Η παραλία του Αγίου Ιωάννη ανήκει στην περιοχή NATURA 2000 «Νήσοι Γαύδος και Γαυδοπούλα» η οποία έχει χαρακτηρισθεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας GR4340013). Σύμφωνα με την κοινοτική και εθνική νομοθεσία ο Άγιος Ιωάννης είναι οικότοπος προτεραιότητας και ανήκει στις Παράκτιες αμμοθίνες με είδη κέδρων.
Στον Άγιο Ιωάννη φύονται δύο είδη κέδρων Juniperus macrocarpa και Juniperus phoenicea.
Ο Οικότοπος
Η παραλία του Αγίου Ιωάννη είναι οικότοπος προτεραιότητας και ανήκει
στον τύπο οικοτόπων των παράκτιων αμμοθινών με είδη κέδρων (κωδ 2250*).
Καλύπτει έκταση 225 στρεμμάτων και βρίσκεται στη βόρια ακτή της νήσου Γαύδου.
Το έντονο ανάγλυφο του εδάφους νότια του οικοτόπου
εμποδίζει την απομάκρυνση της άμμου προς το εσωτερικό του νησιού. Στο δυτικό
τμήμα υπάρχουν ανερχόμενες θίνες ύψους μέχρι
Οι Κέδροι
Τα είδη Juniperus ή Άρκευθοι είναι κωνοφόρα και
ανήκουν στην οικογένεια των Κυπαρισσοειδών (Cupressaceae).
Το είδος Juniperus macrocarpa (Άρκευθος η μακρόκαρπος) συναντάται μόνο στη
Μεσόγειο. Είναι φυτό δίοικο, δηλαδή τα αρσενικά και τα θηλυκά άνθη
αναπτύσσονται σε διαφορετικά δένδρα. Ανθίζει από το Φεβρουάριο έως το Μάρτιο
και οι καρποί του, που συνήθως περιέχουν 3 σπέρματα, ωριμάζουν το φθινόπωρο του
επόμενου έτους. Το ριζικό του σύστημα είναι βαθύ και διακλαδισμένο με άφθονες
επιφανειακές ρίζες. Απαντάται ως θάμνος ή δένδρο αλλά και υπό μορφή πολύκλωνων
ομάδων που πιθανόν προέκυψαν από παραβλαστήματα ενός μητρικού δένδρου. Η μέση
ηλικία του στον Άγιο Ιωάννη κυμαίνεται από 150-260 έτη ενώ το γηραιότερο δένδρο
που μετρήθηκε είχε ηλικία 296 ετών - σ.σ.: Στην Γαύδο υπάρχουν πολλοί πολύ αρχαιότεροι κέδροι. Η αναλογία των αρσενικών προς τα θηλυκά
άτομα είναι 1:1 και θεωρείται οικολογικά άριστη για την επιβίωση του πληθυσμού.
Αν και αρκετοί σπόροι φυτρώνουν, τα αρτίβλαστα δεν καταφέρνουν να επιβιώσουν
κυρίως λόγω της βόσκησης, της καταπάτησης και της ξηρασίας.
Το είδος Juniperus
phoenicea (Άρκευθος η φοινικική) είναι φυτό μόνοικο με κοντό κορμό και τα
φύλλα του μοιάζουν με αυτά του κυπαρισσιού. Οι καρποί του είναι στρογγυλοί
διαμέτρου 6-
 |
| Στην Γαύδο τους καρπούς του κέδρου τους λένε κεδρόκουκκα ή κεδρόκες. |
Η Χλωρίδα
Η υπόλοιπη χλωρίδα του οικοτόπου αποτελείται από 43
είδη, τα περισσότερα των οποίων είναι θερόφυτα ενώ 16 είδη χαρακτηρίζονται ως
θεμελιώδη. Μερικά εξ αυτών και κυρίως τα θεμελιώδη είδη Coridothymus capitatus (θυμάρι), Pistacia lentiscus (σχίνος), Ononis
hispanica subsp. hispanica και Triplachne nitens βοηθούν στη συγκράτηση
της άμμου και τη τοπογραφική διαμόρφωση των αμμοθινών, δημιουργώντας το
κατάλληλο περιβάλλον για την εγκατάσταση και ανάπτυξη των κέδρων.
Επί πλέον, στον Άγιο Ιωάννη συναντώνται και άλλα σημαντικά είδη όπως το είδος Periploca angustifolia που είναι Τρωτό (V) σύμφωνα, με το Κόκκινο Βιβλίο Σπανίων & Απειλουμένων Φυτών της Ελλάδας (1995), και το είδος Silene succulenta subsp. succulenta που είναι Σπάνιο (R) και προστατεύεται από το Προεδρικό διάταγμα 67/81.
Απειλές
Τις τελευταίες δεκαετίες ο Άγιος Ιωάννης αποτελεί
ιδιαίτερα ελκυστικό προορισμό για υπαίθρια αναψυχή και κατασκήνωση. Αν και
θεωρείται ότι βρίσκεται σε καλή κατάσταση διατήρησης, παρατηρείται μια σταδιακή
υποβάθμιση του οικοτόπου η οποία εντοπίζεται κυρίως:
–Στην έλλειψη φυσικής αναγέννησης
–Στο κόψιμο των κλαδιών των κέδρων για τη δημιουργία
κατασκηνωτικών χώρων και το άναμμα φωτιάς, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η
διάβρωση και να αποκαλύπτεται το ριζικό σύστημα, ενώ παράλληλα με την
καταπάτηση καταστρέφονται τα αρτίβλαστα των κέδρων
–Στην απόθεση απορριμμάτων με αποτέλεσμα όχι μόνο την
αισθητική υποβάθμιση του οικοτόπου αλλά και την αύξηση του κινδύνου πυρκαγιάς
–Στην ελεύθερη βόσκηση με την οποία καταστρέφονται τα
αρτίβλαστα και τα νεαρά άτομα των κέδρων.
Δώστε προτεραιότητα στη φύση. Βοηθήστε στη προστασία
του οικοτόπου και στη διατήρηση της φυσικής ομορφιάς του.
Μην κόβετε κλαδιά από τους κέδρους ακόμα κι αν
φαίνονται ξερά.
Αφήστε τον οικότοπο καθαρό όπως θα θέλατε να τον
βρείτε όταν ήρθατε.
Προστατέψτε τα νεαρά κέδρα και την υπόλοιπη χλωρίδα.
Μην ανάβετε φωτιά υπάρχει πάντα κίνδυνος πυρκαγιάς.
Σεβαστείτε την αρμονία της φύσης και τους άλλους
επισκέπτες.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». Του
ιδίου «Γαύδος η ομηρική Ωγυγία;» και ΕΔΩ. Του ιδίου: «Οι κέδροι της Γαύδου». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.8.2019.
ΛΕΞΕΙΣ: παραλια Αη Γιαννη Γαυδου, κεδρος, παραλια Αγιου Ιωαννη, Γαυδος, Γαυδοπουλα, Αγιος Ιωαννης Γαυδου, οικοτοπος, Παρακτιες αμμοθινες, αμμος, θινες, θινα, τραχεια πευκη, κωνοφορα, Κυπαρισσοειδη, μακροκαρπα, αρκευθος η μακροκαρπος, Μεσογειος, φυτο διοικο, Φεβρουαριος, Μαρτιος, φθινοπωρο, θαμνος, αρτιβλαστα, βοσκηση, καταπατηση, ξηρασια, αρκευθος η φοινικικη, μονοικο, κυπαρισσι, Αυγουστος, Νοεμβριος, Αγριοκυπαρισσι, Αβορατος, θεροφυτα, θυμαρι, σχινος, αμμοθινα, Κοκκινο Βιβλιο Σπανιων και Απειλουμενων Φυτων της Ελλαδας, κατασκηνωση, κεδροκουκο, κεδροκα, κεδροκουκκο, κεδροκες
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook