Η ανασκαφή του ιερού της Αρτέμιδος στην ανατολική γωνία της αρχαίας αγοράς της Θάσου αρχισε το 1909 και μεχρι και σημερα δεν εχει ακόμα ολοκληρωθεί…
 |
| Εικονική αναπαράσταση του Αρτεμισίου Θάσου, από το βιντεοπαιχνίδι Assasins Greed "Odyssey"! |
Τοποθετείται περίπου 50 μ.
από την Δίοδο των Θεωρών, στην πλαγιά του λόφου που κατεβαίνει απο την ακρόπολη
προς την θάλασσα.
Το ιερό βρισκόμενο σε τεχνητά
άνδηρα σε μια περιοχή με μεγάλη κλίση, ήταν ένα απο τα αρχαιότερα ιερά της
πόλης.
 |
| Κάτοψη και τρισδιάστατη όψη των Προπυλαίων Αρτεμισίου Θάσου. |
Παρ’ όλη την μεγαλη
καταστροφή του, διακρίνεται το περίγραμμα του ιερού περίβολου, που στην
ελληνιστική του φαση σχημάτιζε τετράγωνο με πλευρά 33 μ.
Σ' αυτό το ιερο η Άρτεμις
πολλες φορες λατρευόταν με την επωνυμία «Πωλώ» (*), άλλοτε ταυτιζόμενη με την Ειλειθυΐα, προστατιδα των τοκετών και των παιδιών, και άλλοτε με την Εκάτη. –
ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Γ. Λεκάκης «Τα επίθετα της θεάς Αρτέμιδος».
 |
| Κάτοψη της περιοχής του Αρτεμισίου Θάσου. |
Επιγραφη μας πληροφορει οτι
τον 1ο αι. π.Χ. κτίστηκαν μνημειακά προπύλαια με σκάλες που
επέτρεπαν την πρόσβαση στο κατωτερο άνδηρο.
Πιο συγκεκριμένα η επιγραφή
μας πληροφορεί για ένα ψηφισμα με το οποίο τιμήθηκε επισημα η εύπορη Θασία Ηπίη
για την ανακαίνιση και διακόσμηση των Προπυλαίων του Αρτεμισίου:
«επειδή Ηπίη η Διονυσιου...
νυνι τε το προπυλον του Αρτεμησίου κατασκεύασε εκ των ιδίων βούλεται λιθινοις
κειόσιν και επιστυλίοις και θυρώμασιν, επειδή α μεν ενοικιδομηται, α δε άθυρα
εστίν, δέδιχθαι τηι βουλήι και τωι δημωι, Ηπίην την Διονυσιου επηνήσθαι επι τε
τηι αρετήι και σοφροσύνηι και μεγαλοψυχίαι τήι εις την πόλιν, κατασκευάσασαν δ'
αυ[την τ]ο πρόπυλον επιγράψαι, Ηπιην Διονυσίου την επισκε[υην και] κατασκευήν
του πρόπυλου Αρτεμιδι Ειλειθυίη[ι και τω δ]ήμωι
Απόδοση:
«Επειδη η Ηπίη κόρη του
Διονυσίου προτίθεται, με δικά της έξοδα να χρηματοδοτήσει το πρόπυλον του Αρτεμισίου,
με μαρμάρινους κίονες, επιστύλια και πόρτες - μια και στην παρούσα κατάσταση
αλλες είσοδοι είναι εν μερει τοιχισμένες και άλλες αθύρωτες: αποφάσισαν η βουλη
και ο δήμος να επαινεθεί η Ηπίη, η κόρη του Διονυσιου, για την αρετη, την
σωφροσύνη και την μεγαλοψυχία της απέναντι στην πόλη και αφου κατασκευάσει το
πρόπυλο να αναγράψει. η Ηπίη, κόρη του Διονυσίου αφιερώνει την επισκευή και
κατασκευή του πρόπυλου στην Ειλειθυΐα Αρτέμιδα και στον δήμο».
Στο ανώτερο άνδηρο όπου
βρίσκεται και το ιερόν της θεάς και ΝΑ του ιερου περίβολου στήθηκαν βάσεις με
τιμητικά μαρμάρινα αγάλματα γυναικών της Θάσου. Επροκειτο για διακεκριμένες
γυναίκες, αριστοκρατικων οικογενειών που οι αρετές τους εκθειάζονταν με
στερεοτυπες φρασεις και τα αγάλματα τους ήταν αφιερωμένα στην θεά απο τον
σύζυγο ή τον γιο ή και τον δήμο.Η σειρά των αγαλμάτων μεταφέρθηκε το 1909 στο
μουσείο της Κωνσταντινούπολης!!!
 |
| Το άγαλμα της Κλεοπάτρας, από το Αρτεμίσιο Θάσου, έργο τέχνης του 2ου αι. μ.Χ. στο Μουσείο Κωνσταντινούπολης. |
Σε ένα απο τα βάθρα εχει την
υπογραφή του Ροδιου γλύπτη Φιλίσκου Πολυχάρμου, που αναφέρεται απο τον Πλίνιο.
Στην θέση της παραμένει η ενεπίγραφη βαση της Κλεοπάτρας, κόρης του Αντιάνακτα.
«Ο δήμος Κλεοπάτραν Αντιάνακτος γυναικα
κοσμιόν τε και σόφρονας αρετής ένεκα πάσης».
Οι ανασκαφές έφεραν στο φως
πολλούς αποθέτες με κατάλοιπα θυσιών και αναθήματα. Πολλα απο τα ευρήματα είναι
αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες σαν αφιερώσεις στην προστάτιδα τους
θεά, την Άρτεμη. Σ' αυτά περιλαμβάνονται κοσμήματα χρυσά ή χαλκινα, καθρέφτες, υάλινα
αγγεία, ελεφαντοστέινα αντικειμενα καθώς και αγγεια με πλούσια διακόσμηση και
πήλινα ειδώλια που εικονιζουν συχνά μια μητρική θεοτητα, καθισμένη ή ορθια, φορώντας
διάδημα ή πολο.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 20.10.2022.
(*) ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη: Είναι γνωστό πως η Άρτεμις ελατρεύετο ως Πώλος, ως προστάτις και των πουλαριών.
Βιβλιογραφια:
- «Οδηγός της Θάσου», Γαλλικη
Σχολη Αθηνών, 2012.
- «Η Θάσος στην τροχιά των
αιώνων», εκδ. Μεδεών, 2014.
- Muller A. «Η Άρτεμις στα όρια της πόλης της Θασου», 2018.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook