Του μουσικού Γιάννη Χατζή
Ρυθμός στην ιωνική διάλεκτο
ρυσμός:
«γίγνωσκε δ, οίος ρυσμός ανθρώπους έχει»
«Γνώριζε δε ποιος ρυθμός μας
κρατά στην ζωή εμάς τους ανθρώπους».
Το απόσπασμα αυτό του Αρχιλόχου
του Πάριου (700 π.Χ.) ως μουσικός όρος χρησιμοποιήθηκε γύρω στον 4ο
π.Χ. αιώνα. Ο Αριστόξενος υπήρξε ο πρώτος που μελέτησε συστηματικά το φαινόμενο
του μουσικού ρυθμού. Οι αρχαίοι συγγραφείς και προ παντός ο θείος Πλάτων στους «Νόμους»
(β 6654) καθορίζει: τον ρυθμό καθώς είπαμε πιο πάνω (τη, δη τής κινήσεως τάξει
ρυθμός όνομα είη - η τάξη της κίνησης
είναι ο ρυθμός, ο μουσικός ρυθμός.
Ο Πυθαγόρας με την Τετρακτύ (1+2+3+4
= 10) τα είπε όλα. Τι πιο σπουδαίο η Δεκάς, ¼, 2/4, ¾, 4/4, με μακρές συλλαβές
(_ _ _ _).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκη "Μουσικής Μύησις".
Ο Πυθαγόρας είναι ο πρώτος
που μίλησε για συμπαντική μουσική, άρα όλοι εμπνεύστηκαν από την φιλοσοφία του.
Μίλησε επίσης για μουσική θεραπεία. Μας είπε ότι η μουσική είναι θεϊκή, αφού πρώτος
χρησιμοποίησε ο Απόλλων, αρχαίος Έλληνας Θεός, την φόρμιγγα, την κιθάρα, αλλά
και τα τύμπανα. Από την ΤΙΤΑΙΑ ονομάστηκαν Τιτάνες. Πρώτη εδίδαξε ρυθμό η Ρέα
(σ.σ. = ροή), Κυβέλη, μητέρα θεών και ανθρώπων.
ΔΕΙΤΕ: Γ. Λεκάκη - Γ. Χατζή: Αρχαία ελληνικά μέτρα και ρυθμοί.
ΔΕΙΤΕ: ΟΜΗΡΟΣ, μέτρο και ρυθμός.
Πάμε τώρα στον Αριστόξενο. Αυτός
έζησε 300 χρόνια μετά τον Πυθαγόρα. Πρώτος
μίλησε για το ρυθμιζόμενο. Η θεωρία του Αριστοξένου βασίζεται στην αντίληψη ότι
ο ρυθμός υπάρχει από μόνος του, ανεξάρτητα από οποιοδήποτε πραγματοποίηση, κυλά
μέσα σε μία αφηρημένη διάρκεια. Μας λέει ο Αριστόξενος ο ρυθμός ποτέ δεν αναμειγνύεται
με το ρυθμικό υλικό, αλλά δίνει τάξη στο ρυθμιζόμενο (στο υλικό που μπαίνει σε
τάξη που ρυθμίζεται) [ρυθμίζω = κανονίζω, φέρνω σε ρυθμό σε συμμετρία].
- Ρυθμική: Η επιστήμη του
ρυθμού. (Ρυθμογραφία = καταγραφή του ρυθμού, σύνθεση ρυθμικών σχημάτων),
- Ρυθμοειδής: Η επιστήμη της
εφαρμογής του ρυθμού.
Ο Αριστείδης περί μουσικής
(mb42):
- Ρυθμοποιία, δε εστί δύναμις
ποιητική ρυθμού. Ρυθμοποιία είναι η δημιουργική ικανότητα του ρυθμού. Σκοπός
της Ρυθμοποιίας είναι η προσαρμογή των λέξεων, των μελών και των κινήσεων, σε
ρυθμικά σχήματα. Αριστόξενος: Τρία είναι αυτά που προσλαμβάνουν ρυθμό:
Ρυθμιζόμενα (δηλαδή ο λόγος), η μελωδία, η όρχηση με την σωματική άσκηση (κίνηση)!!!
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
17.9.2022.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook