Του μουσικού Γιάννη Χατζή
Πρέπει, λοιπόν, να συνηθίσουμε να διακρίνουμε
με ακρίβεια το κάθε τι. Γιατί δεν είναι δυνατόν να ειπωθεί εδώ, όπως είθισται
να λέγεται στα γεωμετρικά σχήματα: «Έστω ότι αυτό είναι ευθεία γραμμή». Δεν
πρέπει αφού μιλήσει έτσι κάνεις και για τα διαστήματα να ξεμπερδεύει. Πράγματι
ο γεωμέτρης δεν χρησιμοποιεί καθόλου την ικανότητα της αίσθησής του, γιατί δεν
εξασκεί την όρασή του, να διακρίνει σωστά ή λάθος το ευθύ ή κάτι άλλο παρόμοιο.
Ο ξυλουργός ή κάποιες άλλες
τέχνες ασχολούνται με τέτοια πράγματα. Για τον μουσικό όμως η ακρίβεια της
αισθητηριακής αντίληψης επέχει θέση αρχής, γιατί δεν υπάρχει περίπτωση εάν η
αισθητηριακή του αντίληψη είναι ελαττωματική να μιλήσει σωστά για πράγματα που
δεν αισθάνεται με κανέναν τρόπο. Και αυτό θα γίνει φανερό από την ίδια την
μελέτη μας. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η γνώση της μουσικής συνεπάγεται
την ταυτόχρονη γνώση ενός σταθερού και ενός μεταβλητού στοιχείου και ότι με δυο
λόγια αυτό ισχύει σχεδόν για όλην την μουσική και για κάθε κλάδο της. Γιατί
αντιλαμβανόμαστε αμέσως τις διαφορές των μουσικών γενών από την σταθερότητα των
ακραίων φθόγγων και την μεταβολή των ενδιαμέσων. Και πάλι ενώ το μέγεθος είναι
σταθερό συμβαίνει να μεταβάλλονται οι λειτουργίες των φθόγγων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Μουσικής Μύησις".
Πάλι επίσης, όταν διαμορφώνονται
περισσότερα σχήματα του ιδίου μεγέθους, όπως των διαστημάτων της Τετάρτης της
Πέμπτης και άλλων.
Παρομοίως και όταν το ίδιο διάστημα ανάλογα με
την θέση που μπαίνει δίνει πότε μετατροπία, και πότε όχι. Αλλά και στους
ρυθμούς βλέπουμε πολλά τέτοια φαινόμενα, γιατί ενώ η αναλογία βάσει της οποίας
ορίζεται το κάθε ρυθμικό γένος παραμένει σταθερή, το μέγεθος των ποδών
μεταβάλλεται ανάλογα με την ταχύτητα εκτέλεσης. Ή, επίσης, ενώ τα μεγέθη μένουν
σταθερά, οι πόδες υφίστανται αλλαγή.
Επίσης το ίδιο μέγεθος μπορεί
να είναι και πους και συζυγία ποδών.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΑΡΧΑΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ, ΕΔΩ.
Είναι μάλιστα φανερό ότι οι
διαφορές των ρυθμικών διαιρέσεων και σχημάτων πραγματοποιούνται με βάση κάποιο
μέγεθος που παραμένει σταθερό.
Και μιλώντας γενικά η ρυθμική σύνθεση
χρησιμοποιεί πολλές και ποικίλες κινήσεις Ενώ οι πόδες, με τους οποίους
σημειώνουμε τους ρυθμούς χρησιμοποιούν κινήσεις απλές και τις ίδιες πάντα.
Δεδομένου ότι η φύση της
μουσικής είναι τέτοια, στα θέματα της αρμονίας πρέπει να ασκήσουμε και την
διάνοια και την αίσθηση, να κρίνει ορθά το σταθερό και το μεταβλητό στοιχείο.
Με δυο λόγια, λοιπόν, η επιστήμη που ονομάστηκε αρμονική είναι τέτοια όπως την
περιγράψαμε, έχει συμβεί μάλιστα να διαιρείται σε επτά μέρη:
Πρώτο είναι να προσδιορίσουμε
τα μουσικά γένη και να κάνουμε φανερό ποια μένουν σταθερά και ποια, όταν
κινούνται, προκύπτουν αυτές οι διαφορές. Αυτό κανείς μέχρι τώρα δεν το
προσδιόρισε με οποιοδήποτε τρόπο, πράγμα που είναι λογικό, γιατί ποτέ κανείς
δεν μελέτησε τα δύο γένη αλλά μόνο το εναρμόνιο.
Ωστόσο, όσοι ασχολούνταν με τα όργανα
αντιλαμβάνονταν ακουστικά καθ’ ένα από τα γένη αυτά, αλλά ποτέ κανείς μέχρι
τώρα δεν στάθηκε στο ερώτημα πότε το εναρμόνιο αρχίζει να γίνεται χρωματικό.
Δεν αντιλαμβάνονταν κάθε γένος σε όλες του τις χροιές, επειδή δεν ήταν έμπειροι από κάθε είδος μελωδίας, ούτε είχαν συνηθίσει να μιλούν με ακρίβεια για τέτοιου είδους διαφορές. Δεν διαπίστωσαν καν τούτο: Ότι υπήρχαν συγκεκριμένες περιοχές των κινούμενων φθόγγων, στα διάφορα είδη των γενών. Οι λόγοι, λοιπόν, για τους οποίους δεν είχαν προσδιοριστεί προηγουμένως τα γένη, είναι περίπου αυτά που έχουν ειπωθεί.
ΠΗΓΕΣ: Αριστόξενος «Ακοή και Νόηση Αρμονικών στοιχείων». Alfred Maurice, Σόλων Μιχαηλίδης, Αριστοτέλης «Προβλήματα». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.11.2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook