Του Γιώργου Λεκάκη
Κάποια εποχή «μητρόπολη» του Αιγαίου
ήταν η Φυλακωπή της Μήλου και κύρια ορυχεία τα Νύχια και το Δεμενεγάκι της ιδίας
νήσου. Ο (ενιαίος χερσαίου και ενάλιος) αρχαιολογικός χώρος[1] της
αρχαίας πόλεως της Μήλου περιλαμβάνει τα τειχη της αρχαίας πόλεως, μαρμάρινα
αρχιτεκτονικά μέλη (στον λόφο του Προφήτη Ηλία), κτηριακά κατάλοιπα (στην θέση
Τραμυθιά), τον χώρο του σταδίου και του θεάτρου, νεκροταφεία και κατακόμβες (στην
περιοχή της Τρυπητής και στον λόφο Κληματοβούνι), αρχαίο λιμάνι (στην περιοχή του
όρμου του Κλήματος)[2], και
τέλος ένα από τα περιφημότερα αρχαία λατομεία οψιδιανού στον κόσμο (στην θέση «Στα
Νύχια»).
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΜΗΛΟ, ΕΔΩ.
Η χρήση του οψιδιανού είχε διαφορές,
μεταξύ των πληθυσμών της Μεσολιθικής του Αιγαίου.
Η θέση «Στα Νύχια» της Μήλου,
ήταν η προτιμώμενη πηγή οψιδιανού για τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες στο Πρώιμο
Ολόκαινο, δηλ. 12.000 χρόνια πριν.
Η χρήση οψιδιανού στο Δαμνόνι αποδεικνύει ότι οι Κρήτες κάτοικοί του συμμετείχαν σε μια «νησιωτική λίθινη παράδοση του Αιγαίου», ήδη από το Πρώιμο Ολόκαινο! Αυτό σημαίνει πιστοποιημένα ναυτικά ταξείδια Μήλο – Κρήτη, πριν (τουλάχιστον) 12.000 χρόνια (όπως ακριβώς και στα ναυτικά ταξείδια Μήλου - Φράγχθης Αργολίδος - βλ. άρθρο Γ. Λεκάκη "Φράγχθη Αργολίδος: Το σπήλαιο που άλλαξε τα παγκόσμια ναυτιλιακά δεδομένα", στην εφημ. Ελευθερία Λονδίνου, σε 6 συνέχειες, 8, 15, 22, 29.06 και 28.9, και 5.10.2000)…
Η ανασκαφή στο Δαμνόνι, στην
νοτιοδυτική Κρήτη, έφερε στο φως 9 εργαλεία από οψιδιανό, μεσολιθικής εποχής, από
μια πρώτη ύλη που είναι ξένη (ανύπαρκτη) στο νησί.
Τώρα μια νέα μελέτη χαρακτηρίζει την πρώτη ύλη αυτών των 9 αντικειμένων, μέσω στοιχειακών αναλύσεων και την τεχνοτυπολογική φύση τους. Αυτά τα δεδομένα, εντοπίζονται σε μια ευρύτερη περιοχή της ΝΔ. Κρήτης με μεγαλύτερο σύνολο «πελεκητών λίθων Damnoni» και της χρήσης οψιδιανού και σε άλλες μεσολιθικές τοποθεσίες της ευρύτερης περιοχής. Αυτό μας επιτρέπει να αναπτύξουμε περαιτέρω την κατανόησή μας για την θαλάσσια δραστηριότητα και την αλληλεπίδραση των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών στο Πρώιμο Ολόκαινο Αιγαίο. Χρησιμοποιώντας φασματοσκοπία φθορισμού ακτίνων Χ διασποράς ενέργειας, ο οψιανός αποδεικνύεται ότι είναι εκ Μήλου, κυρίως από την θέση Στα Νύχια, σύμφωνα με τις συνήθειες προμηθειών πρώτων υλών, της Μεσολιθικής εποχής του Αιγαίου γενικότερα. Τα τεχνουργήματα ήρθαν ως έτοιμα εργαλεία, πιθανότατα μέσω ανταλλαγής με «μεσάζοντες», με την προμήθεια τέτοιων «εξωκρητικών» κομματιών, που θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τόσο την διατήρηση όσο και την αναπαραγωγή κοινωνικών σχέσεων και πολιτιστικών παραδόσεων εξ αποστάσεως.
ΠΗΓΗ: Tristan Carter, Thomas F. Strasser,
Eleni Panagopoulou, Kathryn Campeaua, Danica D. Mihailoviće «Obsidian circulation in the early Holocene Aegean: A case study from Mesolithic Damnoni(SW Crete)» στο Journal of
Archaeological Science: Reports, DOI, Volume 17, Φεβρ. 2018, σελ. 173-183. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.4.2018.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] ΦΕΚ 1193/Β’/19.11.1998, ζώνη Α΄, δηλ. αδόμητη, ζώνη
απόλυτης προστασίας. Ο χώρος χαρακτηρίσθηκε και υγρότοπος και μπήκε στον
κατάλογο μικρών νησιωτικών υγροτόπων (ΦΕΚ 229/Α.Α.Π/19.06.2012).
[2] Επίσης, και το μεσαιωνικό Κάστρο και του οικισμού της
Πλάκας και το Γαλλικό Νεκροταφείο (ΦΕΚ 363/Β’/20.05.1993).
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook