Η Αφροδίτη, του διάδοχου του Φειδία, στην κατοχή συζύγου μιας Παλαιολογίνας - του Γ. Λεκάκη

Η Αφροδίτη,

του διάδοχου του Φειδία,

στην κατοχή συζύγου

μιας Παλαιολογίνας…

Του Γιώργου Λεκάκη

Το μαρμάρινο άγαλμα της Αφροδίτης με τον Έρωτα - ύψους 1,14 μ. - έχει χρονολόγηση πολύ αμφιλεγόμενη. Οι προτάσεις κυμαίνονται από το ελληνικό πρωτότυπο που φιλοτεχνήθηκε γύρω στο 400 π.Χ. μέχρι μια νέα κλασσικιστική δημιουργία του 1^ου αιώνα – βλ. Μουσείο Kunsthistorisches Βιέννης Αυστρίας.

Η Αφροδίτη ακουμπά σε έναν κορμό δένδρου με τον αριστερό της αγκώνα. Η θεά φορά ένα λεπτό χιτώνα, που έχει γλιστρήσει από τον δεξιό ώμο της, και είναι τόσο κολλητά στο σώμα που κάποια μέρη, όπως τα στήθη, η κοιλιά και τα πόδια, φαίνονται γυμνά.

Το τεντωμένο αριστερό της χέρι, ίσως κρατούσε ένα ρόδι, ενώ το δεξί της ακουμπούσε στον γοφό της.

Ο Έρως στέκεται στον κορμό του δένδρου σε μια διαγώνια αντίστροφη κίνηση προς την Αφροδίτη. Η φιγούρα του είναι αυτή ενός λεπτού νεαρού άνδρα. Σταυρώνει τα πόδια του, ξαπλώνει στον ώμο της μητέρας του, το δεξί του χέρι είναι στον λαιμό της. Ο αριστερός πήχυς και το αριστερό πόδι της Αφροδίτης και τα φτερά του Έρωτα προστέθηκαν στην κλασσική αρχαιότητα και, όπως τα κεφάλια των δύο μορφών, δεν έχουν διατηρηθεί.

Το αρχαίο ελληνικό γλυπτό, στο οποίο βασίστηκε, πρέπει να φιλοτεχνήθηκε στα τέλη του 5^ου αιώνα π.Χ. από διάδοχο / μαθητή του Φειδία και να χρησίμευσε, ιδιαίτερα στην ρωμαϊκή εποχή, ως βάση για πολλά πιστά και τροποποιημένα αντίγραφα.

Το παραπάνω άγαλμα βρέθηκε στην κατοχή του δούκα Federico II Gonzaga[1], στο Παλλάτι της Μάντοβας / Μάντουας, κατά το πρώτο μισό του 16^ου αιώνα. Είναι επίσης γνωστό ως "Aphrodite d'Este[2]", επειδή αργότερα, τον 17^ο αιώνα περιήλθε στην… «συλλογή Este» στο κάστρο του Catajo!

ΠΗΓΗ: IMMAGINI D'ARTE DAI MUSEI, 10.7.2022. Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος Περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.7.2022.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Ο Φεντερίκο Β' της Γκονζάγκα (1500 –1540) ήταν ηγεμών της ιταλικής πόλης Μάντουα (πρώτα ως Μαρκήσιος, αργότερα ως Δούκας) από το 1519 μέχρι τον θάνατό του. Ήταν επίσης Μαρκήσιος του Μομφεράτου από το 1536. Ο πάπας Λέων 10^ος τον ονόμασε «Στρατηγό της Εκκλησίας» (δηλ. αρχηγό του Παπικού Στρατού) τον Ιούλιο του 1521 και πολέμησε κατά των Γάλλων στην Πάρμα το 1521 και στην Πιατσέντσα το 1522. Υπέγραψε συμβόλαιο γάμου με την κληρονόμο της μαρκησίας του Μομφεράτου, Μαρίας Παλαιολογίνας, με σκοπό την απόκτηση της γης της. Αλλά το 1528, με αντάλλαγμα δύο αιχμαλώτους, ο πάπας Κλήμης Ζ' ακύρωσε αυτό το συμβόλαιο γάμου. Εν συνεχεία υπέγραψε ένα άλλο γαμιαίο συμβόλαιο με την γ΄ εξαδέλφη του Καρόλου Ε', την Ιουλία της Αραγονίας. Γι’ αυτό, το 1530 του χορηγήθηκε ο δουκικός τίτλος, με τον οποίο η δυναστεία του έγιναν Δούκες της Μάντοβα. Ωστόσο, όταν ο Βονιφάτιος πέθανε (πτώση από άλογο) το 1530, ο Φεντερίκο πλήρωσε 50.000 δουκάτα στον Κάρολο με αντάλλαγμα την ακύρωση του γαμικού συμβολαίου και πίεσε τον πάπα να αποκαταστήσει την προηγούμενη γαμική συμφωνία του. Όταν απέθανε και η Μαρία, μπόρεσε να νυμφευτεί την αδερφή της, Μαργαρίτα (1531). Με τον θάνατο του τελευταίου νόμιμου αρσενικού κληρονόμου της οικογένειας των Παλαιολόγων, Τζιοβάνι Τζόρτζιο (1533), η μαρκησία του Μομφεράτου επέρασε στους Γκονζάγκα, οι οποίοι τον κράτησαν μέχρι τον 18ο αιώνα.

Ο Φεντερίκο Β', όπως και οι γονείς του, εθεωρείτο «προστάτης των τεχνών». Ανέθεσε το θερινό Palazzo Te, λίγο έξω από την Μάντοβα, στα σχέδια και την διακόσμηση του Giulio Romano. Ο Romano πέρασε 16 χρόνια ως καλλιτέχνης της αυλής υπό την αιγίδα του Federico. Επίσης αγόρασε αρχαία αγάλματα, γλυπτά, και παρήγγειλε αρκετούς πίνακες από τον Τιτσιάνο, ενώ παρήγγειλε το πορτραίτο του, τόσο από τον Τιτσιάνο, όσο και από τον Ραφαήλ. Ο Φεντερίκο υπέφερε πολύ από σύφιλι, όπως και ο πατέρας του. Πέθανε στην βίλα του στο Marmirolo.

[2] Ο Federico ήταν υιός του Francesco II Gonzaga, μαρκήσιου της Μάντοβας και της Isabella d'Este.

Αφροδιτη, διαδοχος Φειδιας, συζυγος μαρια Παλαιολογινα μαρμαρινο αγαλμα Αφροδιτης ερωτας ερως ελληνικο πρωτοτυπο 400 πΧ κλασσικιστικη δημιουργια 1ος αιωνας Μουσειο Kunsthistorisches Βιεννη Αυστρια κορμος δενδρο αγκωνας θεα λεπτος χιτωνας, ωμος σωμα κοιλια ποδια, γυμνα γυμνο στηθη στηθος, χερι, ροδι, γοφος δεντρο λεπτος νεαρος ανδρας Σταυρωμενα ποδια λαιμος πηχυς ποδι φτερα κλασσικη αρχαιοτητα κεφαλι πτερα αρχαιο ελληνικο γλυπτο, 5ος αιωνας πΧ μαθητης ρωμαικη εποχη αντιγραφο δουκας Federico II Gonzaga παλατι Παλλατι Μαντοβα Μαντουα 16ος Aphrodite d'Este 17ος συλλογη εστε καστρο καταγιο Catajo κατατζιο Φεντερικο Β της Γκονζαγκα ηγεμων ιταλια Μαρκησιος, Μομφερατο παπας Λεων 10ος παππας Στρατηγος της Εκκλησιας εκκλησια αρχηγος Παπικος Στρατος 1521 Γαλλια Παρμα Πιατσεντσα 1522 συμβολαιο γαμου κληρονομος μαρκησια Μομφερατος Παλαιολογος ανταλλαγμα αιχμαλωτος, Κλημης Ζ γαμος γαμιαιο εξαδελφη Καρολος Ε Ιουλια της Αραγονιας Αραγονια 1530 δουκικος τιτλος, δυναστεια Δουξ Βονιφατιος πτωση αλογο δουκατο ανταλλαγη ακυρωση γαμικο γαμικη συμφωνια αδερφη Μαργαριτα 1531 θανατος τελευταιος νομιμος αρσενικος κληρονομος οικογενειας Παλαιολογων, Παλαιολογου Τζιοβανι Τζορτζιο Τζωρτζιο 1533 μαρκησια 18ος προστατης των τεχνων θερινο Palazzo Te, σχεδια διακοσμηση Giulio Romano, ρομανο, ρωμανο καλλιτεχνης αυλη αιγιδα αγορα αρχαια αγαλματα, γλυπτα, πινακας Τιτσιανο, πορτραιτο πορτρετο Τισιανο, Ραφαηλ συφιλις, βιλα επαυλις Marmirolo μαρμιρολο συφιλη, βιλλα επαυλη

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ