσικής εποχής. Ο Μέγας Αλέξανδρος ταξίδεψε εκεί,
μετά την Μάχη της Ισσού, και κατά την κατοχή της Αιγύπτου από αυτόν, δηλώθηκε «υιός
του θεού Άμμωνος» από το ίδιο το μαντείο. Ναός του Άμμωνος Διός υπάρχει στην
Χαλκιδική.
Το κράνος ζυγίζει 722
γραμμάρια, και είναι 27 εκατοστά.
Αλλά περισσότερα δεν θα
μάθουμε. Θα μείνουμε με τα ερωτηματικά μας στην Ιστορία του… Διότι είναι προϊόν
αρχαιοκαπηλίας…
Ξεπουλιέται αύριο, Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου
2019 από την Time Line Auctions,
στο Λονδίνο! Το ανεκτίμητον… εκτιμάται 6.000 λίρες… και μέχρι στιγμής έχουν
δηλώσει ενδιαφέρον περισσότερα από 2.000 άτομα!..
Είναι, λένε οι ξεπουλητές, «ιδιοκτησία»
ενός… Ευρωπαίου επιχειρηματία, από το Βέλγιο, συλλογή που σχηματίσθηκε στην
δεκαετία του 1990. Προηγουμένως «ανήκε» σε μια συλλογή που σχηματίστηκε στο
Ιλλινόις των ΗΠΑ την δεκαετία του 1980…
Συνοδεύεται από μεταλλουργική
αναλυτική έκθεση, από τον δρ. Brian Gilmour του Ερευνητικού Εργαστηρίου
Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με αριθμό
αναφοράς 135239! Και μια ακαδημαϊκή έκθεση του στρατιωτικού ειδικού dr. Raffaele D'Amato!..
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:
Christie's «Η Συλλογή Axel Guttmann» / «The Axel Guttmann Collection of Ancient Arms and Armour», μέρος 1ο, Λονδίνο, 2002 και μέρος 2ο, Λονδίνο, 2004.
Connolly P. «Greece and Rome at war», Λονδίνο, 1981.
Pflug Η. «Chalkidische Helme». «Italische
Helmen mit stirnkehle» στο Antike Helme,
RGZM Monographien 14. Mainz, 1988, 137-150; 276-292.
Και:
«Κράματα των Σαρματών από την
Ανατολική Ευρώπη», στο Stratum
Plus, αρ. 4, 2014, σελ. 249-284.
ΛΕΞΕΙΣ: αρχαιο ελληνικο
κρανος, Χαλκιδικο κρανος, χαλκινο κρανος, στρατιωτης, Αλεξανδρος, κρανος, σφυρηλατο, μυτη, κορωνα, κερατα κριων, Μεγαλη Ελλαδα, Ιταλια, Λουκανια, Χαλκιδα, Κριστις, Βαλκανια, Μακεδονια, Μαυρη Θαλασσα, ευγενης πολεμιστης, Ιταλιωτης, αριστοκρατης, Ποντος, τραχηλος, κερας, Αμμων Ζευς, Αμμωνας Διας, Οαση Σιβα, Οαση Σιουα, Δελτα Νειλου, Κυρηναικη, Αμμων Ρα, κριαρι, κριος, Νειλος, Αμουν, αιγυπτιακο πανθεο, πανθεον, Διας,
Μουτ, Ηρα, Μεγαλοπολη, Παυσανιας, Δελφοι, αρμα, αγαλμα, Μαχη της Ισσου, ισσος, Αιγυπτος, μαντειο, Χαλκιδικη, αρχαιοκαπηλια, Λονδινο, Βελγιο, Ιλινοις, ΗΠΑ, Γκιλμουρ, Οξφορδη, Αματο, Πφλουγκ, Κονολι, Γκουτμαν, κραμα, Σαρματες, παραγναθιδα
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook