Ειρήσθω «Η Κυρά της Λαπήθου», Ευφροσύνη Προεστού, που έσωσε 12 Έλληνες στρατιώτες, κατά την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο… - του Λ. Α. Μαύρου

Ειρήσθω «Η Κυρά της Λαπήθου», Ευφροσύνη Προεστού,

που έσωσε 12 Έλληνες στρατιώτες,

κατά την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο…

Tου Λαζάρου Α. Μαύρου

ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ έσωσε το 1974 δώδεκα εγκλωβισθέντες στρατιώτες στην καταληφθείσα από τον Αττίλα Λάπηθο. Το θαύμα ονομαζόταν Ευφροσύνη Προεστού[1], 71 χρονών τότε, πραγματική σωτήρας τών αγνοουμένων επί ένα μήνα νεαρών πολεμιστών Πανίκου Παραλιμνίτη, Κώστα Καστελλανή, Γιώργου Χριστοφή, Στέλιου Θεοδούλου, Κούλλη Κυριάκου, Νίκου Παπαναστασίου, Παύλου Νικολάου, Ανδρέα Γρηγορίου και Νίκου Νικολάου τού 286ΜΤΠ και τών Πολύκαρπου Πέτρου, Αντώνη Φιλίππου και Γιώργου Παπανικολάου του 256ΤΠ.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΛΑΠΗΘΟ, ΕΔΩ.

Στη μάχη-μακελειό που εξαπέλυσε την Τρίτη 6 Αυγούστου 1974, για την κατάληψη Καραβά και Λαπήθου, η 28η Μεραρχία τού Αττίλα, δυνάμεως 8.000 ανδρών, έναντι δύο ισχνών λόχων του 256ΤΠ κι ενός του 286ΜΤΠ συνολικής δυνάμεως 165 ανδρών, που μαζί τους βρέθηκαν την τελευταία στιγμή και 31 ναρκοθέτες του 70ΤΜΧ, οι συνολικές απώλειες τής ΕΦ ήσαν 86 ηρωικοί νεκροί και αγνοούμενοι, που κυκλώθηκαν, εγκλωβίστηκαν κι εξοντώθηκαν από τους κατακτητές. Θεόσταλτη η Ευφροσύνη, απέκρυψε και τροφοδοτούσε επί ένα μήνα τους δώδεκα.

Ώς τις 4 Σεπτεμβρίου 1974, που τους εντόπισε ο Αττίλας. Δύο κατάφεραν να διαφύγουν. Οι υπόλοιποι υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια, τούς έστησαν στο εκτελεστικό απόσπασμα, γλύτωσαν όμως την τελευταία στιγμή, όταν οι Τούρκοι βεβαιώθηκαν πως είχε ειδοποιηθεί ο Ερυθρός Σταυρός.

ΦΡΙΚΤΑ, ανήκουστα μαρτύρια υπέστη άκαμπτη μέχρι τέλους και η γριά Ευφροσύνη. Τα καθέκαστα συμπεριέλαβε το 1979 στο βιβλίο του «Δίσεχτα Χρόνια» ο Πέτρος Στυλιανού, το 1999 ο Πάνος Ι. Μυρτιώτης στο βιβλίο του «256 Τάγμα Πεζικού - Χρονικό» και το 2010 ο Δημήτρης Ηρ. Ταλιαδώρος στο βιβλίο του «286 Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού - Πολεμικό Ημερολόγιο 1974». Υπήρξαν και πλήθος αναφορές στα μέσα ενημέρωσης για την Ευφροσύνη Προεστού, που επάξια πήρε τον τίτλο ευγνωμοσύνης Κυρά τής Λαπήθου. Απεβίωσε στα 90 της το 1993. Η προτομή της στήθηκε κοντά στο κατοχικό οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας το 2002.

ΤΩΡΑ ΕΝΑ βιβλίο εκδόθηκε αποκλειστικά για την αείμνηστη Ευφροσύνη και πώς τα δώδεκα «παιδιά της» δεν έμειναν για πάντα στον φρικτό κατάλογο τών άλλων 86 αγνοουμένων συμπολεμιστών τους της μάχης Καραβά - Λαπήθου. Με τη δημοσιογραφική ακρίβεια και τη λογοτεχνική αφήγηση τού πληθυντικού τής τουρκικής φρίκης εκείνου τού Αυγούστου και Σεπτεμβρίου που υπέστησαν οι 12 διασωθέντες και η γενναιότατη σωτήρας τους: «Η Κυρά τής Λαπήθου» (466 σελίδων), έργο του ικανού δημοσιογράφου Γιάννη Νικολάου. Την Τρίτη, που έγινε η παρουσίασή του στο πολιτιστικό ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, η αίθουσα τελετών ήταν μικρή για να χωρέσει τον κόσμο που έσπευσε να την παρακολουθήσει.

ΠΗΓΗ: Λάζ. Α. Μαύρος, 24 Δεκεμβρίου 2011. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.12.2021.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

---

[1] Σχόλιο καθ. Παν. Ήφαιστου: H οικογένεια Προεστού είχε το σπίτι της στις παρυφές του Δράκοντα. Εκεί που η Δυτική χαράδρα άρχιζε να κατηφορίζει από τις παρυφές του Πενταδακτύλου προς την Θάλασσα. Η χαράδρα που χώριζε την Αγία Αναστασία από την γειτονιά του Δράκοντα. Όπως ερχόταν ο δρόμος με κατεύθυνση ανατολική, έστριβε αριστερά, και εκεί στην γωνιά ήταν οι Προεστοί. Ο δρόμος συνέχιζε ίσα προς τον κρημνό και στην επόμενη αριστερή στροφή κατηφόριζε ο χωματόδρομος που οδηγούσε στον Δράκοντα. Στην κατηφόρα δεξιά το σπίτι της οικογένειας Χάλκου, ίσα μπροστά ο μεγάλος κήπος και το σπίτι της γιαγιάς Αθηνάς που κληρονομήθηκε από την θεία Ανδρούλα. Αν και πολλές δεκαετίες πέρασαν μπορούμε να σχεδιάσουμε επί χάρτου κάθε στροφή, κάθε γωνιά, κάθε πέτρα και είδος δέντρου που φύτρωνε. Πολλά δέντρα, εξ άλλου, τα μπολιάσαμε εμείς.

Κυρα της Λαπηθου, Ευφροσυνη Προεστου, στρατιωτες, εισβολη Αττιλα Κυπρος, Μαυρος ΘΑΥΜΑ 1974 δωδεκα εγκλωβισθεντες στρατιωτης καταληψη, Αττιλας Λαπηθος σωτηρας αγνοουμενοι πολεμιστες Πανικος Παραλιμνιτης, Παραλιμνι, Καστελλανη, Χριστοφη, Καστελλανης, Χριστοφης Θεοδουλου, Κουλλης Κυριακου, Παπαναστασιου, Νικολαου, Γρηγοριου 286 ΜΤΠ Πολυκαρπος Πετρου, Φιλιππου Παπανικολαου 256 ΤΠ μαχη μακελειο 6 Αυγουστου 1974, Καραβας Λαπηθου, 28η Μεραρχια λοχος, ναρκοθετεη 70 ΤΜΧ, απωλειες ΕΦ ηρωες νεκροι και αγνοουμενος, εγκλωβισμος εξοντωση κατακτητης τροφη 4 Σεπτεμβριου 1974, βασανιστηρια, εκτελεστικο αποσπασμα, Τουρκοι Ερυθρος Σταυρος μαρτυρια 1979 βιβλιο Δισεχτα Χρονια Στυλιανου, 1999 Μυρτιωτης 256 Ταγμα Πεζικου 2010 Ταλιαδωρος βιβλια 286 Μηχανοκινητο Ταγμα Πεζικου - Πολεμικο Ημερολογιο 1974 ΜΜΕ, ευγνωμοσυνη 1993 προτομη κατοχικο οδοφραγμα κατοχη Ληδρα Παλας 2002, δωδεκα παιδια μαχη Καραβα δημοσιογραφια τουρκια δημοσιογραφος Νικολαου οικογενεια Προεστου Δρακοντας δρακος, Πενταδακτυλος χαραδρα Αγια Αναστασια κρημνος οικογενειας Χαλκου, χαλκος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ