Κλεμμένο παρελθόν – Χαμένο μέλλον

Κλεμμένο παρελθόν

Χαμένο μέλλον

Το 2017 η γκαλερί Royal-Athena Galleries στο Μανχάταν έθεσε προς πώληση για το επιβλητικό ποσό των 500.000 δολαρίων το κατωτέρω αριστερό τμήμα σαρκοφάγου ρωμαϊκών χρόνων που φέρει λεπτομερή παράσταση σκηνής μάχης.

Τα ίχνη του αντικειμένου αυτού οδήγησαν μέχρι την Ιταλία. Εκεί είχε συλληφθεί το 2001 ο διαβόητος έμπορος αρχαιοτήτων Τζιανφράνκο Μπεκίνα. Στο αποδεικτικό υλικό που κατασχέθηκε βρέθηκαν φωτογραφίες πολαρόιντ και χειρόγραφες σημειώσεις που αφορούσαν ακριβώς στη σαρκοφάγο που εκτίθετο προς πώληση στο Μανχάταν. Από τα στοιχεία αυτά συνάγεται ότι ο ίδιος ο Μπεκίνα είχε αγοράσει το αντικείμενο το 1988 για 60.000 ελβετικά φράγκα από έναν γνωστό στην αστυνομία έλληνα αρχαιοκάπηλο και στη συνέχεια το είχε αποθηκεύσει προσωρινά στην Ελβετία. Σε μία από τις σημειώσεις περιλαμβάνεται περαιτέρω η ανάθεση σε έναν συντηρητή του καθαρισμού του βάρους 200 κιλών λίθινου αντικειμένου και του εφοδιασμού του με βάση στήριξης – προφανώς για να καταστεί αυτό περισσότερο ελκυστικό στην αγορά έργων τέχνης.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΜΠΕΚΙΝΑ, ΕΔΩ.

Όταν αποκαλύφθηκαν αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία η Ιντερπόλ και η Εισαγγελία του Μανχάταν κίνησαν αμέσως δικαστικές διαδικασίες. Αυτές οδήγησαν στην παράδοση της σαρκοφάγου το Φεβρουάριο του 2017 στον Έλληνα Γενικό Πρόξενο της Νέας Υόρκης.

Η σαρκοφάγος εκτίθεται σήμερα ξανά στην πατρίδα της – στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Το παράδειγμα του μοτίβου της αφίσας της έκθεσης δείχνει πώς διαπλέκονται οι δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει ένα παράνομα διακινούμενο αντικείμενο.

Ωστόσο τέτοια ευρήματα των οποίων τα ανασκαφικά συμφραζόμενα είναι άγνωστα δεν έχουν πλέον ούτε «πατρίδα» ούτε μία ιστορία που να μπορούν να διηγηθούν. Εάν τα αντικείμενα δεν μπορούν να εξεταστούν ενταγμένα μέσα στα αρχαιολογικά τους συμφραζόμενα, όπως συμβαίνει στις επιστημονικές ανασκαφές, χάνονται όλες οι πληροφορίες για τη χρήση των αντικειμένων, για τους ανθρώπους που κάποτε τα κατείχαν και για τη σημασία που είχαν στο πολιτισμικό τους πλαίσιο.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΙΑ, ΕΔΩ.

Η έκθεση «λεηλατημένο παρελθόν – χαμένο μέλλον» παρουσιάζει την κοινή ευρωπαϊκή κινητοποίηση κατά της λεηλασίας, των λαθρανασκαφής και του παράνομου εμπορίου αρχαιολογικών πολιτιστικών αγαθών. Παρουσιάζονται χαρακτηριστικά παραδείγματα – όπως αυτό της σαρκοφάγου – που καταδεικνύουν την τεράστια απώλεια πληροφοριών που υφιστάμεθα όλοι στην περίπτωση που αντικείμενα λεηλατούνται και καταλήγουν για τη χρηματική τους και μόνο αξία στο εμπόριο. Μία απώλεια που πλήττει όλους εμάς και την ιστορία όλων μας.

Ακριβώς λόγω των σοβαρών πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε σήμερα, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι όσο ποτέ άλλοτε σημαντική. Ως κοινό μας αγαθό η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να διατηρηθεί για τις ερχόμενες γενεές. Η έκθεση «λεηλατημένο παρελθόν – χαμένο μέλλον» έχει τον χαρακτήρα μίας περιοδεύουσας έκθεσης. Πρόκειται να παρουσιαστεί σε διάφορα μουσεία, πανεπιστήμια και άλλους δημόσιους χώρους· σε χώρους όπου λαμβάνονται αποφάσεις που επηρεάζουν το μέλλον της Ευρώπης. Η έκθεση αποτελεί ένα βήμα προς την κατεύθυνση του ενεργού διαλόγου και της σαφούς επίγνωσης στην πορεία προς μία παγκόσμια ηθική κινητοποίηση για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το παράνομο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών είναι ένα ζήτημα που έπληξε ειδικότερα και το Κρατικό Μουσείο Βάδης, λόγω μίας ανάρμοστης πολιτικής αγορών που ακολουθήθηκε τη δεκαετία του 1970. Η συνεργασία με μία από τις χώρες προέλευσης των αντικειμένων που είχαν αγοραστεί, την Ελλάδα, ήταν για καιρό αδύνατη για το Κρατικό Μουσείο Βάδης, τόσο βαθειά ήταν η έλλειψη κατανόησης. Η επιθυμία της νέας γενιάς των υπευθύνων στο Κρατικό Μουσείο Βάδης καθώς και στο Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι να δοθεί ένα τέλος σε αυτήν την κατάσταση, να επέλθει ειρήνευση και να τεθεί σε νέα βάση η επικοινωνία και η συνεργασία.

Ο επαναπατρισμός στην Ελληνική Δημοκρατία δύο αντικειμένων του λεγόμενου Κυκλαδικού Πολιτισμού (ενός ειδωλίου και ενός λίθινου αγγείου) από τη συλλογή του Κρατικού Μουσείου Βάδης που έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 2014 αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο μίας νέας, βιώσιμης σχέσης εμπιστοσύνης, η οποία ενισχύθηκε το 2014 με μία συμφωνία συνεργασίας. Τον Ιανουάριο του 2016 υπογράφηκε στη Στουτγκάρδη μία σύμβαση συνεργασίας μεταξύ του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Υπουργείου Επιστήμης, Έρευνας και Τέχνης του κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης, η οποία μεταξύ άλλων περιλάμβανε την έκθεση τεκμηρίων με θέμα «λεηλατημένο παρελθόν – χαμένο μέλλον».

ΠΗΓΗ: Κρατικό Μουσείο Βάδης.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περί ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΥ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ, ΕΔΩ.

ΛΕΞΕΙΣ: Κλεμμενο παρελθον, Χαμενο μελλον, αναγλυφη σαρκοφαγος, Αττικο εργαστηριο, Υπουργειο Πολιτισμου, 2017, Μανχαταν, μαχη, Ιταλια, 2001, αρχαιοκαπηλια, Μπεκινα, Ελβετια, 2017, Κρατικο Μουσειο Βαδης, Βαδη Βυρτεμβεργη, Κυκλαδικος Πολιτισμος, ειδωλιο, αγγειου, τηγανοσχημο, 2014, Στουτγκαρδη

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ