Τι σχέση έχουν ο Όλυμπος, η Αργεντινή, η Κίμωλος, ο Ζευς, η Σελήνη, η Λάμψακος, το Άργος και ο Φοίβος; Υπάρχει και πιο λαμπρό από το λαμπερό…

Τι σχέση έχουν ο Όλυμπος,
η Αργεντινή, η Κίμωλος, ο Ζευς,
η Σελήνη, η Λάμψακος,
το Άργος, και ο Φοίβος;

Υπάρχει και πιο λαμπρό από το λαμπερό…

Του Γιώργου Λεκάκη

Όλα ξεκινούν από το λυκ = φως.

Όλα καθαρίζουν σε αυτό, Όλα στο φως.

Από την ρίζα λυκ και το ρήμα ρήμα λάμπω[1] (= εκπέμπω λάμψη, φέγγω, στίλβω, ακτινοβολώ, απαστράπτω, λαμποκοπώ, είμαι ευκρινής, διαπρέπω, φωτίζω, καταφαίνομαι, καταδεικνύομαι, έχω χαρωπή όψη, ωραία έκφραση (λέμε «αυτός λάμπει από χαρά» = φάος, φως, φαικός = λαμπρός > face = όψη, πρόσωπο > φάηκες = οφθαλμοί, > φακός, φάρος, φανός, κλπ) προκύπτει μια ολόκληρη γενεά λέξεων:

> Λύκειο (= λευκό, φωτεινό, φως > λύκος = ζώο που βγαίνει το λυκαυγές) > λύχνοςlux, look (> Lukia, Loucia, Λουκία = η αγία του Φωτός > Λουκάς = ο φωτεινός), light, lumiere, Licht, lycee, lope (λιθουανκιά) = φως, lama (= πυρσός), λάμα (που στράφεται στον ήλιο), illuminati (= πεφωτισμένοι), IucioIe (= πυγολαμπίς), κλπ. Πρώτος ο Αριστοτέλης ονόμασε την Σχολή του Λύκειον (= φως).

Το Λύκειον του Αριστοτέλους, σήμερα εν Αθήναις.
> λάμψις > Λάμψακος, πόλις που ιδρύθηκε, κατόπιν χρησμού, όπου έβλεπαν λάμψη… Οι δε κάτοικοί της συνέχισαν την ετυμολογική σχέση της πόλεως με την λάμψη, και κατατρόπωναν τους εχθρούς της πόλεως, με ειδικό λόχο, εκπαιδευμένο να τους κατακαίει, χρησιμοποιώντας λαμπρές αστραπές…

> λαμπηδόνα, λαμπηδούσα, το μυθικό θαυματουργό φυτό, που ήταν αφανές την ημέρα, και έλαμπε την νύκτα…

> Λαμπρό, το γλαυσό (ρ. γλαύσσω > gelei, κλπ.).

Ø Λαμπτήρ (αρχαίο σκεύος ή εσχάρα για φωτισμό), λάμπα, λαμπάδα, λαμπαδίας (= κομήτης), lamp, lapter, Lampe, κλπ. > αλλά και η λαμπερή λατέρνα και ο λαμπίκος (ο λαμπερός άμβυξ)…

Ø λούσις, λούσιμο, Λούσιος (ποταμός στον οποίον λούζονταν οι θεοί), λουτρό, κλπ.

Ø Ήλεκτρο[2], ηλέκτωρ = ηλεκτρόδιο, ηλεκτρισμός, κλπ.

Το φως, η λάμψις προκαλεί καθαρμό, καθαρίζει, προκαλεί διαύγεια > limpido, λούστρο, λούστρος, λουστρίνι, κλπ.

Όμως η ελληνική γλώσσα, έχει και κάτι πιο λαμπρό από το λαμπερό…

Περιλάμπω σημαίνει ολολάμπω, περιβάλλω δια λάμψεως, λάμπω ολόγυρά μου, ομοιάζω προς την Σελήνη (> σέλαινα = λαμπάδα, λουνό = λαμπρό). Περίλαμπρος = ο μέγας στις μάχες.

Περιλαμπής χαρακτηρίζεται ο Οίκος του Διός[3].

Περιλαμπής χαρακτηρίζεται η αίγλη[4], η σοφία, η τύχη, η ακρίβεια, η ακτίς / ακτίνα, η αυγή, ο θεός, ο χρυσός, ο άργυρος[5] / ασήμι, ο (νώρωψ) χαλκός, ο (πολιός, λάμπων, πυρωθείς) σίδηρος, ο οίκος (= γενεά), ο θρόνος, η (θεία) φωτιά, η φλοξ / φλόγα, η αστραπή, η φρυκτωρία, αλλά και η τρίχα (φοίβα = η λαμπρή τρίχα, τα μαλλιά του Φοίβου). Ολολαμπής ο Όλυμπος.

Περιλαμπές το στίλβων οξὺ, το φως (το θείο, το εξ αιθρίας[6]), το πυρ (ιδία του πολέμου), το σώμα, το άστρο («τι είναι περιλαμπέστερον των άστρων;»[7]), το λάλημα, θεϊκό Πνεύμα, αλλά και το (οικογενειακό) όνομα[8].

«Η ανάγκη κρατεί τα περιλαμπέστερα»[9].

Υπάρχουν μορφές περιλάμπουσες[10]. Και περιλάμπρως (εξόχως, περίφημα) φέγγουσες.

Οι περιλαμπομένες φύσεις υπερβάλλουν λαμπρότητας.

Αναφέρεται περιλαμπόμενος τόπος, θίασος, κ.ά.

Περιλάμπον το φέγγος του νου.

Ενώ με τις ακτίνες θα περιλάμψουν «τα κεκρυμμένα των αδικημάτων»…

Το επίθετο περιλαμπής (ές = ο πολύ λαμπερός, ο λίαν λαμπρός, ο περιφανής), απαντάται στην αρχαία ελληνική γραμματεία για πρώτη φορά τον 2ο αιώνα π.Χ. και αναφέρεται μόνο 44 φορές στα ελληνικά κείμενα!

Κάπου εδώ το ταξείδι προς το φως τελειώνει… Όχι όμως και η οδύσσεια της γνώσεως…

ΠΗΓΕΣ: TLG. Λέξ. Λ. και Σκ. Ph.1.485 (Sup.), cf. Max.Tyr. 39.4 (Comp.): metaph., Plu.Fab.19: neut. as Adv., Id.Crass.24, etc. Id.Cam. 17; Id.Arat.21, etc.:—Med., D.S.3.12; Luc.Ind.9. II. c.acc., Demad.39; Ph.1.634; Plu.Cic. 35; Act.Ap.26.13, cf. Ev.Luc.2.9:—Pass., Plu.Per.39, Dio 46; Luc.Dom. 8. DIDYMUS CAECUS «De trinitate» (lib. 2.8-27) [Sp.] {2102.042}, vol. 39 705.19. Λεξ. Δημητράκου. Γ. Λεκάκης «Ταξείδια με τις λέξεις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.5.2020.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Λάμπω, λαμπετής, λαμπετώ, λαμπετόων, κλπ.

[2] Κράμα χρυσού και αργύρου.

[3] Μάξιμος «Διαλέξεις» {0563.001}, 13.6.2.

[4] αγλαός = λαμπρός.

[5] Άλλωστε άργος = λαμπρός > το Άργος (Αργολίςargentum, argent (το  ασημένιο χρήμα), argento, > Αργεντινή, Argentina, η κατ’ εξοχήν ασημοπαραγωγός χώρα, Αργεντινή η λευκή Κίμωλος (> κιμωλία), κλπ.

[6] αίθω = λάμπω.

[7] Μάξιμος «Διαλέξεις» {0563.001} 39.4.2.

[8] Ατταλειάτης Μιχ. «Ιστ.» {3079.001} 236.9.

[9] Μάξιμος «Διαλέξεις» {0563.001} 40.4.i.5.

[10] Γρηγόριος Ναζιανζηνός «In laudem sororis Gorgoniae» (orat. 8) {2022.021}, 35 800.33.


Ολυμπος, Αργεντινη, Κιμωλος, Ζευς, Σεληνη, Λαμψακος, Φοιβος, λαμπρο λαμπερο, λυκ = φως, λαμπω λαμψη, φεγγω, στιλβω, ακτινοβολω, απαστραπτω, λαμποκοπω, ευκρινεια, διαπρεπω, φωτιζω, καταφαινομαι, καταδεικνυομαι, οψη, εκφραση χαρα φαος, φαικος face οψις προσωπο > φαηκες = οφθαλμοι φακος, φαρος, φανος, φαναρι, οφθαλμος, Λυκειο λευκο, φωτεινο, λυκος λυκαυγες λυχνος, lux, look, light, lumiere, Licht, lope λιθουανια, λαμα, lama λαμα, πυρσος IucioIe πυγολαμπις, πυγολαμπίδα, Αριστοτελης Σχολη Αριστοτελη, Αριστοτελους, Λυκειον, λαμψις > Λαμψακος, χρησμος ετυμολογια λοχος, εκπαιδευση, αστραπη, λαμπηδονα, λαμπηδουσα, μυθικο θαυματουργο φυτο, μυθος, αφανες ημερα, νυκτα, νυχτα, γλαυσο γλαυσσω > gelei, Λαμπτηρ αρχαιο σκευος εσχαρα σχαρα φωτισμος λαμπα, λαμπαδα, λαμπαδιας κομητης, lamp, lapter, Lampe, λατερνα λαμπικος αμβυξ, αμβυκας, λουσις, λουσιμο, λουτρο, ηλεκτρο, ηλεκτωρ = ηλεκτροδιο, ηλεκτρισμος, καθαρμος, καθαρισμος, διαυγεια > limpido, λιμπιντο, λουστρο, λουστρος, λουστρινι, ελληνικη γλωσσα, περιλαμπω ολολαμπω, περιβαλλω λαμψεις, Σεληνη σελανα, σελαινα λουνο περιλαμπρος μαχη, Οικος του Διος περιλαμπης αιγλη σοφια, τυχη, ακριβεια, ακτις / ακτινα, αυγη, θεος, χρυσος, αργυρος ασημι, νωρωψ νωροπας, χαλκος, πολιος, λαμπων, πυρος σιδηρος, γενεα, γενια, θρονος, θεια φωτια, φλοξ / φλογα, αστραπη, φρυκτωρια, τριχα φοιβα μαλλια Φοιβος Ολολαμπης Ολυμπος, περιλαμπες στιλβων οξυ, θειο, αιθρια πυρ πολεμος σωμα, αστρο περιλαμπεστερον αστρα λαλημα, λαλια, θεικο Πνευμα, οικογενειακο ονομα αναγκη περιλαμπεστερο μορφη περιλαμπουσα περιλαμπρως εξοχως, περιφημα φεγγω, εξοχα, περιφημως, περιλαμπομενη φυση υπερβολη, λαμπροτητα περιλαμπομενος τοπος, θιασος, περιλαμπον φεγγος νους ακτινες κεκρυμμενα κρυμμενα κρυφα, λουκια, λουκας, ιλουμινατι, ιλλουμινατι πεφωτισμενοι Λουσιος ποταμος, αδικημα περιφανης αρχαια ελληνικη γραμματεια 2ος αιωνας πΧ, Πλουταρχος ελληνικα κειμενα, λαμπετης, λαμπετω, λαμπετοων, κραμα Μαξιμος Διαλεξεις αγλαος argentum, argent ασημενιο χρημα, argento, Argentina, Κιμωλος, κιμωλια, αιθω Ατταλειατης Γρηγοριος Ναζιανζηνος
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ