Του Πολυγνώτου Παπαοικονόμου
Το ιερον του Ηρακλή στην Θάσο,
το Ηράκλειον, αποτελούσε ενα απο τα πιο παλιά και σεβαστά ιερα του νησιου, οπου
ετιμάτο ο ημίθεος Ηρακλής, που ηταν ενας από τους σπουδαιότερους θεούς των
Θασίων και προστάτης της πόλης τους.
Ο Ηρόδοτος, ο οποίος ειχε
επισκεφθεί την Θασο στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. σημείωσε την
ομοιότητα της λατρείας του Ηρακλή στην Θάσο μ' εκείνη του Ηρακλη Μαλικέρτη στην
Τύρο της Φοινίκης, θέλοντας ετσι να συνδέσει μυθολογικά την λατρεία του Θάσιου
Ηρακλή με την ελευση του στρατού του Αργείτη πρίγκηπα Φοίνικα, γιου του Αγήνορος,
των Φοινίκων, στο νησί, τοτε που αναζητουσε την αδελφή του, Ευρώπη (Ηρόδοτος, 2,44).
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΘΑΣΟ, ΕΔΩ.
 |
Το Ιερόν του Ηρακλέους, κατά την ανασκαφή του 1933. Στα δεξιά: ο περίβολος και τμήμα κλίμακας. Στα αριστερά: το άνδηρο του ναού. |
Και ο Ιπποκράτης κατα την
διετή παραμονη του στο νησι, αναφερει το ιερο του Ηρακλή, οπου περιεθαλψε τρεις
απο τους ασθενεις του εκει κοντα («περι Επιδημιών», Α,21).
Μυθολογικη συνδεση του Ηρακλη
με το νησί της Θάσου μας παραδίδει και ο Απολλόδωρος (2.5.9) αναφέροντας οτι ο
Ηρακλης επιστρέφοντας απο την χώρα των Αμαζόνων και έχοντας στην κατοχή του την
ζώνη της Ιππολύτης, καταλαμβάνει την Θάσο και αναθέτει την διακυβέρνηση του
νησιου στον Αλκαίο και τον Σθένελο, γιους τους Ανδρόγεου και εγγονούς του
Μίνωα, τους οποίους είχε παρει ως ομηρους απο την Πάρο.
 |
| Κάτοψη του Ιερού του Ηρακλή: (76) Κεντρική πλατεία, βωμός και Προπύλαια. (77) Ο Ναός. (78) Ανατολική Στοά. (79) Οίκοι. |
Ο Ηρακλής ως αγαπημένος ήρωας-θεός
των λατόμων εθεωρείτο προστάτης των χειρωνακτών και των ανθρώπων που εκτελούσαν
βαρειές εργασίες.
Για τον λόγο αυτό λατρεύτηκε
στην Θασο ως θεός καθ’ ότι το νησι ηταν πλούσιο σε λατομεία μαρμάρου και ορυχεία
χρυσού και αργύρου.
Ως προστάτης της πόλης
εικονίζεται συνεχώς στα αρχαια νομίσματα της Θάσου με την επιγραφή ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ
ΣΩΤΗΡΟΣ ΘΑΣΙΩΝ.
Οι Θάσιοι συγκεντρώνονταν στο
ιερον του Ηρακλή, στα Ηράκλεια, τις μεγάλες γιορτές του θεού, που
σηματοδοτούνταν απο πολεμικο αγώνα και συμπόσιο.
Στα χρόνια του
Πελοποννησιακού Πολέμου, όμως, μια μαυρη σελιδα της ιστορίας, συντελέστηκε στον
χώρο αυτό: Ο Σπαρτιάτης Λύσανδρος το 404 π.Χ. συγκέντρωσε στο ιερον του Ηρακλή
όσους ήταν φιλικά προσκείμενοι προς τους Αθηναίους, και ενω τους υποσχέθηκε
αμνηστεία, τελικα τους κατέσφαξε μεσα στον ιερό χώρο…
 |
| Τρισδιάστατη απεικόνιση του Ιερού του Ηρακλή. |
Ο Πολύαινος (Στρατηγήματα
1,45,4) δίνει το κειμενο που εχει μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον:
Απόδοση:
«Ο Λύσανδρος αφου συγκεντρωσε
τους Θασίους στο Ιερόν του Ηρακλη, διατύπωσε λόγους επιεικείς: οτι δηλαδή
πρεπει να δοθεί συγγνώμη σε όσους κρύβονταν εξ αιτίας της πολιτικής αλλαγής και
να πειστούν οτι δεν επρόκειτο να πάθουν κακό, εφ’ όσον δινόταν λόγος μεσα σε
ιερό, και μαλιστα σε αυτό του Ηρακλή πατρώου. Δείχνοντας υπερβολική εμπιστοσύνη
στην προστασία του θεού τους και στον λόγο του νικητή ναυάρχου, σφαγιάστηκαν
επι τόπου»…
Ο ναός ευρισκεται ακριβως
διπλα στο Δημαρχειο, στο κεντρο του Λιμενα.
ΠΗΓΗ: ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΓΗ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.6.2022.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook