Ένα «Ημερολόγιο ταξιδιού σπουδών στην Ελλάδα, το Άγιο Όρος και την Κωνσταντινούπολη», το 1931

Ένα «Ημερολόγιο ταξιδιού σπουδών

στην Ελλάδα, το Άγιο Όρος

και την Κωνσταντινούπολη»,

το 1931 

Η πιο πρόσφατη έκδοση του οίκου Ομόνοια αποτελεί μια δίγλωσση έκδοση ενός ημερολογίου ταξιδιού σπουδών. Ο συγγραφέας, ο Πάτερ Paul Mihail (1905-1994), είναι μια εξέχουσα προσωπικότητα των Γραμμάτων, που άφησε πίσω του μεγάλο έργο. Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο του έργου του αποτελεί το Ημερολόγιο του Ταξιδιού Σπουδών στην Νοτιοανατολική Ευρώπη (1931), στο οποίο ο συγγραφέας περιγράφει όλα τα γεγονότα και τα αισθήματα που βιώνει στους λίγους μήνες που έκανε οδοιπορία στις γειτονικές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης – Βουλγαρία, Ελλάδα, Τουρκία – ως υπότροφος της Θεολογικής Σχολής της Κισινάου.

 Η παρούσα έκδοση του Ημερολογίου περιγράφει εκτενώς το ταξίδι του συγγραφέα στην Ελλάδα, με την παραμονή του στην Αθήνα και το ταξίδι στο Άγιο Όρος με ενδιάμεσο σταθμό τη Θεσσαλονίκη, και τέλος, αναφέρεται στην διαμονή 44 ημερών στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί είχε πρόσβαση στο αρχείο του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου, όπου ανακάλυψε έναν αληθινό θησαυρό, που τον έκανε ευρύτερο γνωστό στην επιστημονική κοινότητα.

 Πέρα από την εμπράγματη λογοτεχνική αξία των ταξιδιωτικών σημειώσεων, που έχει ήδη επισημανθεί από σπουδαίους ερευνητές του έργου του Πατέρα Mihail, το Ημερολόγιο ζωγραφίζει μια πολύχρωμη ζωντανή εικόνα της αθηναϊκής κοινωνίας σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά γεμάτο γεγονότα από το τέλος του Μαρτίου μέχρι το τέλος του Ιουνίου του 1931. Μας κάνουν εντύπωση οι έντονες προσπάθειες του νεαρού σπουδαστή για την εκμάθηση της Ελληνικής Γλώσσας, τα βιώματά του στα μουσεία και τους ιστορικούς χώρους που επισκέπτεται. Είναι εντυπωσιακός ο μεγάλος αριθμός των σπουδαίων ανδρών που συνάντησε στην διάρκεια της αποδημίας του, από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο μέχρι τους διάσημους καθηγητές και διευθυντές διάφορων πολιτιστικών ιδρυμάτων. Στην σύντομη παραμονή του στην συμπρωτεύουσα (Θεσσαλονίκη) απόβλεπε στην βαθύτερη και ουσιαστική γνώση της Ελληνικής Γλώσσας, και την διεύρυνση των γνωριμιών του στους ακαδημαϊκούς κύκλους. Η συνάντησή του με τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και με τους καθηγητές είναι αξιομνημόνευτη. Ο νεαρός σπουδαστής έγραφε - αναφερόμενος στις 32 ημέρες που πέρασε στο Άγιο Όρος - μερικές από τις πιο συγκινητικές σελίδες που είχαν γραφτεί στην Ρουμανία για τον Άθω. Μια συγκίνηση τον είχε συνεπάρει όταν ανακάλυψε τα ρουμανικά χειρόγραφα που φυλάσσονταν στο Αρχείο του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου στην πρωτεύουσα του Βυζαντίου, την Κωνσταντινούπολη. Στην διάρκεια του ταξιδιού παραλάμβανε γράμματα από την γενέτειρά του, το χωριό Κόρνοβα (στον νομό Ουγκένι, σήμερα στην Δημοκρατία της Μολδαβίας - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΜΟΛΔΑΒΙΑ, ΕΔΩ - που έγινε αντικείμενο εθνολογικής μελέτης από τον καθηγητή Δημήτρη Γούστι από το Σεμινάριο Κοινωνιολογίας του Βουκουρεστίου), από τις πόλεις Κισινάου και Ιασίο, καθώς και από την πρωτεύουσα της Ρουμανίας το Βουκουρέστι.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης:

Γ. Λεκάκης "Κωνσταντινούπολη και Αγία Πετρούπολη".

 Κατά την διάρκεια του ταξιδιού σπουδών, ο νεαρός σπουδαστής κουβαλούσε πάντα μαζί του ένα τετράδιο με εντυπώσεις και αυτόγραφα που είχε λάβει από τους περισσότερους άνδρες με τους οποίους είχε συνομιλήσει. Αυτά τα χειρόγραφα δημοσιεύονται για πρώτη φορά σ’αυτό τον τόμο, τόσο στο πρωτότυπο όσο και σε φωτοαντίγραφο.

 Ο παρών τόμος περιλαμβάνει μερικές επανεκδόσεις διάφορων άρθρων και μελετών μεταγενέστερων Ρουμάνων ερευνητών με σκοπό να δοθεί στο σημερινό αναγνώστη του Ημερολογίου μια πλήρη εικόνα για την μεγάλη επιστημονική συνεισφορά του συγγραφέα. Ανάμεσα στα αντιπροσωπευτικά κείμενα του ακαδημαϊκού Virgil Cândea και του διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Κισινάου Alexe Rău, διακρίνουμε και την μελέτη των ερευνητών από το Ιάσιο Maria Magdalena Székely και Ștefan S. Gorovei αναφορικά με την ιστοριογραφία και τις μεθόδους της επιστημονικής έρευνας πάνω στα χειρόγραφα του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου που πρώτο δημοσιεύτηκαν από τον Paul Mihail το 1931. Επίσης, γίνεται και η επανέκδοση των Καταλόγων των Μολδαβικών εγγράφων από το Αρχείο του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου, που πρωτοκυκλοφόρησαν μόλις τρία χρόνια μετά από την επιστροφή του Πατέρα Paul Mihail στην Ρουμανία. Αυτός ο κατάλογος προσφέρει στους σύγχρονους ερευνητές ανεκτίμητο υλικό για μελέτη. 90 χρόνια μετά από την επίσκεψη του Πατέρα Mihail στο Άθω διαβάζουμε την περιγραφή της Μονής Βατοπεδίου από τον πατέρα διδάκτορα Bogdan Burlacu, ο οποίος ως φοιτητής της Θεολογικής Σχολής του Βουκουρεστίου έκανε δυο ταξίδια για πρακτική άσκηση.

 Ο χρονολογικός πίνακας, το βιογραφικό και το βιβλιογραφικό, η σύνταξη των οποίων οφείλουμε στον Florin Constantiniu, όπως και η πλήρης βιβλιογραφία που περιλαμβάνει όλες τις μελέτες και τα άρθρα που αφορούν την ζωή και το έργο του Paul Mihail από το 1975 έως το 2020 παρέχουν επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες για τον συγγραφέα, 115 χρόνια από την γέννησή του.

 Ως φόρος τιμής προς τον νεαρό που ονειρευόταν και εργαζόταν θαυμάσια για ελληνομάθεια του πριν από 90 χρόνια, ενσωματώνουμε στην παρούσα έκδοση και την ελληνική μετάφραση τόσο του Ημερολογίου όσο και μεγάλου μέρους των παραρτημάτων. Με αυτό τον τρόπο δίνουμε στον ελληνόγλωσσο αναγνώστη του σήμερα την ευκαιρία να κάνει ένα ταξίδι στο παρελθόν. Αναβιώνει η ατμόσφαιρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης χάρη σε ένα πολύ προσεκτικό ταξιδιώτη των πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα, ο οποίος γνωρίζει και εκμεταλλεύεται κάθε στιγμή της περιοδείας του εντός του ελληνικού χώρου. Η γοητευτική περιγραφή των ανθρώπων εκείνης της εποχής αποτελεί επίσης αξιόλογη μαρτυρία για τον ιστορικό του σήμερα. Πολλοί από τους σπουδαίους ανθρώπους που είχε συναντήσει ο Paul Mihail επικαλούνταν τις παραδοσιακές σχέσεις φιλίας ανάμεσα στους Ρουμάνους και τους Έλληνες, όπως είναι ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης: «οι δεσμοί των δύο λαών ελληνικού και ρουμανικού είναι τόσον στενοί και ποικίλης φύσεων, ώστε η εμφάνισις ενός νέου μελετητού των σχέσεων τούτων, του διδάκτορος κ. Μιχαήλοβιτς, είναι προς ικανοποίησιν μεγάλης της ιστορικής επιστήμης». Ο αναγνώστης μπορεί να εντοπίσει πολύ εύκολο μέσα στο κείμενο του Ημερολογίου τα ονόματα των σπουδαίων ανθρώπων που γνωρίστηκαν με τον συγγραφέα χάρη στα δύο ευρετήρια, ελληνικό και ρουμανικό, που καταγράφουν τις ακριβείς ημερομηνίες.

 Ο παρών τόμος δημοσιεύτηκε χάρη στην συνεργασία δύο δραστήριων ερευνητών του Ινστιτούτου των Νοτιοανατολικών Σπουδών του Βουκουρεστίου, του Mihai Țipău, ο οποίος ανέλαβε την επιμέλεια του τόμου, κυρίως την μετάφραση του Ημερολογίου, και ο Ștefan Petrescu, που μετάφρασε μερικά από τα κείμενα των Παραρτημάτων.

 Το ημερολόγιο - αυτό το «μνημείο πολιτισμού και ηθικής» του Πατέρα Paul Mihail - κατά τα λόγια του Virgil Cândea - εμπλουτίζει την συλλογή έργων των Ρουμάνων νεοελληνιστών Ariadna Camariano-Cioran, Nestor Camariano, Alexandru Elian, που είχαν ήδη δημοσιευτεί από τις Εκδόσεις «Ομόνοια».

Ο πάτερ Paul Mihail (1906-1994) είναι πτυχιούχος του Θεολογικού Σεμιναρίου (1912-1916) και της Θεολογικής Σχολής του Κισινάου (1926-1930), από την οποία αποφοίτησε πρώτος, και του Τμήματος Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής (1928-1932) του Πανεπιστημίου Ιασίου. Διδάκτορας στην Θεολογική, τμήμα Ιστορίας (Magna cum Laude) της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Cernăuți (η έδρα του οποίου μεταφέρθηκε με την ρωσική εισβολή της περιοχής στο Râmnicu Vîlcea) – στις 19 Φεβρουαρίου του 1945. Εφημέριος του ναού Banu στο Ιάσιο (1946-1980). Το 1975 ο Μακαριώτατος Πατριάρχης της Ρουμανίας Ιουστινιανός του απένειμε τον «Σταυρό του Πατριαρχείου», και το 1980 ο Παναγιότατος Μητροπολίτης της Μολδαβίας και της Σουτσεάβας Θεόκτιστος του απένειμε με Αρχιερατικό Γράμμα τον τιμητικό τίτλο Αββάς = Μεγάλος Πνευματικός. «Χάρη στις συστηματικές και συνεχείς έρευνες, ο Paul Mihail έγινε κυρίως γνωστός για την ανακάλυψη (περίπου 1.000 παλιά μολδαβικά χειρόγραφα) και για την μελέτη των μεσαιωνικών πηγών της ρουμανικής ιστορίας. Υπήρχε ο πρώτος Ρουμάνος ερευνητής του Αρχείου του Μετοχιού του Παναγίου Τάφου της Κωνσταντινούπολης. Υπήρχε και εκδότης εγγράφων και άλλων ιστορικών πηγών. Οι έρευνές του προσανατολίστηκαν κυρίως στην πολιτισμική και εκκλησιαστική ιστορία, την κυκλοφορία των ρουμανικών βιβλίων στον ευρύτερο εθνικό κόσμο και πέραν αυτού, τις εκκλησιαστικές σχέσεις του ρουμανικού λαού με τους γείτονες, την μελέτη των ρουμανικών και σλαβικών χειρογράφων, καθώς και των ιστορικών μνημείων και έργων τέχνης. 528 βιβλία, μελέτες, άρθρα και βιβλιοκρισίες» (ακαδημαϊκός Florin Constantiniu). Το βραβείο "Năsturel" της Ρουμανικής Ακαδημίας δόθηκε το 1940 για τον τόμο Ρουμανικά έντυπα στη Βεσσαραβία από το 1812 μέχρι το 1918, το Βραβείο "Eudoxiu de Hurmuzachi" της Ρουμανικής Ακαδημίας το 1993 για τον τόμο (σε συνεργασία με την κόρη του Zamfira Mihail) Έργα στην ρουμανική γλώσσα στην Βεσσαραβία (1812-1830).

 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Δίγλωσση έκδοση ελληνο-ρουμανική

Επιμέλεια: Mihai Țipău

Μετάφραση: Mihai Țipău, Ștefan Petrescu

Πρόλογος: Elena Lazăr

Εκδόσεις Ομόνοια, Βουκουρέστι, 2020, 400 σελ.+4 σελ. έγχρωμες εικόνες.

ΠΗΓΗ: ΟΔΕΓ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.11.2020.

ΛΕΞΕΙΣ: Ημερολογιο ταξιδιου, σπουδες, Ελλαδα, Αγιο Ορος, Κωνσταντινουπολη, 1931, εκδοσεις Ομονοια, ημερολογιο ταξειδιου, Πατερ Paul Mihail, Βουλγαρια, Ελλάδα, Τουρκια, υποτροφος, Θεολογικη Σχολη Κισιναου, Αθηνα, Αγιον Ορος, Θεσσαλονικη, Κωνσταντινουπολις, αρχειο Μετοχιου Παναγιου Ταφου Κωνσταντινουπολης, Μετοχι Παναγιου Ταφου Κωνσταντινουπολης, Παναγιος Ταφος Κωνσταντινουπολης, Πατερας Μιχαηλ, αθηναικη κοινωνια, Αρχιεπισκοπος Αθηνων και Πασης Ελλαδος Χρυσοστομος, πρυτανης Πανεπιστημιου Θεσσαλονικης, ΑΠΘ, Ρουμανια, Αθως, ρουμανικα χειρογραφα, Βυζαντιο, Κορνοβα Ουγκενι Μολδαβιας, Δημητρης Γουστι, Ιασιο, Βουκουρεστι, εντυπωσεις, Ρουμανοι, ακαδημαικος Virgil Cândea, Καντεα, Εθνικη Βιβλιοθηκης Κισιναου Alexe Rău, Ραου, Maria Magdalena Székely, Ștefan S. Gorovei, Μολδαβικα εγγραφα, Μονη Βατοπεδιου, Bogdan Burlacu, Θεολογικη Σχολη Βουκουρεστιου, Florin Constantiniu, Μπουρλακου, Μιχαηλοβιτς, Ινστιτουτο Νοτιοανατολικων Σπουδων Βουκουρεστιου, Mihai Țipău, Τιπαου, Ștefan Petrescu, Πετρεσκου, Ρουμανος νεοελληνιστης, Ariadna Camariano-Cioran, Nestor Camariano, Alexandru Elian, Πανεπιστημιο Ιασιου, Μολδαβια, Πανεπιστημιο Cernăuți, ρωσικη εισβολη, Râmnicu Vîlcea, 1945, Banu, Πατριαρχης Ρουμανιας Ιουστινιανος, Σταυρος του Πατριαρχειου Ρουμανιας, Μητροπολιτης Μολδαβιας και Σουτσεαβας Θεοκτιστος, Αρχιερατικο Γραμμα, Αββας, Μεγαλος Πνευματικος, μολδαβικα χειρογραφα, ρουμανικη ιστορια, εκκλησιαστικη ιστορια, ρουμανικα βιβλια, βραβειο Năsturel, Ρουμανικη Ακαδημια, 1940, Ναστουρελ, Βεσσαραβια, 1812, 1918, Βραβειο Eudoxiu de Hurmuzachi, Ευδοξιος Χουρμουζακιου, 1993, Zamfira Mihail, Elena Lazăr, Ελενα Λαζαρ

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ