Ο θεός ΘΕΟΔΑΙΜΩΝ, που λατρευόταν στην αρχαία Θεσσαλονίκη! Σχετικός με την λατρεία Δήμητρος – Κόρης…

Ο θεός ΘΕΟΔΑΙΜΩΝ,
που λατρευόταν
στην αρχαία Θεσσαλονίκη!
Σχετικός με την λατρεία Δήμητρος – Κόρης…

Ως ΕΚΘΕΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝA ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2022 το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης επέλεξε ένα ΜΑΡΜΑΡΙΝΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ, ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΘΕΟ ΘΕΟΔΑΙΜΟΝΑ (ΜΘ 1525)!

Η ανάγλυφη πλάκα έχει ύψος 0,37 μ. και βρέθηκε το 1937 στο Δερβένι Θεσσαλονίκης κατά τις εργασίες κατασκευής της Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης – Καβάλας. Η παρουσία της εκεί πρέπει να σχετισθεί με το γειτονικό ιερό της Δήμητρας και της Κόρης (Περσεφόνης), το οποίο ανήκε στην αρχαία πόλη Λητή. Από το ιερό αυτό προέρχονται και πολυάριθμα γλυπτά που εκτίθενται στην ίδια αίθουσα του Μουσείου.

Το έργο διατηρείται σε καλή κατάσταση, με μικρή φθορά της επιφάνειάς του. Οι υπόλοιπες όψεις του είναι αδρά δουλεμένες, επομένως μόνο η κύρια επιφάνεια θα ήταν ορατή. Η ποιότητα κατασκευής είναι μέτρια, γεγονός που δημιουργεί περισσότερα προβλήματα στην ερμηνεία του.

Μέσα σε βαθύ ορθογώνιο πλαίσιο εικονίζεται ένας ώριμος γενειοφόρος άνδρας που φορά χιτώνα και ιμάτιο. Στο δεξί χέρι κρατά ένα απροσδιόριστο αντικείμενο, ενώ με το αριστερό αγκαλιάζει ένα μεγάλο κέρας της Αμάλθειας (αφθονίας), από το οποίο τρέφεται ένα μεγάλο φίδι. Ο άνδρας στέκεται πίσω από ένα δίτροχο άρμα, που το σέρνουν δύο πετεινοί, ζεμένοι στο ζυγό. Δεν είναι απολύτως σαφές αν κάτω από τον τροχό του άρματος εικονίζονται οι κεφαλές δύο ακόμα φιδιών (τα οποία – επομένως – έχουν αντικαταστήσει τα πόδια του άνδρα) ή αν εικονίζονται δύο συμβατικά πόδια, τα οποία φορούν σανδάλια.

Πάνω από το ανάγλυφο υπάρχει η φθαρμένη επιγραφή: Έτους δξσ΄. Το έτος δξσ΄ (264) αντιστοιχεί στο 116 μ.Χ., σύμφωνα με το σύστημα χρονολόγησης που είχε ως αφετηρία την ίδρυση της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας, το 148 π.Χ.

Στο πλαίσιο κάτω από τον χώρο του αναγλύφου, διαβάζεται η επιγραφή:

Θεόν Θεοδαίμονα

Αδαίος Παραμόνου ιερητεύων ανέθηκεν

Πληροφορούμαστε έτσι ότι ο Αδαίος, γιος του Παραμόνου, αφιέρωσε αυτό το έργο στον Θεό Θεοδαίμονα (την ανδρική μορφή του αναγλύφου), έχοντας ο ίδιος διατελέσει ιερέας του Θεού. Το σπανιότατο ουσιαστικό Θεοδαίμων δεν αποτελεί το όνομα, αλλά έναν χαρακτηρισμό του θεού, ο οποίος τον κατατάσσει στις κατώτερες θεότητες. Τα σύμβολα που τον συνοδεύουν (κέρας αφθονίας, φίδια και πετεινοί) δηλώνουν τη σχέση αυτού του θεού με τον Κάτω Κόσμο, τη γονιμότητα και την προστασία των πιστών από τους κακούς δαίμονες της νύχτας. Με αυτές τις ιδιότητες πρέπει να υποθέσουμε ότι λατρευόταν αυτός ο -ανώνυμος μέχρι και σήμερα- τοπικός θεός, δίπλα στο ιερό της πλουτοφόρας θεάς Δήμητρας και της Περσεφόνης, βασίλισσας του Κάτω Κόσμου.

Μπορείτε να δείτε το αντικείμενο στη μόνιμη έκθεση «Η Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα», ενότητα “Μύθος και Λατρεία”.

ΠΗΓΗ: ΑΜΘ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.10.2022.

θεος ΘΕΟΔΑΙΜΩΝ, λατρεια αρχαια Θεσσαλονικη Δημητρα – Κορη Αρχαιολογικο Μουσειο Θεσσαλονικης ΜΑΡΜΑΡΙΝΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ, ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΘΕΟΔΑΙΜΟΝΑΣ αναγλυφη πλακα 1937 Δερβενι Θεσσαλονικης ιερο της Δημητρας και της Κορης Περσεφονη Λητη ιερον γλυπτο εργο ορθογωνιο ωριμος γενειοφορος ανδρας χιτωνας ιματιο δεξι χερι αριστερο κερας της Αμαλθειας Αμαλθεια αφθονια φιδι διτροχο αρμα, πετεινος, ζυγος τροχος φιδια ποδια ποδι σανδαλια σανδαλι επιγραφη ετος δξσ 264 116 μ Χ συστημα χρονολογηση ιδρυση ρωμαικη επαρχια Μακεδονια 148 πΧ Θεον Θεοδαιμονα Αδαιος Παραμονου ιερητευων ανεθηκεν Παραμονος αφιερωση ιερεας σπανιο σπανιοτατο ουσιαστικο ονομα, χαρακτηρισμος θεου κατωτερη θεοτητα συμβολο Κατω Κοσμος γονιμοτητα προστασια πιστος κακος δαιμονας νυχτα πλουτοφορα Δημητρος Περσεφονης, βασιλισσα Μακεδονια
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ