Του Γιώργου Λεκάκη
Το Εσκί Κερμέν / Eski Kermen (= Παλαιό Φρούριο) ήταν μια σπηλαιο-πολιτεία-φρούριο στην Ταυρίδα – στο νυν Μπαχτσισαράι / Bakczysaraju, της νυν Κριμαία, νότια της νυν Ουκρανίας, η οποία ιδρύθη από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία, τον 6ο αιώνα μ.Χ. για να αμυνθεί κατά των Γκιοκτούρκων / Göktürks.
Το φρούριο χτίστηκε σε ένα οροπέδιο
- πλάτωμα εκτάσεως 8,5 εκταρίων, περίπου 1.050 Χ 200 μ. Έχουν βρεθεί λείψανα τρίκλιτης
βυζαντινής βασιλικής του 4ου αι. μ.Χ. Η βασιλική είχε διαστάσεις 24 Χ
13 μ. στο τέλος του 6ου αιώνα αλλά επεκτάθηκε σημαντικά τον 8ο
και στα τέλη του 11ου αιώνα. Σώζονται τοιχογραφίες του 12ου
αιώνα με ιππείς, με τον άγιο Γεώργιο και την Κοίμηση της Θεοτόκου (γύρω στο
1300), κλπ. Αρκετές εκκλησίες, λαξευμένες στους βράχους, τον 12ο -
13ο αιώνα με πολυάριθμες τοιχογραφίες κατεστράφησαν από τους…
τουρίστες!
Υπάρχουν πύργοι 40 μ. από την
γύρω περιοχή. Και γκρεμοί ύψους 30 μ.
Ίσως κατακτήθηκε από τους
Χαζάρους / Khazars τον 7ο ή 8ο αιώνα. Η στρατιωτική
σημασία του φρουρίου εξαφανίστηκε, μετά την κατάκτηση αυτών… Αλλά η ιστορία της πόλεως πριν τον 10ο αιώνα
είναι ελάχιστα γνωστή…
Αργότερα κατοικήθηκε πιθανώς και
από Αλανούς και από Γότθους.
Αλλά παρέμεινε μια ακμάζουσα
σπηλο-πολιτεία, που κατοικείτο τουλάχιστον μέχρι τον 11ο αιώνα, επί Πετσενέγκων.
Τον 12ο - 13ο αιώνα, ο αριθμός των κατοίκων
της ήταν πιθανώς 3.000!
Το 1299 η σπηλαιοπόλη
κατεστράφη από τον μογγολικό στρατό, από την Χρυσή Ορδή των Μογγόλων, υπό την
διοίκηση του Nogaja και σχεδόν δεν ξαναβρήκε την αίγλη του. Το 1399, πάλι ο
μογγολικός στρατός με επί κεφαλής τον Edygeja ξανα-κατέστρεψε τον ανακατασκευασμένο
οικισμό, ο οποίος παρέμεινε σχεδόν ακατοίκητος από τότε…
Ερήμωσε μάλλον τον 14ο
αιώνα, επί Τατάρων.
Το 1520 ζούσαν 253 χριστιανοί
και 28 μουσουλμάνοι…
Το 1774 ήταν ανήκε στο Χανάτο
της Κριμαίας. Το 1778 χριστιανοί Έλληνες εγδάρησαν και σφαγιάστηκαν εδώ από
τους Τατάρους της Κριμαίας… Μετά και Τσερκέζοι ήρθαν εδώ… Το 1944 οι Τατάροι της
Κριμαίας απελάθηκαν και το μέρος ερήμωσε…
Σήμερα, οι περισσότερες
επιφανειακές κατασκευές έχουν εξαφανιστεί…
Σώζονται καλοδιατηρημένες βυζαντινές
οχυρώσεις του 6ου και 12ου αιώνα.
Σύμπλεγμα βυζαντινών πηγαδιών
του 6ου αιώνα, αποτελούμενο από 6 τμήματα σκαλοπατιών, με μικρά πλατώματα,
χτισμένα για να περνούν οι νεροκουβαλητές και έναν τελικό διάδρομο μήκους 20 μ.
που οδηγεί σε μια φυσική σπηλιά, όπου συσσωρευόταν νερό. Το πηγάδι λειτούργησε
μέχρι τα τέλη του 7ου αιώνα μ.Χ.
Έχουν απομείνει μόνον περίπου
400 αίθουσες σπηλαίων!!! Περίπου 350 σπήλαια, λαξευμένα στους βράχους, εντός
των ορίων της πόλεως και περίπου 50 έξω από την πόλη. Τα περισσότερα από αυτά
χτίστηκαν τον 12ο - 13ο αιώνα ως βοηθητικοί χώροι, κυρίως
κτηνοτροφικές μονάδες, κελάρια, αμυντικά ή ιερά…
Είναι η πλέον επισκέψιμη σπηλαιο-πολιτεία
της Κριμαίας, μαζί με το Chufut-Kale[1].
Για όλα τούτα λέγεται και η «Καππαδοκία της Ταυρίδος»…
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Κωνσταντινούπολη και Αγία Πετρούπολη". Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.4.2020.
- Baumer Chr. (2018). «The History of Central Asia», εκδ. Bloomsbury, 2018.
- Broniovius M. «Tartariae descriptio (Cercessigermeno a Turcis arce
noua et a Cercessio nominate proxima est)».
- Jankowski H. «A historical-etymological dictionary of pre-Russian
habitation names of the Crimea», εκδ. University of
Michigan, 2006.
- Mogariczew J. M. 2005 «Pieszczernyje goroda w Krymu», εκδ. Sonat, Συμφερόπολις, 2005.
- «Siedlungen auf der Krim: Der Eski Kermen», εκδ. Römisch-Germanisches Zentralmuseum.
[1] Όπως λέει και η λέξις, πρόκειται για Εβραιόκαστρο Chufut = τσιφούτης – εβραίος + Kale = κάστρο). Πρόκειται για εθνικό μνημείο του πολιτισμού των Καραϊτών της Κριμαίας. Ευρίσκεται μόλις 3 χλμ. ανατολικά του Μπαχτσισαράι. Αλλά οι Καραΐτες το αναφέρουν απλώς ως «Φρούριο»… Τον Μεσαίωνα ήταν γνωστό ως Qırq Yer (Τόπος των Σαράντα) και ως Karaites…
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook