Του Γιώργου Λεκάκη
Ένα ιερό (ως αφιερωμένο) βρεφικό κεφάλι κοπέλλας,
αφιερωμένο στην θεά Αρτέμιδα, του 4ου π.Χ. αιώνα, δημοπρατείται και δεν θα το ξαναδεί
κανείς… Το… ανεκτίμητο… «Infant head - Greece Attica, 4th century
BC Marble» εκτιμάται… 17.000 ευρώ και δημοπρατείται στις 10.3.2021,
από την Setdart Auction House,
στην Βαρκελώνη Ισπανίας, και το θέλουν 52 άτομα…
Είναι μαρμάρινο (20 εκατ. ύψος), και προέρχεται
από την ιδιωτική συλλογή κάποιου «A. A.», από την Βιέννη της Αυστρίας!!!
Το παιδικό πρόσωπο, έχει διογκωμένα
μάγουλα, και είναι διακοσμημένο μόνο με μια κορδέλλα, στα σγουρά μαλλιά του, με
τις κυματιστές μπούκλες.
Το πιο πιθανόν είναι, να είναι ανάθημα
/ voto.
Τα πιο άμεσα όμοια ή παράλληλά του, τόσο σε μέγεθός, όσο και στο ιδιαίτερο στυλ του, είναι τα γλυπτά κοριτσιών που βρέθηκαν στον Ναό της Αρτέμιδος της Βραυρώνος / Brauron…
Πολλά τέτοια σώζονται σήμερα στο Αρχαιολογικό
Μουσείο της Βραυρώνος.
Η Βραυρών ήταν μια πόλη διάσημη για το
ιερόν της, το αφιερωμένο στην θεά Άρτεμη, που ιδρύθηκε τον 9ο ή τον 8ο π.Χ. αιώνα. Λίγο πιο πάνω, ήταν το ιερόν της Ταυροπόλου Αρτέμιδος.[2] Άρα
όλη η περιοχή ήταν αφιερωμένη στην θεά Άρτεμι.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΑΡΧΑΙΑ ΑΤΤΙΚΗ, ΕΔΩ.
Αλλά πιο μεγάλη αξία και από την πόλη,
έχει ο μύθος της Βραυρώνος, ο συμβολισμός του και η προσφορά του στο κοινωνικό
σύνολο:
Σύμφωνα με τον μύθο, η Ιφιγένεια ανέθεσε
στο ιερόν της Βραυρώνος, όπου είχε πάει να υπηρετήσει ως ιέρεια, το ξύλινο
άγαλμά της (ξόανο) της (ταυροπόλου) Αρτέμιδος, που είχε φέρει από την Ταυρίδα / Ταυρική /
Θαυρική / Thaurica - νυν Κριμαία Πόντου.
Όταν έπρεπε να θυσιαστεί η Ιφιγένεια
(στην Βραυρώνα και όχι στην Αυλίδα, σύμφωνα με επιχώριο μύθο), λίγο πριν συμβεί
αυτό, αντικαταστάθηκε από μια αρκούδα ή έναν ταύρο[3], με
παρέμβαση της ίδιας της θέας Αρτέμιδος.
Οι ανασκαφές στην περιοχή αποκάλυψαν χώρους λατρείας σε σπήλαιο, τον λεγόμενο «σπηλαιοτάφο της Ιφιγένειας», δίπλα σε ένα μικρό ιερό, ένα ηρώο για την Ιφιγένεια, όπου ελάμβανε ως προσφορά τα ρούχα των γυναικών που πέθαναν κατά τον τοκετό, κ.ά.! Άλλα κτήρια του ιερού ήταν:
- ο ναός,
- ένας παρθενών (παρθεναγωγείο),
- ένα γυμνάσιο,
- το αμφιπόλιο (κατοικία των ιερέων),
- η παλαίστρα,
- οι σταύλοι και
- μια σημαντική ιερή πηγή…
Αλλά αργότερα, ήδη κατά τον 3ο π.Χ.
αιώνα, ο ποταμός Ερασινός είχε εντελώς καλύψει τα περισσότερα, καθώς βρίσκονταν
στις εκβολές του – πράγμα που συνεχίζει να κάνει μέχρι και σήμερα, κατά καιρούς...
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες
ανακαλύψεις της λατρείας της Βραυρωνίας Αρτέμιδος είναι ότι ήταν αφιερωμένη
στις γυναίκες. Η παρθένος θεά Άρτεμις προστάτευε τα νεογνά και τις νέες
γυναίκες, ιδίως κατά την διάρκεια του τοκετού, την πιο σημαντική στιγμή της
ζωής τους! Σημειώστε ότι τα ποσοστά θνησιμότητος από τον τοκετό, και κατά την
διάρκεια αυτού, ήταν αρκετά υψηλά, τόσο για τα μωρά, όσο και για τις μητέρες.
Το μεγαλύτερο κτήριο στο ιερό ήταν η
«Στοά των Άρκτων». Είχε συνολικά 9 δωμάτια και σε κάθε δωμάτιο στεγάζονταν 11
ξύλινα κρεβάτια και 7 τραπέζια. Ήταν, μάλλον, κοιτώνας, για τα κορίτσια ή / και
τραπεζαρία, όπου πραγματοποιούνταν συλλογικά συμπόσια. Πολλά αγάλματα κοριτσιών
και αγοριών βρέθηκαν μπροστά στα δωμάτια, που χρονολογούνται από το β΄ μισό του
4ου π.Χ αιώνα, υποδεικνύοντας ότι η Άρτεμις εμφανίζεται τότε εκεί κυρίως ως θεά
της εργασίας και προστάτις των παιδιών. Μερικές μόνο λεπτομέρειες των τελετών
και των εορτασμών που γίνονταν στο ιερόν είναι γνωστές, από ορισμένες
λογοτεχνικές πηγές και επίσης από παραστάσεις που βρέθηκαν σε κεραμική, και σε μαρμάρινες
ανάγλυφες ζωφόρους. Τα κορίτσια ηλικίας μεταξύ 5 και 10 ετών πέρναγαν λίγο
χρόνο στο ιερόν της Βραυρώνος, μάθαιναν χορό, αθλούνταν στον δρόμο, και στην τέχνη
της υφαντικής, προκειμένου να προετοιμαστούν καλύτερα για την ενήλικη ζωή τους.
Άρα εκτός από ένα θρησκευτικό κέντρο, ήταν ένας τόπος εκπαίδευσης, ένα σχολείο,
μια Σχολή Οικοκυρικής, όπως υπήρχαν έως πρόσφατα στην Ελλάδα - και όχι μόνο… ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ...
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.2.2021.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Γι’ αυτό και η Αθήνα δεν είναι σωστό να
αναφέρεται στον ενικό, αλλά στον πληθυντικό: Αι Αθήνα – η πόλις των Αθηνών.
[2] Στην νυν περιοχή της Λούτσας, που για αυτόν τον λόγο
μετονομάσθηκε σε Αρτέμιδα.
[3] Ούτε στην εκδοχή της Αυλίδος, θυσιάσθηκε η Ιφιγένεια,
αλλά στην θέση της παρουσιάσθηκε ένα ελάφι, πάλι με παρέμβαση της θεάς.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook