ΑΡΧΑΙΕΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΕΣ βρέθηκαν στον ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟ ΤΥΜΒΟ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΔΟΞΙΠΑΡΑΣ ΕΒΡΟΥ - εκτός από ΚΑΥΣΕΙΣ, ΑΜΑΞΩΝ ΚΑΙ ΑΛΟΓΩΝ! - ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ! - του Απ. Τσακρίδη

ΑΡΧΑΙΕΣ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΕΣ

βρέθηκαν στον ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΟ

ΑΡΧΑΙΟ ΤΥΜΒΟ

ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΔΟΞΙΠΑΡΑΣ ΕΒΡΟΥ

- εκτός από ΚΑΥΣΕΙΣ, ΑΜΑΞΩΝ ΚΑΙ ΑΛΟΓΩΝ

ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ!

Για το σπουδαίο εύρημα του Έβρου σας είχα γράψει ήδη από το 2007!

(ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ). 

Επανήλθα με το επίσημο διαφημιστικό του ΥΠΠΟΑ, το 2008.

(ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ).

Συνέχισα να θυμίζω το αρχαίο εύρημα, με κάθε ευκαιρία.

(ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ).

Έκανα επιτόπια έρευνα-βίντεο για να ευαισθητοποιήσω κάποιους...

(ΔΕΙΤΕ το ΕΔΩ).

Σήμερα, το ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ επανέρχεται:

Ήταν ένας επίσημος Θραξ ιατρός - και μάλιστα χειρουργός -

ένας των ευπόρων θαμμένων στον τύμβο;

Γιώργος Λεκάκης

Του Απόστολου Τσακρίδη

Η κατασκευή τύμβων στον χώρο της αρχαίας Θράκης αρχίζει από την Προϊστορική περίοδο και συνεχίζεται ως την Ύστερη Αρχαιότητα. Οι τύμβοι βρίσκονται κυρίως σε κορυφές χαμηλών υψωμάτων ή σε άλλες περίοπτες θέσεις και είναι διάσπαρτοι από το Αιγαίο ως τον Δούναβη και από τον Εύξεινο Πόντο και την Προποντίδα έως τη γειτονική Μακεδονία.

Ο Τύμβος κατασκευάστηκε σε μια περιοχή που είχε μακραίωνη παράδοση στην κατασκευή τύμβων, στις καύσεις των νεκρών και στην προσφορά αλόγων και οχημάτων προς τους νεκρούς, η οποία συνεχίστηκε και μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση.

Στην ανύψωση μεγάλων τύμβων κατά τον 1^ο – 2^ο αι. μ.Χ. με πλούσιες ταφές και άμαξες, διακρίνεται η εφαρμογή μιας συγκεκριμένης κοινωνικής στρατηγικής για την προβολή δικαιωμάτων στην ιδιοκτησία, κατά τη διάρκεια μιας εποχής ανταγωνιστικών διεκδικήσεων για τον καταμερισμό της γης στη Θράκη.

Η θέση του ταφικού μνημείου σήμερα βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Μικρή Δοξιπάρα, Χελιδόνα και Ζώνη στη μεριά του Βόρειου Δυτικού Έβρου.

Από την περίοπτη αυτή θέση φαίνονται τα υψώματα της Βουλγαρικής Ροδόπης της περιοχής του Κυπρίνου αλλά και της Ανατολικής Ροδόπης μέχρι την μακρινή Αδριανούπολη.

Η κατασκευή του Τύμβου χρονολογείται στις αρχές 2ου αι. μ.Χ. και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Τύμβους της Θράκης με διάμετρο 60 μ. και ύψος 7,5 μ.

Η αρχαιολογική έρευνα ξεκίνησε το 2002 από τη ΙΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θράκης και τη περιφερειακή υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, με υπεύθυνους αρχαιολόγους τον Διαμαντή Τριαντάφυλλο, Διευθυντή τότε της Εφορείας και τη Δόμνα Τερζοπούλου. Μέχρι σήμερα οι εργασίες χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Η ανασκαφή είχε σωστικό χαρακτήρα. Στο παρελθόν είχαν προηγηθεί πολλές προσπάθειες καταστροφής του Τύμβου και σύλησης των ταφών. Η ένταξη της ανασκαφής στο πρόγραμμα σωστικών ανασκαφών ταφικών τύμβων του βόρειου Έβρου, αποφασίστηκε το 1998, όταν μετά από υπόδειξη κατοίκου της Μικρής Δοξιπάρας, διαπιστώθηκε η ύπαρξη πολλών παράνομων ορυγμάτων.

Τα πολυάριθμα θραύσματα επεξεργασμένου μαρμάρου και λατύπης που βρίσκονταν διάσπαρτα στην περιφέρεια του τύμβου, βοήθησαν τον Δ. Τριαντάφυλλο στην αρχική του υπόθεση ότι ο τύμβος κάλυπτε κτιστό τάφο ή σαρκοφάγο. Η υπόθεση αυτή όμως δεν επιβεβαιώθηκε. Ύστερα από περαιτέρω έρευνες, υπερίσχυσε το συμπέρασμα ότι στην κορυφή του Τύμβου υπήρχε κτιστό ταφικό μνημείο που έχει καταστραφεί ολοσχερώς ή ότι το μνημείο προϋπήρχε στη θέση που αργότερα κάλυψε ο Τύμβος ή σε κάποια γειτονική θέση.

Στον Τύμβο ενταφιάστηκαν διαδοχικά τα μέλη μιας εύπορης οικογένειας γαιοκτημόνων. Τα μέλη ήταν, τρεις άνδρες και μια νεαρή γυναίκα και πέθαναν διαδοχικά.

Η οικονομική δυνατότητα για την αποτέφρωση των νεκρών μελών, του ενταφιασμού μεγάλης αξίας αμαξών και των αλόγων και τέλος η κατασκευή ενός πολυδάπανου μεγαλοπρεπούς ταφικού συγκροτήματος, φανερώνει την υψηλή κοινωνική θέση της οικογένειας.

Ο τόπος κατοικίας της οικογένειας παραμένει άγνωστος για τους αρχαιολόγους. Πιθανόν να ήταν ένας από τους οικισμούς, που έχουν εντοπιστεί στα χωριά Δόξα και Ζώνη ή να υπήρχε κάποια αγροικία, όπως εκείνη στη θέση Αλμύρα στην περιοχή του Ιβαήλοβγραντ (Ορτάκιοϊ) της Βουλγαρίας. Το Βουλγαρικό χωριό βρίσκεται σε Δυτική κατεύθυνση και μπορεί να παρατηρηθεί από την θέση του Τύμβου.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΘΡΑΚΗΣ, ΕΔΩ.

Με την ανασκαφή του Τύμβου ήρθαν στο φως:

• τέσσερις ταφές – καύσεις

• πέντε άμαξες μαζί με τα υποζύγιά τους

• πέντε επί πλέον άλογα και ένας σκύλος, που είναι ενταφιασμένα δίπλα στις άμαξες

• δύο λάκκοι – εστίες

• δύο επιτάφιοι βωμοί – εσχάρες, κατασκευασμένοι με τετράγωνους πλίνθους

Σε άλλα σημεία του Τύμβου εντοπίστηκαν ακόμη, κατάλοιπα προσφορών από τις ταφικές τελετουργίες.

Στους τέσσερις μεγάλους ταφικούς λάκκους βρέθηκαν υπολείμματα της καύσης των νεκρών και κτερίσματα, όπως κομμάτια σχοινιού, φυτιλιού, απανθρακωμένα καρύδια και κουκκουνάρια.

Επί πλέον, βρέθηκαν πολυάριθμα κτερίσματα όπως, γυάλινα, πήλινα και χάλκινα αγγεία, μεταλλικά σκεύη φωτισμού, χάλκινο νόμισμα, μεταλλικά εξαρτήματα από ξύλινα κιβωτίδια και πυξίδες, χάλκινα όπλα (ξίφη, αιχμές δοράτων), χάλκινα ομφάλια ασπίδων κοσμήματα, όπως και δύο χάλκινες εργαλειοθήκες με ιατρικά εργαλεία!

Οι δύο εργαλειοθήκες του Τύμβου πληρούν όλες τις προϋποθέσεις των εξαιρετικών ευρημάτων διότι είναι αντικείμενα που βρίσκονται σπάνια, η κατασκευή τους είναι σύνθετη, βρέθηκαν ακέραια και διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. Εκτός από τα εργαλεία στο εσωτερικό τους, σώζονται πολλά υπολείμματα φαρμακευτικών ουσιών. Η συντήρηση τους άρχισε στα εργαστήρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.

Και οι δύο εργαλειοθήκες είναι κατασκευασμένες από λεπτά ελάσματα χαλκού, έχουν δύο επίπεδα και ανοίγουν και από τις δύο πλευρές με συρταρωτά καλύμματα. Στη μία πλευρά φυλάσσονταν τα εργαλεία, τοποθετημένα σ’ ένα κομμάτι ξύλου με ειδικά διαμορφωμένες υποδοχές. Με τον τρόπο αυτόν διαχωρίζονταν μεταξύ τους και σταθεροποιούνταν σε μία θέση. Στην άλλη πλευρά ήταν αποθηκευμένες οι φαρμακευτικές ουσίες σε ειδικές θήκες που έκλειναν με ξεχωριστά καπάκια.

(ΠΗΓΗ: ΚΕΦ. VI. 4.3.4.2.1

Ιατρικά εργαλεία και εργαλειοθήκες του τύμβου).

Στις εργαλειοθήκες των δύο εκ των τεσσάρων χώρων καύσεων, βρέθηκαν συνολικά 16 εργαλεία. Η μία εργαλειοθήκη περιελάμβανε δέκα εργαλεία, ενώ η δεύτερη περιελάμβανε έξι. Πρόκειται για δύο κυαθισκομήλες, μία ωτογλυφίδα, μία σπαθομήλη, δύο άγκιστρα, τέσσερις λαβίδες, τέσσερα νυστέρια και δύο μοχλούς οστών. Τα είδη των ιατρικών εργαλείων του Τύμβου της Μικρής Δοξιπάρας – Ζώνης είναι πολύ κοινά για τον 1ο-2ο αι. μ.Χ. Τα νυστέρια τα άγκιστρα και οι λαβίδες ανήκουν στα απαραίτητα εργαλεία μιας χειρουργικής εργαλειοθήκης. Από την άποψη της μορφής και της διακόσμησης, τα εργαλεία έχουν πολλές ομοιότητες με αυτά από το Καράνοβο της Βουλγαρίας (σ.σ.: αρχαία Θράκη τότε).

(ΠΗΓΗ: ΚΕΦ. VI. 4.3.4.2.1.2

Εργαλεία).

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, ΕΔΩ.

Τα ευρήματα του Τύμβου έχουν ιδιαίτερη αρχαιολογική και ιστορική σημασία καθώς είναι η πρώτη φορά που βρίσκονται άμαξες και άλογα σε ένα εντυπωσιακό σύνολο, το οποίο έχει προκαλέσει ήδη το έντονο ενδιαφέρον όχι μόνο των ειδικών, Ελληνικών και ξένων, αλλά και των απλών ανθρώπων που επισκέπτονται τον χώρο της ανασκαφής.

Δυστυχώς, στον Τύμβο της Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης δεν έχουν γίνει ακόμα ουσιαστικές ενέργειες ώστε να κατασκευαστούν οι κατάλληλες υποδομές για τη διαφύλαξη αυτού του σπουδαίου ταφικού μνημείου. Όλα τα σπάνια ανασκαφικά ευρήματα «υπάρχουν» μόνο στις φωτογραφίες που είναι κρεμασμένες στους διαμορφωμένους ξύλινους πρόχειρους χώρους. Τα περισσότερα εξ αυτών δεν γνωρίζουμε ούτε που βρίσκονται. Παρ’ όλα αυτά, ο χώρος είναι επισκέψιμος για όσους θέλουν να τον θαυμάσουν από κοντά.

Οι αρχαιολόγοι έχουν ζητήσει να κατασκευαστεί Μουσείο, ώστε να εκτεθούν τα σπάνια αυτά ευρήματα, τα οποία αποτελούν μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στη Βόρεια Ελλάδα.

ΠΗΓΕΣ:

Τερζοπούλου Δόμνα «Ο ταφικός τύμβος της μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης νομού Έβρου: τα ανασκαφικά δεδομένα και τα κτερίσματα από τις καύσεις των νεκρών», Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΑΠΘ, Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Τομέας Αρχαιολογίας, Διατριβή.

Υπουργείο Πολιτισμού.

ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.3.2020.

ΛΕΞΕΙΣ: ΑΡΧΑΙΟΣ ΤΥΜΒΟΣ, ΜΙΚΡΗ ΔΟΞΙΠΑΡΑ ΕΒΡΟΥ, ΚΑΥΣΗ ΝΕΚΡΩΝ, ΑΜΑΞΑ, ΑΛΟΓΟ, ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ, Τσακριδης, Θρακη, Προιστορια, καυσεις νεκρων, οχημα, ιδιοκτησια, Χελιδονα, Ζωνη, νομος Εβρου, Βουλγαρια, Ροδοπη, Κυπρινος, Αδριανουπολη, 2ος αιωνας μΧ, 2002, Τριανταφυλλος, Τερζοπουλου, 1998, αρχαιοκαπηλια, μαρμαρο, λατυπη, ταφος, σαρκοφαγος, ταφικο μνημειο, γαιοκτημονας, Δοξα, αγροικια, Αλμυρα, Ιβαηλοβγκραντ, Ορτακιοι, υποζυγιο, σκυλος, εστια, επιταφιος βωμος, εσχαρα, πλινθος, ταφικη τελετουργια, ταφικος λακκος, κτερισματα, σχοινι, φυτιλι, καρυδι, κουκκουναρι, γυαλινα, πηλινα, χαλκινα αγγεια, μεταλλικα σκευη φωτισμου, χαλκινο νομισμα, μεταλλικα εξαρτηματα, ξυλινο κιβωτιδιο, πυξιδα, χαλκινα οπλα, ξιφος, αιχμη δορατος, χαλκινα ομφαλια ασπιδων, κοσμημα, χαλκινη εργαλειοθηκη, ιατρικα εργαλεια, φαρμακευτικες ουσιες, ελασμα χαλκου, φαρμακο, Ιατρικη, ιατρος, εργαλειο, κυαθισκομηλη, ωτογλυφιδα, σπαθομηλη, αγκιστρο, λαβιδα, νυστερι, μοχλος οστων, Καρανοβο, ανασκαφη

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ