Την επαναλειτουργία των
ιστορικών νεωρίων (*) των Χανίων με βάση διεθνή πρότυπα, ως λειτουργικά μνημεία,
θεματοφύλακες της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης, τα οποία θα είναι
επισκέψιμα και παράλληλα χρηστικά προτείνει επίσημα ο Πρόεδρος του Διεθνούς
Πολιτιστικού Οργανισμού «Δρόμος Ιστορικών Καφέ», Βασίλης Σταθάκης.
 |
| Τα νεώρια Χανίων. Φωτ.: Παύλου Μπουζή. |
Συγκεκριμένα ο κ. Σταθάκης έστειλε επίσημα, επιστολή (16.10.2020) όπου περιγράφεται η πρόταση επαναλειτουργίας των νεωρίων στον Πρωθυπουργό της χώρας, Κυριάκο Μητσοτάκη, στην υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, στον Περιφερειάρχη Κρήτης, Σταύρο Αρναουτάκη, στον Αντιπεριφερειάρχη Χανίων, Νικόλαο Καλογερή, στον Πρόεδρο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης, Ιωάννη Κουράκη στον Δήμαρχο Χανίων, Παναγιώτη Σημανδηράκη και στον Πρόεδρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Χανίων, Αντώνη Ροκάκη. Επίσης την επιστολή έχει λάβει και πρωτοκολλήσει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων (20.10.2020).
Εξάλλου ήδη από το 2016 (29.9.2016) οπότε και
συναντήθηκε με τον εκτελεστικό γραμματέα της Διευρυμένης Μερικής Συμφωνίας των
«Πολιτιστικών Διαδρομών» του Συμβουλίου της Ευρώπης και Διευθυντή του
Ινστιτούτου Πολιτιστικών Διαδρομών Stefano Dominioni στο Λουξεμβούργο, διέκρινε
τη σημασία όχι μόνο της προστασίας, αλλά και της καθημερινής χρήσης σημαντικών
μνημείων. Επιπλέον, η έδρα του Ινστιτούτου Πολιτιστικών Διαδρομών στο
Λουξεμβούργο βρίσκεται μέσα στο εμβληματικό αβαείο του Neumunster και τα
περισσότερα από τα διεθνή fora των “Πολιτιστικών Διαδρομών» οργανώνονται σε
εμβληματικά μνημεία που ωστόσο λειτουργούν και χρηστικά (αναφέρουμε
χαρακτηριστικά τα Palazzo Ducale και Teatro del Giglio στη μεσαιωνική πόλη
Λούκα της Ιταλίας και το Kulturforum Görlitzer Synagoge στο Γκέρλιτζ της
Γερμανίας). Παγκοσμίως επίσης, μουσεία και σημαντικά κτίρια σπουδαίας
αρχιτεκτονικής και ιστορικής σημασίας χρησιμεύουν ως τόποι διεξαγωγής συνεδρίων
και πολιτιστικών εκδηλώσεων (αναφέρουμε χαρακτηριστικά το Μουσείο της Ακρόπολης
στην Αθήνα, το κτίριο της παλιάς Βουλής στην Αθήνα, τα ανάκτορα Schonbrunn και
Hofburg στη Βιέννη, το παλάτι Belvedere, επίσης στη Βιέννη, το Palais du
Luxembourg στο Παρίσι, το ιστορικό κτίριο του Κοινοβουλίου στο Βουκουρέστι και
πολλά ακόμα)
«Η παγιωμένη διεθνώς πεποίθηση
της παράλληλης προβολής αλλά και καθημερινής χρήσης ενός μνημείου αποτέλεσε
έναυσμα για την πρόταση αναφορικά με τα νεώρια. Παράλληλα έρχεται να
συμπληρώσει την προηγούμενη επίσημη πρότασή μου (19.11.2019) στη Γενική
Διευθύντρια του Συμβουλίου της Ευρώπης, Snežana Samardžić – Marković, τον εκτελεστικό
γραμματέα της Διευρυμένης Μερικής Συμφωνίας των «Πολιτιστικών Διαδρομών» του
Συμβουλίου της Ευρώπης και Διευθυντή του Ινστιτούτου Πολιτιστικών Διαδρομών
Stefano Dominioni, την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη
(24.2.2020) και τον Περιφερειάρχη Κρήτης, Σταύρο Αρναουτάκη για τη δημιουργία
γραφείου – παραρτήματος των Πολιτιστικών Διαδρομών στα Χανιά της Κρήτης και την
μόνιμη διεξαγωγή του Διεθνούς Συνεδρίου των Πολιτιστικών Διαδρομών στα Χανιά»,
ανέφερε ο κ. Σταθάκης που τόνισε παράλληλα ότι «οι συγκεκριμένες προτάσεις
φέρνουν στο προσκήνιο τη βαθιά συνειδητοποίηση ότι ένας τόπος μπορεί να πάει
μπροστά μόνο με την από κοινού προσπάθεια και εργασία. Δεν αφορούν το «εγώ»,
αφορούν το «εμείς». Και τα οφέλη θα είναι εξίσου μεγάλα για όλους. Γι αυτό
εξάλλου έκανα γνωστές τις προτάσεις μου σε κάθε θεσμικό παράγοντα που μπορεί να
βοηθήσει στην υλοποίησή τους».
Μάλιστα, ειδικά στη συνάντηση
με την κ. Μενδώνη, ο κ. Σταθάκης ανέφερε ως ιδανικό σημείο δημιουργίας των
γραφείων τα νεώρια στο ενετικό λιμάνι των Χανίων, ιδέα την οποία η κ. Μενδώνη
χαρακτήρισε εξαιρετική. Κάτι τέτοιο εξάλλου συμβάλλει καθοριστικά και στο
μείζον θέμα της αποκέντρωσης, ενισχύοντας αδιαμφισβήτητα τον συνεδριακό και τον
θεσμικό τουρισμό σε συνδυασμό με την πολιτιστική επιχειρηματικότητα που είναι
-επί του παρόντος- σε πολύ πρώιμο στάδιο στα Χανιά.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τα ΧΑΝΙΑ, ΕΔΩ.
Η πλήρης πρόταση
επαναλειτουργίας των νεωρίων, έχει ως εξής: Τα επτά νεώρια στο ενετικό λιμάνι
των Χανίων, μετά από κατάλληλη μελέτη και σχεδιασμό να λειτουργήσουν ως:
- Γραφείο – παράρτημα του
Ινστιτούτου Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης
- Συνεδριακό Κέντρο – χώρος
πολλαπλών χρήσεων με δυνατότητα φιλοξενίας έως 1000 ατόμων σε μια ή
περισσότερες παράλληλες διοργανώσεις (συνέδρια, παρουσιάσεις, πολιτιστικές
δράσεις, θεατρικές παραστάσεις, μουσικές εκδηλώσεις κλπ)
- Χώρος εστίασης (κατά τη
διάρκεια των Συνεδρίων) και διαδραστικής έκθεσης/προβολής/γευσιγνωσίας τοπικών
προϊόντων, γαστρονομίας, κλπ.
- Μουσείο – πιστό αντίγραφο
της λειτουργίας των νεωρίων και της ιστορίας τους (π.χ έκθεση πλοίου και
αντικειμένων εποχής)
- Εκθετήριο – πωλητήριο με
αντικείμενα από τις 38 (μέχρι σήμερα) πιστοποιημένες «Πολιτιστικές Διαδρομές»
- Μουσείο Πολιτιστικών
Διαδρομών (όπου και θα παρουσιάζονται οι μοναδικές πολιτιστικές διαδρομές που
«ενώνουν» τη Διεθνή Ιστορία και τον Πολιτισμό από 57 –μέχρι σήμερα- χώρες)
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τα ΚΑΦΕ, ΕΔΩ.
Η πρόταση στοχεύει αφ' ενός
στην προβολή των Χανίων παγκοσμίως με την παράλληλη ανάπτυξη του συνεδριακού
και θεσμικού τουρισμού, σε μια πόλη που έχει όλα τα εχέγγυα να γίνει –μετά το
Λουξεμβούργο και το Στρασβούργο- ένας από τους πυλώνες του Ινστιτούτου των
«Πολιτιστικών Διαδρομών» του Συμβουλίου της Ευρώπης διεθνώς.
Αφ' ετέρου αποτελεί το ιδανικό
επισφράγισμα της ήδη στενής συνεργασίας του «Δρόμου Ιστορικών Καφέ» με το
Ινστιτούτο Πολιτιστικών Διαδρομών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο
«Δρόμος Ιστορικών Καφέ» (πρώην Σύνδεσμος Ιστορικών Καφέ Ευρώπης - EHICA) ήταν ο
φορέας που πρότεινε τη διεξαγωγή του 10ου Ετήσιου Διεθνούς Συμβουλευτικού Forum
των «Πολιτιστικών Διαδρομών» στα Χανιά. Την πρόταση του κ. Σταθάκη ακολούθησε
κοινή προσπάθεια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας
Κρήτης, του Δήμου Χανίων και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου
Χανίων, φορείς που τελικά, μαζί με τον EHICA πέτυχαν τη φιλοξενία του Συνεδρίου
στα Χανιά για το 2020. Το Συνέδριο τελικά, εξαιτίας των μέτρων που ισχύουν
διεθνώς για τον covid19 αναβλήθηκε για τις 5-7 Οκτωβρίου 2022.
Η πρόταση επαναλειτουργίας
των νεωρίων, η οποία μετά από την αξιολόγησή της και τη θεσμική υποστήριξη των
αρμόδιων φορέων, «θα αποτελέσει αναμφίβολα μια διεθνή ελληνική επιτυχία, μια
επιτυχία της πόλης των Χανίων», που, όπως τόνισε ο κ. Σταθάκης «μπορεί να γίνει
το έναυσμα τα Χανιά να παγιωθούν ως μόνιμη πόλη φιλοξενίας ενός ισχυρού
παραρτήματος του Ινστιτούτου των «Πολιτιστικών Διαδρομών» του Συμβουλίου της
Ευρώπης. Αυτό από μόνο του δίνει στην πόλη κύρος, δυναμική και παράλληλα
ενισχύει διαρκώς την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, ως τόπο ακμής του θεσμικού
τουρισμού, που ευνοεί και ενδυναμώνει την πολιτιστική επιχειρηματικότητα,
αξιοποιώντας και προβάλλοντας με τον πλέον ιδεατό τρόπο τον πολιτισμό, την
Ιστορία, την παράδοση…».
ΠΗΓΗ: «Δρόμος Ιστορικών Καφέ» – EHICA, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.10.2020.
(*) Χανιά, Αρσενάλια ή Νεώρια
Συνεχίζοντας στο πλακόστρωτο
του ενετικού λιμανιού προς τα ανατολικά, θα βρεθεί κάποιος στα
ενετικά νεώρια ή αρσενάλια ή αλλιώς ταρσανάδες, όπως λέγονται. Είναι ενετικές
κατασκευές των τελών του 15ου αιώνα με αψιδωτή πρόσοψη και μεγάλη σημασία για
τα Χανιά.
Τότε, ο ενετικός
στόλος κυριαρχούσε στα νερά της Μεσογείου. Από τους κυριότερους σταθμούς στους
θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους της Ανατολικής Μεσογείου ήταν τα λιμάνια της
Κρήτης, όπου εύρισκε καταφύγιο ο στόλος, εμπορικός και πολεμικός, για
ανεφοδιασμό αλλά και για επισκευές.
Τα αρσενάλια ή νεώρια ήταν οι
ειδικοί χώροι για την επισκευή των καραβιών ή για ναυπήγηση καινούργιων. Είναι
θολωτοί χώροι στενόμακροι (50 Χ 9 μ.) με μεγάλο ύψος (10 μ. κατά μέσον όρο),
που έκλειναν με ξύλινες πόρτες. Ήταν ανοικτά προς τη θάλασσα για να μπαίνουν τα
πλοία εύκολα, αλλά σήμερα μετά την κατασκευή της προκυμαίας στην αρχή του 20ού αιώνα, η θαλάσσια πρόσβαση δεν υπάρχει πια.
Επί Ενετών υπήρχαν 23 νεώρια
σε δύο συγκροτήματα: 5 νεώρια ανατολικά και 15 στη βόρεια ακτή του λιμανιού.
Σήμερα σώζονται μόλις 9 αρσενάλια και κάποια από αυτά λειτουργούν σαν
εκθεσιακοί και συνεδριακοί χώροι.
Στο παρελθόν τα αρσενάλια
χρησιμοποιήθηκαν για διάφορους ρόλους, όπως χριστιανικό σχολείο το 1872, θέατρο
το 1892, δημοτικό νοσοκομείο από το 1923, δημαρχείο Χανίων από το 1928 ως το
1941.
ΠΗΓΗ: ΦΩΤΟ ΜΠΟΥΖΗΣ – ΧΑΝΙΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις».
ΛΕΞΕΙΣ: νεωριο, νεωρια, παλιο λιμανι Χανιων, Χανια, Ινστιτουτο Πολιτιστικων Διαδρομων Συμβουλιου Ευρωπης, Πολιτιστικες Διαδρομες, Σταθακης, ενετικο λιμανι Χανιων, αρσεναλι, αρσεναλ, αρσεναλια, ταρσανας, 15ος αιωνας, αψιδα, ενετικος στολος, ενετοι, Μεσογειος, καραβι, ναυπηγηση, θολωτος, χριστιανικο σχολειο Χανιων, 1872, θεατρο Χανιων, 1892, δημοτικο νοσοκομειο Χανιων, 1923, δημαρχειο Χανιων, 1928, 1941
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook