Αρχιμήδια θεωρήματα,
επίπεδος
τριγωνομετρία
και τομές κώνου
σε ελληνικό βιβλίο Μαθηματικών
του 1798
Του Γιώργου Λεκάκη
Το βιβλίο
του Κερκυραίου φυσικού, λόγιου και θεολόγου, αρχιεπισκόπου τ. Αστραχάν[1]
(και νοτίων επαρχιών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας), και Διδάσκαλου του Γένους, Νικηφόρου
ΘΕΟΤΟΚΗ (Κέρκυρα 1731 - Μόσχα 1800) με τον γενικό τίτλο «Στοιχείων μαθηματικῶν,
ἐκ παλαιῶν καί νεωτέρων συνερανισθέντων ὑπό τοῦ Πανιερωτάτου Ἀρχιεπισκόπου
πρώην Ἀστραχανίου κυρίου Νικηφόρου, [...] περιέχων τήν γεωμετρίαν καί τήν ἀριθμητικήν [– περιέχων τά
ἀρχιμήδια (*) θεωρήματα, τήν ἐπίπεδον τριγωνομετρίαν καί τάς τοῦ κώνου τομάς]»,
εξεδόθη στην Μόσχα, από τους Riediger & Claudius, το 1798-1799.
Εξεδόθη δαπάνη
των «τιμιωτάτων και φιλογενών» αυταδέλφων Ζωσιμά, για να μοιραστεί δωρεάν σε
όσους φοιτούν στα Ελληνομουσεία…
Ήταν ένα
τρίτομο έργο, σε 8ο σχήμα, ιστ’ + 334 καί 246 σελ. με συνολικά 58 αναδιπλούμενους
πίνακες [26 χαλκόγραφοι και ένας στοιχειοθετημένος στον πρώτο τόμο (οι ιε’ και
ις’ σ’ ένα φύλλο) και 31 χαλκόγραφοι στον δεύτερο].
Ο Νικηφόρος
Θεοτόκης το 1758 (;) άνοιξε ιδική του
Σχολή στην Κέρκυρα, το «Κοινόν Φροντιστήριον». Εδίδασκε: Ελληνική και Ιταλική
λογοτεχνία, γραμματική, γεωγραφία, ρητορική, φυσική, μαθηματικά, και φιλοσοφία.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΚΕΡΚΥΡΑ, ΕΔΩ.
Στην Λειψία,
εξέδωσε τα «Φυσικά» του («Στοιχεία Φυσικής εκ νεωτέρων συνερανισθέντα, υπό
Νικηφόρου Ιερομονάχου του Θεοτόκου, σε 2 τόμους, Λειψία 1766-1767). Πλην των
προαναφερομένων και πολλών άλλων θεολογικών έργων του, εξέδωσε και τα «Στοιχεία
Γεωγραφίας», στην Βιέννη, το 1804.
ΔΕΙΤΕ το βιβλίο ΕΔΩ.
ΠΗΓΕΣ: Λαδάς
& Χατζηδήμος, II, 169, Legrand & Pernot, 557, Ελληνική Βιβλιοθήκη,
1319, ΒΕΡΓΟΣ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.12.2019.
Γ. Λεκάκης «Αγία
Πετρούπολη και Κωνσταντινούπολη».
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΒΙΒΛΙΑ ΕΔΩ.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1]
Μετατέθηκε στην Αρχιεπισκοπή Αστραχανίου το 1782.
Παρέμεινε έως το 1792, όταν απεσύρθη σε μεγάλη ηλικία, στην ΙΜ Αγίου Δανιήλ,
στην Μόσχα, όπου και απεβίωσε, το 1800.
(*) αντί του ορθού "αρχιμήδεια".
ΛΕΞΕΙΣ: Aρχιμηδια θεωρηματα, Αρχιμηδης, επιπεδος
τριγωνομετρια, τομες κωνου, κωνος, βιβλιο Μαθηματικων, 1798, Κερκυραιος, φυσικος, λογιος, θεολογος, αρχιεπισκοπος Αστραχαν, Ρωσικη Αυτοκρατορια, Διδασκαλος του Γενους, ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Κερκυρα, 1731, Μοσχα, 1800, Στοιχεια μαθηματικα, Πανιερωτατος Αρχιεπισκοπος Αστραχανίιου, Νικηφορος, φιλοτιμο, γεωμετρια, αριθμητικη, αρχιμηδιο θεωρημα, επιπεδη τριγωνομετρια, Ριντιγκερ, Κλαυδιους, 1799, φιλογενης, αυταδελφος, Ζωσιμα, Ζωσιμαδες, φοιτητης, Ελληνομουσειο, χαλκογραφια, 1758, Σχολη, Κοινον Φροντιστηριον, Κοινο Φροντιστηριο, Ελληνικη λογοτεχνια, Ιταλικη
λογοτεχνια, γραμματικη, γεωγραφια, ρητορικη, φυσικη, μαθηματικα, φιλοσοφια, Λειψια, Φυσικα, Στοιχεια Φυσικης, Νικηφορος Ιερομοναχος, Θεοτοκου, θεολογικα εργα, Στοιχεια
Γεωγραφιας, Γεωγραφια, Βιεννη, 1804, Λαδας, Χατζηδημος, Λεγκραντ, Περνο, Ελληνικη Βιβλιοθηκη, Αγια
Πετρουπολη, Κωνσταντινουπολη, Αρχιεπισκοπη Αστραχανιου, 1782, ΙΜ Αγιου Δανιηλ, αγιος Δανιηλ, 1800
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook