Ο Λευκαδίτης λόγιος Σπυρίδων ΚΑΒΒΑΔΑΣ
φιλοτέχνησε «ΕΛΕΓΕΙΟΝ Τη Αειμνήστω Μεγάλη Δουκίσση Αλεξάνδρα», εκδοθέν στην Αγία
Πετρούπολη, τον Μάιο του 1895.
Ήταν ένα μονόφυλλο,
διαστάσεων 29 x 40 εκατ.
Το 1889 είχαμε μια νέα επιγαμιαία σχέση: Η πριγκήπισσα της Ελλάδος Αλεξάνδρα (1870–1891) υπανδρεύεται τον μεγάλο δούκα της Ρωσίας, Παύλο Αλεξάνδροβιτς[2] και στέφεται μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας ως Αλεξάνδρα Γεόργιεβνα. Αλλά η άτυχη νέα, απέθανε από επιπλοκές στον τοκετό του δευτέρου υιού της, μεγάλου δουκός Δημήτριου Παύλοβιτς[3], μόλις δύο χρόνια μετά τον γάμο της, στο ανάκτορο Ιλίνσκογιε της Μόσχας, και σε ηλικία μόλις 21 ετών (στις 24 Σεπτεμβρίου 1891)…
Η Πριγκήπισσα Αλεξάνδρα ήταν η μεγαλύτερη κόρη και τρίτο παιδί του βασιλιά Γεωργίου Α΄ και της βασίλισσας Όλγας.
Το θλιβερό γεγονός συνεκίνησε πολλούς Έλληνες ποιητές…
Συνέθεσε και το ποίημα «Άσμα
εις την άφιξιν του κ. Αριστοτέλους Βαλαωρίτου Βουλευτού Λευκάδος «Καλώς μας
έφθασες πουλί, γλυκόφωνο αηδώνι…», «εν Λευκάδι, τη 14 Απριλίου 1867». Ήταν μονόφυλλο
(«Εις ασπασμός τω εθνικώ ποιητή Αριστ. Βαλαωρίτη», εφημ. «Αλήθεια», 1.5.1867.[5] Στον δε
επικήδειο που εκφωνήθηκε για τον Αρ. Βαλαωρίτη, από τον «επαρχιακό Διδάσκαλο» Ευστάθιο
Δρακόπουλο, με τίτλο «Η Λευκάς μελανείμων πενθεί απώλειαν του περικλεούς εαυτής
τέκνου Αρ. Βαλαωρίτου Ιππότου και Εθνικού του Κλείσαντος το Πανελλήνιον», στο μνημόσυνο
που έγινε στους Παξούς (στις 29 Ιουλίου 1879) αναγνώσθηκε και το ποίημα του ειρηνοδίκη
Παξών, Σπυρίδωνος Καβαδά από τον ίδιο. Είχε τίτλο «Εις τον θάνατον του Εθνικού ποιητού
Αριστοτέλους Βαλαωρίτου». Το ποίημα αποτελείτο από 50 ομοιοκατάληκτα δίστιχα - εφημερίδα «Ομόνοια» (Γ΄, φ. 133, Λευκάδα
1.8.1879, σελ. 1-4). Το μνημόσυνο έγινε στον Ι.Ν. Αγίων Αποστόλων των Παξών.[6]
«Τον 19ο αιώνα στον χώρο των
Γραμμάτων της Λευκάδας μεγαλούργησε ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, αφήνοντας στην
σκιά του ελάσσονες λογοτέχνες, που το έργο τους έγινε γνωστό κυρίως εντός της
Λευκάδας, είτε γνωστοποιήθηκε εκτός, αλλά πέρασε απαρατήρητο με αποτέλεσμα να
οδηγηθεί στην αφάνεια, μην έχοντας κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που θα του
επέτρεπαν να κερδίσει πολλούς αναγνώστες στον χρόνο. Όλοι αυτοί ήταν γόνοι
πλούσιων και επιφανών οικογενειών και κατείχαν σημαντικές θέσεις στον κρατικό
μηχανισμό. Τέσσερις από τους κυριότερους ελάσσονες Λευκαδίτες λογοτέχνες και
ποιητές του 19ου αιώνα με βασικό κοινό τους χαρακτηριστικό την
επιρροή του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη στο έργο τους και ορισμένα βασικά γνωρίσματα
της Επτανησιακής Σχολής που εντοπίζονται στα έργα τους, είναι οι:
- Ιωάννης Ζαμπέλιος
(1787-1856). Η ποίηση του είναι δραματική και ο ίδιος ήταν άμεσα επηρεασμένος
από τις ιδέες του Διαφωτισμού και του Ρήγα, ενώ υπήρξε υπέρμαχος της Μεγάλης
Ιδέας. Γνωστότερη συλλογή ποιημάτων του «Μέλη Ανακρεοντικά».
- Σπυρίδων Καββαδάς (1825-μετά
το 1888). Έγραφε επηρεασμένος βαθύτατα από τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Τα
ποιήματά του χαρακτηρίζονται από έντονο τοπικό χρώμα. Γνωστό ποίημά του «Η
Ελληνική Επανάστασις ήτοι η Ελευθερία των Ελλήνων».
- Άγγελος Καλκάνης (1829-1896).
Σχετίζεται και επηρεάζεται άμεσα και αυτός από την ποίηση του Αριστοτέλη
Βαλαωρίτη και του Διονυσίου Σολωμού. Τα ποιήματά του είναι πατριωτικά. Βασική
πηγή έμπνευσής του ήταν η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Γνωστή ποιητική του
συλλογή «Δακρύβρεχτα Άνθη».
- Νικόλαος Σταματέλος
(1861-1889). Γνωστή ποιητική συλλογή «Στιχουργήματα». Πρόκειται για λυρικά
ποιήματα. Άλλα γραμμένα σε δημοτική, άλλα σε λόγια γλώσσα και άλλα σε μια μίξη
δημοτικής και καθαρεύουσας. Η ποίησή του σχετίζεται με τον ρομαντισμό, ενώ η
πεζογραφία του με την Νέα Αθηναϊκή Σχολή» - βλ. διπλ. εργασία Στ. Πλαχούρη «Ελάσσονες
Λευκαδίτες ποιητές του 19ου αιώνα: Ιωάννης Ζαμπέλιος, Σπυρίδων Καββαδάς,
Άγγελος Καλκάνης, Νικόλαος Σταματέλος», 2021.
Ας σημειωθεί πως οι Σπυρίδων
Ζαμπέλιος Ιωάννης Μαρίνος και Σπυρίδων Καββαδάς επηρέασαν και το θέατρο της Λευκάδος.
– βλ. Π. Κοντομίχη «ΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ (1800-1990)».
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Ελληνική
Βιβλιογραφία». Του ιδίου "Κωνσταντινούπολη και Αγία Πετρούπολη". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.11.2021.
[2] αδελφός του τσάρου Αλεξάνδρου Γ΄.
[3] Αυτός συμμετείχε στην δολοφονία του Ρασπούτιν.
[4] Προς τιμήν της άτυχης νέας γαλαζοαίματης, ονομάσθηκε μια κεντρική λεωφόρος των Αθηνών Λεωφ. Αλεξάνδρας, ενώ και στον Πειραιά μια πλατεία φέρει το όνομά της.
[5] ΠΗΓΗ: Αρχείο Βαλαωρίτη, φακ. 4.1.
[6] Βλ. πτυχιακή εργασία της Ευσταθίας Πολίτη «Συμβολή
στην εργογραφία και τη βιβλιογραφία του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (1824-1879) ΤΜΗΜΑ
ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ, Πανεπ. Δυτ. Αττικής, 2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook