Ακανθόχοιρος
από την Κόρινθο και την Άνδρο
στην Άκανθο Χαλκιδικής!
Του Γιώργου Λεκάκη
Εικαστικές παραστάσεις
ακανθόχοιρου έχουμε ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ. (λ.χ. από την
Χαλανδιανή Σύρου).
Στην αρχαϊκή εποχή, ο σκαντζόχοιρος
ήταν δημοφιλές θέμα για πλαστικά αγγεία που περιείχαν αρώματα (αρωματοδοχεία).
Συνδέεται με την λατρεία του θεού
Διονύσου.
Οι αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν
πολύ έξυπνο και συνετό ζώο.
Έκαναν με αυτόν πρόγνωση
καιρού!
Τα αγκάθια του τα χρησιμοποιούσαν
οι κυνηγοί και οι τεχνίτες, σε εργαλεία επεξεργασίας υλικών.
Αυτό το ιδιαίτερο έργο τέχνης
του 5ου - 4ου αι. π.Χ.
από την αρχαία Άκανθο (νυν Ιερισσό)
Χαλκιδικής, ευρέθη στις ανασκαφές του 1976 (ταφή 797). Και δεν είναι ο μόνος ακανθόχοιρος
που βρέθηκε στην Άκανθο. Παρόμοιο ευρέθη στο ίδιο νεκροταφείο, στην ταφή 1214,
αρ. Ι.116.98, αλλά όχι τόσο καλά διατηρημένο.
Ίσως η προτίμηση των
Ακανθίων, λοιπόν, σε αυτό το ζώο να είχε τεκμηριωθεί από τους πρώτους εποίκους
της, οι οποίοι ήρθαν από την Άνδρο των Κυκλάδων, όπου υπήρχε ισχυρή λατρεία του
Διονύσου.
Επίσης, ο παραλληλισμός του
ονόματος της πόλεως, με τα αγκάθια του ζώου, δεν θα πρέπει να μείνει έξω από
την σκέψη μας…
Είναι από κιτρινωπό πηλό.
Οι διαστάσεις του: 6 Χ 6,2 Χ
8,4 εκατ.
Ευρέθη αθικτο. Η μύτη και τα
αγκάθια είναι καφέ χρώματος, ενώ τα μάτια είναι λευκά. Καθώς προχωρούσε ο
σκαντζόχοιρος διάφορα φρούτα συνελήφθησαν από τα αγκάθια του: Κίτρινα (μάλλον
σταφύλια) με κόκκινες τομές! Έχει και τέσσερα πόδια ροζ.
Το ζώο όντως κατ’ αυτόν τον
τρόπο συλλέγει καρπούς, για να ταΐσει τα μικρά του, αργότερα. Η μικρή ουρά του αποδίδεται
πλαστικά. Η λεία κάτω πλευρά φέρει μια μικρή οπή, η οποία μπορεί, επίσης, να
υποδηλώνει το σημείο ούρησής του.
Είναι φιλοτεχνημένο σε
κορινθιακό εργαστήριο.
Σήμερα ευρίσκεται στο Αρχαιολογικό
Μουσείο Θεσσαλονίκης (Ι.71.93).
ΠΗΓΕΣ: Αίσωπος, Πλίνιος, Πλούταρχος, Ανθολ. Παλ. VI, 45 και 169.
Moralia, 971F ff.
Burr
Thompson 1954, 79-82, 87, no. 11, pl. 19.
McKay 2016.
Κατ. Ρωμιοπούλου «Akanthos.
Figurines from the coastal cemetery», στον κατάλογο της έκθεσης «Figurines a microcosmos of clay - Exhibition
catalogue 3.4.2017 - 30.4.2018», editors: Polyxeni Adam-Veleni, Angeliki
Koukouvou, Ourania Palli, Evangelia Stefani, Elektra Zografou, εκδ. Αρχ Μ. Θεσσαλονίκης,
αρ. 36, ΥΠΠΟΑ, 2017, εκδ. ΖΗΤΗ - ISBN: 978-960-9621-29-8.
Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος
περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.3.2018.
ΛΕΞΕΙΣ: Ακανθοχοιρος, Κορινθος, Ανδρος Κυκλαδων, Ακανθος Χαλκιδικης, 3η χιλιετια πΧ, Χαλανδιανη Συρου, Συρος, σκαντζοχοιρος, αγγειο, αρωμα, αρωματοδοχειο, Διονυσος, προγνωση καιρου, αγκαθι, κυνηγος, 5ος αιωνας πΧ, 4ος αιωνας πΧ, Ακανθος, Ιερισσος Χαλκιδικης, 1976, Ανδρος, Κυκλαδες, πηλος, φρουτα, φρουτο, σταφυλια, σταφυλι, καρπος, ουρηση, Αρχαιολογικο Μουσειο Θεσσαλονικης, Αισωπος, Πλινιος, Πλουταρχος, Ανθολογια Παλατιανη, Ρωμιοπουλου
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook