Του Γιώργου Λεκάκη
Ένα πανέμορφο αρχαίο ασημένιο
και χρυσό κύπελλο / σκύφος με ΚΕΝΤΑΥΡΟΥΣ και γυναίκες ΚΕΝΤΑΥΡΟΥΣ ανακαλύφθηκε
στο Berthouville, κοντά στο Bernay, στην Νορμανδία της ΒΔ. Γαλλίας, το 1830 – μέρος
ενός συνόλου, έκτοτε εύρημα γνωστό ως «ο θησαυρός Bernay» ή «θησαυρός
Berthouville», διότι μαζί συνολικά ευρέθησαν περίπου 100 ασημένια αντικείμενα -
αριστουργήματα της αρχαίας τορευτικής τέχνης!!!
 |
| Λεπτομέρεια Κενταυρίνας, που γυμνόστηθη φορά, εν είδει περιδέραιου, κλαδί κισσού, ιερόφυτο του Διονύσου - παραλλαγή Αμαζόνας... |
 | |
|
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΚΕΝΤΑΥΡΟΥΣ, ΕΔΩ.
 |
| Κενταυρίνα κοιτάζεται στον καθρέπτη της, ενώ Ερωτιδεύς της παρασκευάζει ελιξήριο από άνθη... Ένα φίδι εξέρχεται από ένα καλάθι... |
Ο αρχαιολογικός θησαυρός του
Berthouville ανακαλύφθηκε από ένα… άροτρο στην περιοχή. Στις 21 Μαρτίου 1830 καθώς
ο Prosper Taurin, όργωνε το χωράφι του, το αλέτρι του «μπλοκαρίστηκε» από ένα αρχαίο
κεραμίδι… Μόλις καθαρίστηκε, αποδείχθηκε ότι προστατεύει ένα σύνολο θαμμένων
ασημικών, μόλις 20 εκατοστών μέσα το έδαφος! Ειδοποιήθηκαν οι αρχαιολόγοι και στην
συνέχεια, ο θησαυρός εξετάσθηκε από τον Charles Lenormant, για λογαριασμό του
Μουσείου του Λούβρου και από τον Désiré Raoul-Rochette, επιμελητή των μεταλλίων
και των χαραγμένων λίθων του Cabinet of Medals. Ο τελευταίος απέκτησε αμέσως το
ακίνητο, έναντι του αρκετά μικρού ποσού των 15.000 φράγκων!!!
Οι ανασκαφές που διεξήχθησαν
μεταξύ 1897 - 1898 από τον Camille de La Croix με την παρότρυνση του Γενικού
Συμβούλου του Brionnais, Arthur Join-Lambert, αποκάλυψαν δύο ναούς, ένα θέατρο[1] και
δωμάτια θερμαινόμενα από υπόκαυστα. Το ιερό έχει υποστεί τουλάχιστον μία
σημαντική ανακαίνιση στην ιστορία του. Ήταν αφιερωμένο στον θεό Ερμή. Έφερε το
όνομα Canetonum (σκηπτροφόρο, ενν. το κηρύκειον). Εξαρτιόταν από την πόλη των
Lexovian / Lexouii[2], που είχαν πρωτεύουσα το Novio Magus – νυν Lisieux.
Η ταφή του θησαυρού αρχικώς αποδόθηκε σε αναταραχή ή απειλή εισβολής, ή ήταν μια
κρύπτη.
 |
| Ασημένιο αγαλματίδιο του Ερμού με κηρύκειον. |
Ο θησαυρός περιλαμβάνει περίπου 100 κομμάτια! Κυρίως αγγεία και θραύσματα! Αλλά και αγαλματίδια! Του Ερμή, ένα εκ των οποίων ασημένιο με κηρύκειο, έχει ύψος 60 εκατοστά!
 |
| Η Ομφάλη κοιμάται σε λεοντή. |
Μια λεκάνη ασημένια, επίσης 1ου αιώνα μ.Χ. με την Ομφάλη να κοιμάται άνετα στο δέρμα του λιονταριού της Νεμέας, με το ρόπαλο και το τόξο του Ηρακλή, επίσης προσφορά στον Ερμή από τον Quintus Domitius Tutus.
 |
| Με σκηνή από τα Ίσθμια... |
 |
| Σκηνή με τον Αχιλλέα και τον Πάτροκλο... |
Άλλο τον Αχιλλέα και τον Πάτροκλο…
Όλα τα κομμάτια ήταν αναθηματικά στον ναό, αφιερωμένα στον θεό Ερμή Canetonensis, έναν από τους κυριότερους θεούς των, ελληνικής καταγωγής, Γαλατών.
Το μεγαλύτερο μέρος του
θησαυρού μπορεί να χρονολογηθεί στον 2ο αιώνα μ.Χ. Ένα από τα αγγεία έχει αναθηματική
επιγραφή. Ένα άλλο είναι σαφώς επηρεασμένο από ανάγλυφη στήλη από τον ναό της
Αρτέμιδος στην Έφεσο και πρέπει να χρονολογείται στην εποχή του Αδριανού. Εννέα
από τα δωμάτια, από τα πιο όμορφα, αφιερώθηκαν από κάποιον Quintus Domitius
Tutus κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ. Κάποια από τα κομμάτια είναι γαλλο-ρωμαϊκού
ύφους, άλλα είναι έργα ιταλο-ελληνικού εργαστηρίου, όλα από ελληνικά πρότυπα.
 |
| Ο σκύφος με την Κενταυρίνα, με κισσούς, ερωτιδείς, κέρατα αφθονίας / Αμαλθείας... |
Ο δε σκύφος / κύπελλο με τον
Κένταυρο, τις Κενταυρίνες, τους Έρωτες, τα κέρατα Αμαλθείας, κατασκευάσθηκε τον
1ο αιώνα μ.Χ., πιθανότατα στην Ρώμη. Είναι ένα αγγείο πόσης χωρίς
πόδι, σε ασήμι και κατασκευασμένο με την τεχνική repoussé. Με ύψος 11,4
εκατοστά και διάμετρο 15 εκατοστά, ζυγίζει περίπου 1,6 κιλά. Ένα ακόμη γλυπτό, από
την ελληνική τέχνη…
Ο «θησαυρός» δημοσιεύθηκε, για πρώτη φορά, το 1832 από τον Νορμανδό αρχαιολόγο Auguste le Prévost, εν συνεχεία από τον Ernest Babelon, διευθυντή του Τμήματος Musée des Monnaies, Médailles et Antiques / Νομισμάτων, Μεταλλίων και Αρχαιοτήτων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. Αντίγραφο των κύριων κομματιών του θησαυρού μπορεί να δει κανείς στο Δημοτικό Μουσείο του Bernay.
Η Ελλάς με την τέχνη της, και όχι με τα όπλα, είχε και έχει κατακτήσει και εκπολιτίσει τον κόσμο, αλλά κανείς δεν τολμά να το ισχυριστεί...
ΠΗΓΕΣ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.2.2007.
- Deniaux Él. «Les dédicants du trésor du sanctuaire de Berthouville (cité
des Lexouii)», στο M. Dondin-Payre και M.-Th. Raepsaet-Charlier εκδ., Sanctuaires, pratiques cultuelles et territoires
civiques de l'Occident romain, σελ. 271-295, Βρυξέλλες, 2006.
- Prévost Auguste Le «Antiquités», Journal de Rouen, αρ. 109, σελ. 2-3, 19.4.1830.
- Waldstein Charles «A Hermes in Ephesian Silver Work on a Patera from Bernay in France», The Journal of Hellenic Studies, vol. 3, σελ. 96-106, 1882.
[1] Ο La Croix ήταν ένας Ιησουίτης που αφιέρωσε την ζωή του στην μουσική και την αρχαιολογία, «εφευρέτης» της γαλλο-ρωμαϊκής τοποθεσίας Sanxay.
[2] Οι Λεξοβιανοί ή Λεξόβιοι ή Ληξόβιοι – ήταν βελγο-γαλικός λαός, κατά μήκος της σημερινής ακτής της Νορμανδίας, νότια των εκβολών του Σηκουάνα.
Λάτρευαν τον θεό Lug / Λουγκ (= «κουτσός») ο οποίος έκανε «μαγικές πρακτικές» στο ένα πόδι, για να εξασφαλίσει την νίκη των στρατευμάτων του! Στα νομίσματά τους είχαν ως σύμβολό τους το άλογο.
 |
| Νόμισμα των ΛΕΞΟΒΙΩΝ. Εικονίζεται ο θεός Lug (γράφει LU), άλογο, τροχός, στάχυ, κλπ. Του 1ου αι. π.Χ. Ίσως ο Lug < Lux να είναι ο Λοξίας Απόλλων... αλλά και ΦΩΣ > ΗΦΑΙΣΤΟΣ, ο κουτσός... |
Ίσως ετυμολογικά, Lexovii σημαίνει η «φυλή του Lug».
Σχετική η Lexovie > (civitate Loxovia 614) > Lieuvin > Lisieux (< Ηλύσια;) - και οι κάτοικοι Lisieux, Lexoviens.
Σύμφωνα με τον Στράβωνα, συναλλάσσονταν με τον Μεσογειακό Νότο, την γαλατική Cisalpine και το νησί της Βρετάνης, όπου αντάλλασσαν κασσίτερο και την Κορνουάλη όπου εμπορεύονταν κρασί και λάδι του νότου.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook