Ναυπλιακά Ανάλεκτα
τόμος 5ος
Το Ναύπλιο, παρά την καταστροφή των κάστρων του («για ν’
αναπνεύσει η πόλη») από τα τέλη του 19ου αιώνα και μέχρι τη δεκαετία του 1960,
με την ανέγερση των «Ξενία» στην Ακροναυπλία («οίστρο ακολασίας» κατά τον
Αγγελο Τερζάκη), διατήρησε την παλιά αρχοντιά του. Ετσι, από πόλη στρατιωτικών,
δικηγόρων και δικαστών, μετεβλήθη σε σημαντικό τουριστικό κέντρο. Σε αυτό
συνέβαλε η βενετσάνικη κληρονομιά του, η Εφορεία Αρχαιοτήτων και η δημοτική
αρχή. Η μακαρίτισσα αρχαιολόγος Ευαγ. Πρωτονοταρίου - Δεϊλάκη απαγόρευσε το
γκρέμισμα των σπιτιών την εικοσαετία 1950-1970 και έτσι το Ανάπλι δεν
αθηναιοποιήθηκε. Λάτρεις τ’ Αναπλιού ανέδειξαν την ομορφιά του με την ιστορική
διερεύνηση και τη λογοτεχνική εξύμνησή του. Ο ιστορικός Μιχ. Λαμπρυνίδης, ο
βάρδος τ’ Αναπλιού Αντ. Λεκόπουλος, ο Αγγ. Τερζάκης, ο Θόδ. Κωστούρος, ο Νίκος
Καρούζος, η Σέμνη Καρούζου, η Ντιάνα Αντωνακάτου, η Ιωάννα Παπαντωνίου, ο
φιλολογικός σύλλογος «Παλαμήδης» και πολλοί άλλοι το παρουσίασαν ευρύτερα.
Τούτη την αίγλη πιστοποιούν τα «Ναυπλιακά Ανάλεκτα», που
εκδίδονται από το 1992. Ο 5ος τόμος είναι ο πιο ογκώδης και, ίσως, ο
αρτιότερος. Η νέα συντακτική επιτροπή, με συντονιστή της έκδοσης τον δρα της
Ιστορίας Γιώργο Ρούβαλη, παρέδωσε στους δημότες ένα σημαντικό κληροδότημα για
την πόλη.
Το α΄ μέρος εγκαινιάζει η ιστορικός Ελ. Κούκκου με μια μελέτη για
τους αγώνες του Καποδίστρια προς προστασία του περιβάλλοντος. Ο Π. Πιζάνιας
μελετά την περίοδο από την Επανάσταση έως τη Μοναρχία. Ο Γ. Δημακόπουλος παρουσιάζει
ειδήσεις για τον γεν. γραμματέα του μινιστερίου των Εξωτερικών Βικ. Γκαλλίνα
(1822), η Χαρ. Γ. Δημακοπούλου μια αίτηση των Ναυπλιέων για να μη μεταφερθεί η
πρωτεύουσα στην Αθήνα (1834). Ο Μάρκος Ν. Ρούσσος - Μηλιδώνης παρουσιάζει τον
δικαστή του Κολοκοτρώνη Γ. Τερτσέτη. Ο παλαίμαχος αναπλιωτογράφος Θεόδωρος
Γιαννακόπουλος μας δίνει τρία μελετήματα: α) για το έργο του Μεγ. Βασιλείου
«Προς τους νέους», β) μια δημοσιογραφική σύγκρουση δύο δικηγόρων του Αργους και
Ναυπλίου, Δ. Βαρδουνιώτου και Σωτ. Δανόπουλου, κατά τη δεκαετία του 1870 και γ)
μια παρουσίαση των Επιδαυρίων με τίτλο «Είδωλα και Είδωλα». Ακολουθεί η
ανακοίνωση του Αργολιδιώτη δικηγόρου και ιστορικού Βασ. Κ. Δωροβίνη για τρεις
επιστολές του Γερμανού αρχιτέκτονα Βουλφ Σαίφερ, που εργάστηκε προπολεμικά στο
Ναύπλιο. Επονται το δοκίμιο του ερευνητή Αγγελου Καράκαλου για την έμπνευση του
Δουρείου Ιππου από τον μυκηναϊκό λόφο Ζάρα· η ανακοίνωση της ιστορικού Ρεγγίνας
Quack-Μανουσάκη για την επίσκεψη του Γερμανού φιλέλληνα Πίκλερ στο Ναύπλιο το
1836, και το μελέτημα του αρχαιολόγου Χρ. Πιττερού για τη συμπλήρωση 500 χρόνων
από τη διαμόρφωση της πόλης. Τις νέες προσκτήσεις των αρχείων του νομού
Αργολίδας παρουσιάζει η φιλόλογος Μαρίνα Τσουλουχά. Μια σημαντική μαρτυρία του
Ιταλού γιατρού και φιλέλληνα Τζεκκίνι για το Ναύπλιο, κατά την ημέρα της
δολοφονίας του Καποδίστρια, δίνει ο παλιός λογοτέχνης Κώστας Καιροφύλας
(αναδημοσίευση από το «Μπουκέτο» του 1931). Ο δάσκαλος του Τολού Γιάννης
Κοτίτσας μάς δίνει μια ζωντανή αφήγηση του συμπατριώτη του μακεδονομάχου Αθαν.
Γ. Αντίκα και ο Ηπειρώτης Πέτρος Κομιανός μια, εκ βαθέων, εξομολόγηση των
παιδικών του χρόνων από τον εμφύλιο. Ο αείμνηστος Θοδωρής Κοΐνης περιγράφει την
εκατονταετηρίδα του ναού της συνοικίας της Πρόνοιας (1838-1938) και ο
εστιάτορας Ιω. Κουτσουμπός δίνει ζωντανές εικόνες του Ναυπλίου από τον Πόλεμο
και την Κατοχή. Η εκπαιδευτικός Βασ. Παγούνη εκθέτει τη δράση της Γαλλίδας
παιδαγωγού Σαρλότ Βολμεράνζ, φίλης του Καποδίστρια, που ίδρυσε παρθεναγωγείο
στο Ναύπλιο.
Στο β΄ μέρος του τόμου γράφουν οι ερευνητές Β.Ι. Παπαμιχαλόπουλος
για το χωριό Αγ. Αδριανός και ο δημοσιογράφος Γιώργος Αντωνίου για τους παλιούς
μύλους της Ακροναυπλίας. Το μέρος τούτο κλείνει ο οικονόμος π. Αναστάσιος
Σαλαπάτας με την έρευνα της οικογενείας του επωνύμου του.
Το γ΄ μέρος, πλουσιότερο, αφιερώνεται στη λογοτεχνία. Ανοίγει με
τις «Ευβοϊκές Ιστορίες» του ποιητή Αντ. Αναπλιώτη και συνεχίζει με το κριτικό
σημείωμα του ποιητή Κώστα Θεοφανόπουλου για τον ποιητή αυτόν. Ακολουθεί το
διεισδυτικό δοκίμιο του Νίκου Καρούζου «Η στοχαστική διάσταση του Αγγελου
Τερζάκη» από τα τετράδια της «Ευθύνης» και ένα σπουδαίο δοκίμιο του Δημ. Α.
Κράνη με θέμα τη συνεργασία του Καρούζου με το περιοδικό του Ναυπλίου
«Αμυμώνη», που διηύθυνε ο ποιητής Θόδωρος Κωστούρος (1958-1961, 13 τεύχη).
Ακολουθεί η αφήγηση της Ελένης Κοββαντζή - Στόικοβιτς για τους γραφικούς τύπους
του Ναυπλίου, δοσμένους εμφαντικά από τον Ν. Καρούζο, και το σύντομο αφήγημα
της ποιήτριας Ελένης Δρούζα –«Ο Μεγάλος Δρόμος» της πόλης– μια μαρτυρία για τον
Ν. Καρούζο στα 1957. Για την τραγική φυσιογνωμία του Αργολιδιώτη ποιητή Γιώργου
Β. Μακρή γράφουν η Αννα Ρόζενμπεργκ, ο Νάνος Βαλαωρίτης και ο Μπάμπης
Καράκαλος. Τα δοκίμια αυτά είναι τα ουσιωδέστερα του γ΄ μέρους. Για την
ποιήτρια Τερέζα Ρούβαλη γράφουν τα παιδιά της Γιώργος και Αμαλία και οι
κριτικοί Χρ. Ν. Κουλούρης, Ευ. Γ. Ρόζος και Δημ. Ι. Καραμβάλης. Ποιήματα για το
Ναύπλιο της ποιήτριας αυτής δημοσιεύονται στη συνέχεια. Επίσης ποιήματα για το
Ναύπλιο και άλλες εμπνεύσεις, δημοσιεύονται από τις συλλογές της Κατερίνας
Γαρδικιώτη - Κοΐνη, ένα παραδοσιακό για το Παλαμήδι του Λάμπρου Πορφύρα, έξι
ανέκδοτα ποιήματα της Ελ. Δρούζα, (με νεωτερική γραφή), του εκπαιδευτικού
Διογένη Μαλτέζου (καβαφίζοντα), του Μίμη Μάζη, του πρόωρα χαμένου ποιητή Βασίλη
Κουρή και άλλων νεοτέρων. Στο ίδιο μέρος δημοσιεύονται δύο αφηγήματα από τον
εμφύλιο του Θεοδόση Κωστούρου, μια συζήτηση του αείμνηστου ευθυμογράφου Γιώργου
Καραμάνου με την ποιήτρια Ελ. Δρούζα και τη φιλία της με τον Ν. Καρούζο, όπου ο
πρώτος θυμάται τα τρία τεύχη του περιοδικού της «κύτταρο», ένα άρθρο του
δημοσιογράφου Γιώργου Λεκάκη για τις γυναίκες της Κίου και ένα μελέτημα της
Ελπίδας Π. Κομιανού για το θέατρο στο Ναύπλιο. Ακολουθούν φωτογραφίες από τα
σύγχρονα εικαστικά του Ναυπλίου, δέκα βιβλιοπαρουσιάσεις για τη Ναυπλία του
πρόσφατα χαμένου ιστορικού π. Γεωργίου Χώρα, του Γ. Ρούβαλη κ.ά.
Βλέπουμε, λοιπόν, πως οι επαρχιώτες δημιουργοί σήμερα προβάλλουν
την πόλη τους και σεμνύνονται γι’ αυτήν. Ως «νονός» των «Ναυπλιακών Αναλέκτων»,
δίνω μια συμβουλή στα νέα μέλη της συντακτικής επιτροπής: Να προσέχουν
περισσότερο την ποιότητα των συνεργασιών, για να είναι πραγματικά ανάλεκτα,
δηλαδή επίλεκτα έργα, ήδη δημοσιευμένα.
Εκδοση Δήμου Ναυπλιέων, 2005.
ΠΗΓΗ:
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.2.2006.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook