Το σεληνιακό τοπίο της Σπυρόπολης - Ο ποταμός, που τα τζιτζίκια στη μια του πλευρά τραγουδούν, ενώ στην άλλη όχι!!! - του Γ. Λεκάκη

Το σεληνιακό τοπίο της Σπυρόπολης 

Ο ποταμός, που τα τζιτζίκια

στη μια του πλευρά τραγουδούν,

ενώ στην άλλη όχι!!!

Του Γιώργου Λεκάκη

H Σπυρόπολη Καλαβρίας είναι γνωστή για το… σεληνιακό τοπίο της!

Είναι το νοτιότερο σημείο της ηπειρωτικής Ιταλίας!

Είναι ένα από τα ελληνόφωνα χωριά της Βοιωτίας > Bovesia / Μποβεζίας ομιλείται η γκρίκο (καλαβρέζικα)– ελληνική διάλεκτος της Καλαβρίας – και είναι ένα από τα δύο γκρικόφωνα μέρη της νότιας Ιταλίας.

Συγκαταλέγεται μεταξύ των αρχαιότερων παλαιολιθικών τοποθεσιών στην Ευρώπη, αρχικώς κατοικημένη πριν από 800.000 χρόνια ενώ στο όρος Γουνί / Gunì – υπάρχουν ευρήματα 30.000 χρόνων…

Από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ έπαιξε σημαντικό ρόλο, ως σύνορο μεταξύ της επικράτειας του Ρηγίου και της Λοκρίδος - βλ. έρευνες του αρχαιολόγου S. Stranges[1].

ΔΙΑΒΑΣΤΕ για το ΡΗΓΙΟ, ΕΔΩ.

Η έρευνα σχετικά με το ποιος από τους ποταμούς της ελληνική / ιωνικής πλευράς του Ρηγίου ήταν ο ποταμός Αλήξ (ελλ. = αλμυρός < αλς, άλας > Αλμυροπόταμος, Alece, Alice), το φυσικό σύνορο μεταξύ των δύο πόλεων Μεγάλης Ελλάδος / Magna Graecia Ρηγίου και Επιζεφυρίων Λοκρών - έχει συζητηθεί για καιρό στην ιταλική αρχαιολογία. Μερικοί μελετητές πιστεύουν ότι ήταν ο ποταμός Αμεντολέας / Amendolea, άλλοι ο ποταμός του Παλίτσι / Fiumara di Palizzi. Μεγάλης στρατηγικής σημασίας φυσικό όριο, διότι χώριζε τις δύο σημαντικότερες πόλεις της Μεγάλης Ελλάδος γύρω από τον οποίο έγιναν πολλές συγκρούσεις!.

«Ο ποταμός Αλήξ, που χωρίζει την επικράτεια του Ρηγίου από την Λοκρίδα, περνώντας μέσα από μια βαθειά κοιλάδα, έχει μια ιδιαιτερότητα όσον αφορά τα τζιτζίκια - ΔΙΑΒΑΣΤΕ για τους ΤΕΤΤΙΓΕΣ, ΕΔΩ: Εκείνα στην όχθη της Λοκρίδας τραγουδούν. Ενώ εκείνα στην άλλη όχθη δεν έχουν φωνή! Εικάζεται ότι η αιτία είναι αυτή: Τα τζιτζίκια του Ρηγίου ήταν σε σκιερό μέρος, έτσι ώστε οι μεμβράνες τους να είναι πάντα υγρές και να μην τεντώνονται ποτέ. Της Λοκρίδος, από την άλλη πλευρά, όντας σε ένα ηλιόλουστο μέρος, θα είχαν στεγνές μεμβράνες, έτσι ώστε να είναι κατάλληλες για την εκπομπή ήχου». (Στράβων, Γεωγραφία, VI, I, 8)…

Το σεληνιακό τοπίο της Σπυρόπολης Καλαβρίας.

Παρόμοια τοπία υπάρχουν πολλά και στην Ελλάδα.

Φωτ: cesare_b87 / Dove Viaggi.

Εδώ, λοιπόν, υπάρχει και ένα άλλο πολύ ιδιαίτερο μέρος: Η Καλάγη / Calanchi, που όταν φτάσεις, μοιάζει με… προσσελήνωση στο φεγγάρι! Στην ουσία πρόκειται για λευκούς γεωλογικούς σχηματισμούς, που γεννήθηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια… Στην ουσία Calanchi (ενικός: calanco) είναι γεωλογικός όρος που σημαίνει «κακή γη»[2], εκ των ελληνικών «καλή γη». Οι Έλληνες ήθελαν να εξευμενίσουν αυτού του τύπου τα εδάφη, γι’ αυτό και τα ονόμασαν έτσι[3].

Μόλις τον 15^ο αιώνα μ.Χ. έγινε φέουδο των Ruffo. Αργότερα της οικογένειας d'Aragona d'Ayerbe, από την οποία πέρασε στην οικογένεια Colonna (1580), των Arduino (1654 - το 1662 απέκτησαν τον τίτλο του πρίγκηπος) και στην οικογένεια De Blasio / ντε Μπλάζιο (1784-1806 - στην οποία απονεμήθηκε ο τίτλος του βαρόνου).

Σήμερα καλείται Palizzi, από την οικογένεια Πάλη[4], ανήκει στην επαρχία του Ρηγίου Καλαβρίας Ιταλίας, και ευρίσκεται περίπου 120 χλμ. νοτιοδυτικά του Καταντζάρο και περίπου 30 χλμ. νοτιοανατολικά του Ρηγίου. Συνορεύει με τους δήμους: Bova, Bova Marina, Brancaleone, Staiti.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.7.2018.

- Geographi graeci minores e codicibus recognovit prolegomenis, τ. 2.

- Family Palizzi, στο Pierre Larousse.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Σε ανασκαφές 20 ετών εντόπισε ένα πυκνό δίκτυο αρχαίων θέσεων, και των δύο πλευρών, καθορίζοντας με σαφήνεια την γραμμή ορίων μεταξύ των εδαφών των δύο αρχαίων ελληνικών πόλεων-κρατών.

[2] Στα ελληνικά τοπωνύμια αλλά και στην λαϊκή ονοματοδοσία τα συναντάμε και ως «κακός τόπος» / «κακή περιοχή» / «κακή μεριά» / «κακό μέρος» / «κακόμερο» / «κακομεριά» / κακότοπος» / «κακοτοπιά», «κακη γη», «κακογή», «κακοσάλεσι», κακή πέτρα, κακή πλευρά, κλπ. Σχετικά τοπωνύμια: Κακαλέτρι, Κακόρρευμα (Μεσσηνίας), Κακάπτετρα (Πάρου), Κακόβατος, Κακοτάρι (Ηλείας), Κακοδίκι, Κακόπετρος (Χανίων), Κακόλακκος (Ιωαννίνων), Κακαπλεύρι (Τρικκάλων), κλπ. ενώ υπάρχουν κι άλλα με παρόμοια ονοματοδοσία που βαρύνονται με κάποιο «κακό» γεγονός (λ.χ. «Κακή Μεριά» / Μερά Σαμοθράκης), κλπ.

Στην Βόρεια Αμερική λ.χ. λέγονται Lakota ή Makhóšiča (= κακή γη). Οι Γάλλοι περιηγητές τα αναφέρουν ως «les mauvaises terres à traverser» ( δηλ. «δυσδιάβατες περιοχές). Οι Ισπανοί τα ανέφεραν ως «malpaís», «tierra baldía» («έρημη χώρα») και «cárcava». Οι Άγγλοι «badlands», κλπ.

Παρόμοια τέτοια υπάρχουν σε:

- Ιταλία: Στην Κρήτη του Σανέσι / Crete Senesi (αργιλώδες τοπίο της Σιένα) και το Calanchi dell'Abbadessa, της Biancane στην κοιλάδα Val d'Orcia της Τοσκάνης. Κοντά στο Canossa (Reggio Emilia). Το φυσικό καταφύγιο Calanchi di Atri. Τα αργιλώδη εδάφη του πάρκου Calanchi του όρους Ascensione. Του Αλιάνου στα Βασιλικάτα / Aliano, Basilicata. Του όρους Κάλβου / Calvo στο πάρκο Gessi Bolognesi, κ.ά.

- ΗΠΑ (Εθνικό Πάρκο Badlands στη Νότια Ντακότα, το Grand Staircase στην Γιούτα και την Αριζόνα, το Hell's Half Acre στο Casper του Wyoming),

- Καναδά (στο Drumheller στην Αλμπέρτα)

- Γερμανία (στο Burg Gleichen μεταξύ Gotha και Erfurt, στην Bedhard του Eifel, κοντά στο Bitburg)

- Κροατία (στο κέντρο της χερσονήσου της Ίστριας, βορειοανατολικά του χωριού Στέρνα, με την μορφή αμμοθινών από μάργες, καρστικό τοπίο, η λεγόμενη «Λευκή Ιστρία»),

- Γαλλία (είναι ευρέως διαδεδομένες οι μάργες Jura, γύρω από τα οροπέδια Causses, οι κόκκινοι αργιλόλιθοι γύρω από το Lac du Salagou)

- Ισπανία (στο Las Médulas, στην επαρχία Λέων / León), κ.α.

Γενικά σε τέτοια εδάφη φύεται το σπάρτο (είδος θάμνου, Lygeum spartum).

[3] Όπως είπαν τον Άξενο Πόντο, Εύξεινο, κλπ.

[4] Πάλλη, Πάλη, Παλικοι, Palizzi, Palici ή Palizzolo: Πολύ ισχυρή οικογένεια της Σικελίας. Αναφέρεται ήδη από τον 12^ο αιώνα. Ο πρώτος που έφερε αυτό το επώνυμο στην Σικελία ήταν ο Roberto, στρατηγός της Μεσσήνης / Μεσίνα / Messina το 1115. Στο «Γενεαλογικό Δένδρο των ευγενών οικογενειών – φεουδαρχών», η αρχή της οικογένειας αναφέρεται με κάποιον Riccardo, αρχηγό του ιππικού του δούκα Roberto il Guiscardo (> Φισκάρδο), ο οποίος πέθανε στην Κεφαλονιά, στις 17 Ιουλίου 1085 – βλ. διάσημο γενεαολόγο του 17^ου αιώνα, Filadelfo Mugnos.

σεληνιακο τοπιο Σπυροπολη ποταμος, τζιτζικια Σπυροπολις Καλαβριας Ιταλια ελληνοφωνα χωρια Βοιωτια Bovesia / Μποβεζια Μποβεσια γκρικο ελληνικη διαλεκτος Καλαβρια γκρικοφωνα Καλαβρεζικα γκρεκο παλαιολιθικη Ευρωπη, πριν 800.000 χρονια ορος Γουνι / Gunì ευρηματα 30.000 7ος αιωνας πΧ επικρατεια Ρηγιο Λοκρις αρχαιολογος Stranges Στρειντζες ποταμι ελληνικη / ιωνικη ιονιο πέλαγος ιωνιο Αλυξ αλμυρος αλς, αλας > Alece, Alice αλετσε αλεσε αλις αλισε, φυσικο συνορο πολη Μεγαλη Ελλαδα / Magna Graecia Λοκροι Επιζεφυριοι ιταλικη Αμεντολεας / Amendolea, Παλιτσι / Fiumara di Palizzi στρατηγικη σημασια οριο, Ελλας Λοκρις, κοιλαδα, τζιτζικι οχθη Λοκριδα τραγουδι φωνη σκια μεμβρανη υγρη ηλιολουστο μερος, στεγνη μεμβρανες, εκπομπη ηχος Στραβων, Καλαγη / Calanchi, φεγγαρι λευκος γεωλογικος σχηματισμος, calanco γεωλογια κακη γη ελληνικα καλη γη ελληνες εξευμενισμος 15ος αιωνας μΧ φεουδο ρουφο ρουφφο Ruffo οικογενεια d'Aragona d'Ayerbe, αραγονα αραγωνα ντ αγιερερμπε κολονα κολοννα κολωνα Colonna 1580 αρντουινο Arduino 1654 - 1662 τιτλος πριγκηπας De Blasio / ντε Μπλαζιο Μπλασιο Βλασιο 1784 1806 βαρονος Παλης επαρχια Καταντζαρο μποβα Bova, Bova Marina, Brancaleone, Staiti μαρινα μπρανκαλεονε Geographi graeci minores e codicibus recognovit prolegomenis, Family Palizzi Pierre Larousse ανασκαφη αρχαιες ελληνικα τοπωνυμια λαικη ονοματοδοσια κακος τοπος κακη περιοχη κακη μερια κακο μερος κακομερο κακομερια κακοτοπος κακοτοπια, κακη γη, κακογη, κακοσαλεσι, τοπωνυμιο Κακαλετρι, Κακορρευμα Μεσσηνιας, Κακαπτετρα Παρου Κυκλαδων, Κακοβατος, Κακοταρι Ηλειας, Κακοδικι, Κακοπετρος Χανιων, Κακολακκος Ιωαννινων, Κακαπλευρι Τρικκαλων κακο Κακη Μερια κακια Σαμοθρακης Κακορρεμα Κακορεμα Κακορευμα Μεσσηνια, Κακη πετρα Παρος Κυκλαδες, Ηλεια, Κακοδικιο, Χανια κρητης, Κακολακος Ιωαννινα, Κακη πλευρα Τρικαλων Τρικαλα τρικκαλα Κακη Μερα Σαμοθρακη Βορεια Αμερικη λακοτα Lakota Makhóšiča Makhosica Γαλλοι περιηγητης δυσδιαβατη περιοχη Ισπανοι malpaís, μαλπες tierra baldía ερημη χωρα καρκαβα καρκαβο cárcava carcava αγγλοι badlands, badland Ιταλια Κρητη του Σανεσι / Crete Senesi σανεζι αργιλος Σιενα σιεννα Calanchi dell'Abbadessa, αμπαντεσσα Biancane μπιανκανε κοιλας Val d'Orcia ορκια Τοσκανη κανοσα Canossa Reggio Emilia ρετζιο εμιλια αιμιλια φυσικο καταφυγιο Calanchi di Atri ατρι παρκος Calanchi ασενσιονε Ascensione Αλιανος Βασιλικατα / Aliano, αλιανο Basilicata Καλβος / Calvo γκεσι μπολονεζι Gessi Bolognesi, μπολωνεζι μπολονια μπολωνια ΗΠΑ Εθνικο Παρκο Badlands Νοτια Ντακοτα, Grand Staircase στερκειζ Γιουτα Αριζονα, Hell's Half Acre χελς χαφ ακρε κασπερ Casper γουαιομινγκ Wyoming Καναδας ντρουμπελλερ ντρουμπελερ Drumheller Αλμπερτα Γερμανια μπουργκ γκλαιχεν Burg Gleichen γκοτα γκοθα Gotha ερφουρτ Erfurt, μπαντχαρντ Bedhard αιφελ Eifel, μπιτμπουργκ Bitburg Κροατια χερσονησος της Ιστριας, ιστρια χωριο Στερνα, sterna αμμοθινες μαργα, καρστικο Λευκη Ιστρια Γαλλια μαργες Jura, γιουρα οροπεδιο κοζες Causses, κοκκινος αργιλολιθος λακ ντυ Σαλαγκου Lac du Salagou σαλαγκος σαλαγος Ισπανια Las Médulas, μεντουλας μεντουγιας λεων León Leon σπαρτο ειδος θαμνο, Lygeum spartum Αξενος Ποντος, Ευξεινος, Palizzi, Palici Παλικι Παλικη Palizzolo Σικελια 12ος ρομπερτο Roberto, στρατηγος Μεσσηνια Μεσινα / Messina μεσσηνα μεσσηνη 1115 Γενολογικο δενδρο ευγενεις οικογενειες φεουδαρχες ρικαρντο Riccardo, ιππικο δουκας Roberto il Guiscardo Γυισκαρδος Γισκαρδος Γυσκαρδος Φισκαρδος Φισκαρδο Κεφαλονιας Κεφαλονια, 1085 γενεαολογος 17ος Filadelfo Mugnos μουγνος μουνιος Αλμυροποταμος παλλης

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ