Στην Γη μας,
πριν 300.000.000 –
400.000.000 χρόνια!
Πριν 395.000.000 χρόνια:
Τα πρώτα ζώα της ξηράς
εμφανίσθηκαν πολύ ενωρίτερα από ό,τι νόμιζαν οι παλαιοντολόγοι, αποκαλύπτει μια
σειρά πατημασιών που βρέθηκε στην Πολωνία και χρονολογείται στα 395.000.000
χρόνια.
Μέχρι σήμερα, οι
επιστήμονες εκτιμούσαν ότι τα τετράποδα σπονδυλόζωα προήλθαν από τις
επιστοστεγίδες, ψάρια που μπορούσαν να συρθούν στην ξηρά χρησιμοποιώντας σαν
πόδια τα πτερύγιά τους. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα των ζώων αυτών είναι το
Tiktaalik roseae, που έζησε πριν από 375.000.000 χρόνια.
Η νέα ανακάλυψη μεταφέρει
προς τα πίσω την εμφάνιση των τετράποδων κατά τουλάχιστον 18.000.000 χρόνια.
Οι πατημασιές που βρέθηκαν
σε εγκαταλειμμένο λατομείο της κεντρικής Πολωνίας περιλαμβάνουν αποτυπώματα
«χεριών» και «ποδιών» πλάτους έως και 26 εκατοστών.
Αυτό σημαίνει ότι το ζώο
που τα δημιούργησε πρέπει να είχε μήκος 2,5 μέτρα, αναφέρει η ομάδα του δρ. Περ
Αλμπεργκ του Πανεπιστημίου της Ουψάλα Σουηδίας.
Το υπόστρωμα πάνω στο
οποίο βρέθηκαν τα αποτυπώματα πρέπει να ήταν τότε ο λασπώδης πυθμένας μιας
λιμνοθάλασσας. Το ζώο φαίνεται ότι δεν έσερνε το σώμα του στη λάσπη, αλλά
αντίθετα επέπλεε στο νερό, ενώ παράλληλα περπατούσε στον βυθό.
Εκτός από την διάψευση του
ρόλου των επιστοστεγίδων στην εξέλιξη των χερσαίων ζώων, τα ευρήματα φαίνεται
επίσης να διαψεύδουν την θεωρία ότι η μετάβαση από το υδάτινο στο χερσαίο
περιβάλλον συνέβη σε λίμνες και δέλτα ποταμών -πιθανότερο φαίνεται τώρα να
συνέβη σε ρηχές θάλασσες ή σε λιμνοθάλασσες.
Τα αποτυπώματα
δημιουργήθηκαν μάλιστα μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν αρχίσει να πέφτει η
συγκέντρωση του οξυγόνου στους ωκεανούς του πλανήτη, οπότε η έρευνα φαίνεται να
διαψεύδει και την θεωρία ότι τα ζώα μετανάστευσαν από το νερό στην ξηρά
προκειμένου να αναπνέουν ευκολότερα - ΠΗΓΗ: Nature, 7.1.2010.
Πριν 385.000.000 χρόνια:
Στην νήσο Βαλέντια,
ανοικτά των ιρλανδικών ακτών, ζούσε τετράποδο πλάσμα, μήκους 1 μ., που έμοιαζε
με την σημερινή σαύρα και την σαλαμάνδρα.
Αποτυπώματα των ποδιών
αυτού του πλάσματος είδαν το φως της δημοσιότητας τον Οκτώβριο του 1997 – ίσως
τα παλαιότερα του κόσμου, σίγουρα τα παλαιότερα στην Ευρώπη και τα δεύτερα
χρονολογικά μετά από αυτά της Αυστραλίας. Βρέθηκαν στα βράχια της νήσου
Βαλέντια και ήταν πολύ καλά διατηρημένα - ΠΗΓΗ: εφημ. «Αϊρις Τάιμς»,
1.10.1997.
Πριν 375.000.000 χρόνια:
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό
απολίθωμα που δείχνει πώς τα ζώα επεκτάθηκαν από την θάλασσα στην ξηρά πριν από
365.000.000 χρόνια ανακαλύφθηκε στις πολικές περιοχές του Καναδά. Το παράξενο
ψάρι, με εμφάνιση που παραπέμπει σε κροκόδειλο, είχε πτερύγια σαν πόδια.
Οι παλαιοντολόγοι είχαν
ήδη εντοπίσει ψάρια ηλικίας 385.000.000 ετών τα οποία μπορούσαν να «περπατούν»
σε ρηχά νερά, καθώς και «ψάρια» 365.000.000 ετών, τα οποία διαθέτουν άκρα με
δάκτυλα και μπορούσαν να κινούνται στην ξηρά. Ελάχιστα όμως ήταν γνωστά για την
ενδιάμεση, μεταβατική περίοδο.
Το Tiktaalik roseae, όπως
ονομάσθηκε το νέο πλάσμα των 375.000.000 ετών, έρχεται τώρα να καλύψει το κενό.
Το απολιθωμένο κρανίο και άλλα οστά που ανακάλυψαν Αμερικανοί επιστήμονες
αντιστοιχούν σε ένα σαρκοφάγο ψάρι μήκους από 1,2 έως 2,7 μ., με επίμηκες
ρύγχος που θυμίζει τα πρώτα αμφίβια.Το ψάρι πιστεύεται ότι
ζούσε σε ήσυχα, ρηχά ποταμάκια και τα άκρα του παρουσιάζουν το μεγαλύτερο
ενδιαφέρον: Τα μπροστινά του πτερύγια φέρουν οστά, τα οποία αντιστοιχούν σε
ώμο, βραχίονα, αγκώνα, πήχυ και έναν πρωτόγονο καρπό. Από το ύψος του ώμου
μέχρι την περιοχή του καρπού «μοιάζει βασικά με χέρι που καλύπτεται από λέπια»
σχολιάζει ο Νιλ Σούμπιν του Πανεπιστημίου του Σικάγο, μέλος της ομάδας.«Είναι ένα ψάρι με
πτερύγια που του επιτρέπουν να κάνει πους-απς» συνεχίζει. Πρόκειται ξεκάθαρα
για ένα ζώο που μπορεί να υποστηρίξει το βάρος του , τόσο στα ρηχά νερά όσο και
σε σύντομες περιηγήσεις στην ξηρά. Στο έδαφος μάλλον θα εκινείτο όπως μια
φώκια».Αν και η ουρά του T.roseae
δεν βρέθηκε, τα υπόλοιπα οστά του δείχνουν ότι, σε αντίθεση με τα κανονικά
ψάρια, μπορούσε να κινεί το κεφάλι ανεξάρτητα από το υπόλοιπο σώμα. Επί πλέον,
τα πλευρά του ήταν επικαλυπτόμενα ώστε να στηρίζουν το βάρος του και πιθανότατα
διέθετε βράγχια, αλλά και πνεύμονες.Τα πολύτιμα απολιθώματα
βρέθηκαν στο δέλτα ενός ποταμού στο Έλσμιρ Αϊλαντ της Αρκτικής, μόλις 1.000
χιλιόμετρα από το Βόρειο Πόλο. Πριν από 375.000.000 χρόνια, την Δεβόνιο
περίοδο, η Αρκτική ήταν μέρος μιας μεγαλύτερης ηπείρου και η περιοχή του νησιού
ήταν ένας εύκρατος παράδεισος - ΠΗΓΗ: Νιλ Σούμπιν του
Πανεπιστημίου του Σικάγο, τον Τεντ Ντέσλερ της Ακαδημίας Φυσικών Επιστημών και
τον Φάρις Τζένκινς του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ στο Nature - Associated
Press, 6.4.2006.
Πριν 370.000.000 χρόνια:
Εξαλείφεται μαζικά το
70% των ειδών της θαλάσσιας πανίδας.
Το απολίθωμα μιας κάτω
σιαγόνας που βρέθηκε σε αρχαίους βράχους στην Λιθουανία μπορεί να αποτελεί τον
αναζητούμενο κρίκο στην εξελικτική αλυσίδα ανάμεσα στα ζώα της θάλασσας και
αυτά της ξηράς. Πρόκειται για δύο κομμάτια από μία σιαγόνα που χρονολογείται
πριν από 370.000.000 χρόνια. Κατά τον καθηγητή Πίτερ Αλμπεργκ, από το Μουσείο
Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, είναι ευτυχές το ότι βρέθηκε η σιαγών, διότι
αυτή είναι πολύ διαφορετική και εμφανίζεται σε μια ποικιλία ειδών κατά την
διάρκεια της εξέλιξης.
Από παλαιά θεωρούσαν
πιθανό ότι τα σπονδυλωτά κατάγονται από τα ψάρια, και ότι τα πρώτα ζώα της
στεριάς, τα τετράποδα, αποτέλεσαν βασικό βήμα και στην δική μας εξελικτική
γραμμή. Τα πρώτα τετράποδα θα πρέπει να ήταν, ωστόσο, αμφίβια που έμοιαζαν με
τα ψάρια, και τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν αυτήν ακριβώς την άποψη. Πάντως, η
σιαγόνα που βρέθηκε δείχνει μία πολύ ιδιαίτερη και ασυνήθιστη διάταξη των δοντιών,
που δεν συναντάται αλλού.Το ερώτημα, όμως, που δεν
μπορεί να απαντηθεί ακόμη, είναι εάν αυτοί οι οργανισμοί είχαν διπλά πτερύγια ή
πόδια. Αυτό θα παρακινήσει τους ερευνητές να ψάξουν για τον υπόλοιπο σκελετό
του ιδιότυπου πλάσματος στο οποίο ανήκει η σιαγόνα - ΠΗΓΗ: BBC, 5.4.2000.
Πριν 320.000.000 χρόνια:
X-rays uncover gut of
320-million-year-old-animal.
The inner workings of a tiny fossil have been studied using X-ray
microscopy, revealing evidence of the digestive system for the first time.
Researchers from the University of Bristol, Appalachian State University, the
University of Tennessee, Knoxville and the Paul Scherrer Institut analysed the
unique fossil specimen using high-energy X-rays at the Swiss Light Source in
Switzerland. 3-D reconstruction of the fossil with the gut shown in blue. The
fossil is less than 3 mm in height . The fossil under study is a 'primitive'
relative of modern sea urchins and starfish and is part of a major group of
marine invertebrates called echinoderms. The results of X-ray imaging prove
that the fossil represents an early developmental stage of an extinct group
known as blastoids. It can therefore shed light on the early evolutionary
history of echinoderms. Lead author, Dr Imran Rahman, a palaeontologist in
Bristol's School of Earth Sciences said: "We used a particle accelerator
called a synchrotron to image the fossil in 3D. This allowed us to create a
digital reconstruction of its internal anatomy." Co-author Dr Johnny
Waters, Professor in Invertebrate Paleontology at Appalachian State University,
added: "We were very surprised to find evidence of the gut. Nothing like
this has ever been seen in fossils belonging to this group before." Dr
Colin Sumrall, a co-author and Assistant Professor in Paleobiology at the University
of Tennessee, Knoxville, said: "The results have highlighted a number of
previously unknown differences between the fossil and its living relatives.
This has forced us to rethink our ideas about how the digestive system evolved
in echinoderms." Co-author Dr Alberto Astolfo, who helped perform the
experiments at the Swiss Light Source, said: "Synchrotron radiation is the
state-of-the-art in X-ray imaging. This study provides further confirmation
that palaeontology is one of the most exciting applications for the
technique." The work was supported by funds from the UK's Royal Commission
for the Exhibition of 1851 and the US National Science Foundation. The study is
published today in the - Source: University of Bristol,
journal Biology Letters, 28.10.2015.
Πριν 310.000.000 χρόνια:
Εμφανίζονται τα ερπετά –
τα πρώτα χερσαία σπονδυλωτά.
Η επιστήμη και η τέχνη
συνεργάσθηκαν για να... φέρουν πίσω στην ζωή ένα 300.000.000 πρωτόγονο ερπετό,
που έμοιαζε με τα σπονδυλωτά. Οι παλαιοντολόγοι από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
και ακαδημαϊκοί από το Lincoln, το Cambridge και την Σλοβακία, κατάφεραν το
2014 να αναδημιουργήσουν την κρανιακή δομή μιας 308.000.000 ετών σαύρας - σαν
σπονδυλωτό - που θα μπορούσε, ενδεχομένως, να είναι το αρχαιότερο ερπετό και να
εξηγήσει την προέλευση όλων των σπονδυλωτών, που ανήκουν στα ερπετά, τα πτηνά
και τα θηλαστικά.
Πριν 300.000.000 χρόνια:
Απολιθωμένη κατσαρίδα:
Τα 9 εκατοστά φτάνει σε μήκος η απολιθωμένη κατσαρίδα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα
στο Οχάιο των ΗΠΑ. Είναι το μεγαλύτερο πλήρες απολίθωμα κατσαρίδας που έχει
εντοπιστεί μέχρι σήμερα.
Η τεράστια Arthropleura
pustulatus, που έζησε πριν από 300.000.000 χρόνια - οι δεινόσαυροι εμφανίστηκαν
55.000.000 χρόνια αργότερα - ανακαλύφθηκε σε λιθανθρακοφόρο πεδίο του
ανατολικού Οχάιο των ΗΠΑ, το οποίο την εποχή εκείνη ήταν ένας τεράστιος βάλτος
που σιγά-σιγά αποξηραινόταν.
«Κανονικά, μπορούμε να
ελπίζουμε μόνο σε απολιθώματα από κελύφη και οστά, επειδή περιέχουν μεταλλικά
άλατα που αυξάνουν την πιθανότητα να διατηρηθούν» σχολιάζει ο Κάρι Ίστερντεϊ, ο
γεωλόγος του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο που ανακάλυψε το απολίθωμα σε
συνεργασία με τον συλλέκτη απολιθωμάτων Γκρέγκορι ΜακΚόμας.
»Αλλά κάτι ασυνήθιστο στην
χημεία αυτού του αρχαίου πεδίου διατήρησε οργανισμούς χωρίς κόκκαλα σε
απίστευτη λεπτομέρεια» συνεχίζει. Η εξαιρετική κατάσταση του απολιθώματος
επέτρεψε μάλιστα στους ερευνητές να παρατηρήσουν τα νεύρα στα φτερά του
εντόμου, τα πόδια και τα στοματικά του εξαρτήματα.
Η Arthropleura pustulatus
έχει περίπου διπλάσιο μέγεθος από την μέση κατσαρίδα που ζει σήμερα στην Νότιο
Αμερική. Είναι όμως μικρότερη από ορισμένες κατσαρίδες που ζουν ακόμα στους
τροπικούς.
Τα έντομα δεν μπορούν να
φτάσουν σε μέγεθος τα ζώα που διαθέτουν πνεύμονες, καθώς η οξυγόνωση των ιστών
τους γίνεται με διάχυση (μέσω των βιβλιοπνευμόνων) και δεν θα ήταν δυνατόν να
καλύψει μεγάλο όγκο σώματος.
Το εύρημα παρουσιάστηκε
στο ετήσιο συνέδριο της Γεωλογικής Εταιρείας της Αμερικής την Τετάρτη - ΠΗΓΗ: BBC, 9.11.2001.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Το άγνωστο τέρας Τούλι.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Περί
εκκινήσεως της ζωής» (απόσπασμα).
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook