Έπεσαν τα νερά, εμφανίσθηκε η αρχαία Σκέψις, όπου η βιβλιοθήκη του Αριστοτέλους!!! - του Γ. Λεκάκη

Έπεσαν τα νερά,

εμφανίσθηκε η αρχαία Σκέψις,

όπου

η βιβλιοθήκη του Αριστοτέλους!!!

Του Γιώργου Λεκάκη

Ό,τι φαίνεται σήμερα από την αρχαία Σκήψι,
όταν υποχωρούν τα νερά του φράγματος...

Με την μείωση της στάθμης του νερού του φράγματος Bayramiç στα Δαρδανέλλια / Τσανάκκαλε, επανεμφανίστηκαν τα ερείπια του λουτρού και του ναού, που ανήκαν στην αρχαία πόλη της Σκήψεως, μετά από 30 χρόνια![1]

Το φράγμα έθαψε μια και καλή την σπουδαία αρχαία ελληνική πόλη…

Η... αρχαία ελληνική πόλη Σκήψις (!!!),
κατακλυσμένη υπό των υδάτων του φράγματος...
'Ανευ σκέψεως ή μετά πολλής σκέψεως;..

Η Σκήψις / Σκέψις ήταν πόλη των Αιολέων, στην Τρωάδα της Μυσίας (της Μικράς Ασίας) στο όρος Ίδη, στην άνω κοιλάδα του Σκαμάνδρου. Στα δυτικά της είχε τις πόλεις Βηρυτό και Κεβρηνή.

Η αρχαία ελληνική Μίλητος αποίκισε πρώτη τον τόπο. Εδέχθη πολλούς αποίκους εκ Μιλήτου.

Κυρίαρχη λατρεία της, ήταν οι Κορύβαντες (άλλωστε σχετική η Ίδη Τρωάδος με την Ίδη της Κρήτης).

Το πιο αξιοσημείωτο στην ιστορία αυτής της πόλεως είναι ότι φιλοξένησε την Βιβλιοθήκη του Αριστοτέλους, προτού μετακινηθεί στην Πέργαμο και είτα στην Αλεξάνδρεια!

Ιδιαιτέρα πατρίδα του Μητροδώρου[2] (της Σκέψης) και του γραμματικού Δημητρίου (επίσης της Σκέψης)[3].

Η πόλη υπήρξε σε δύο φάσεις:

Πρώτα ιδρύθη η Παλαίσκηψις και αργότερα

- η (Νέα) Σκήψις.

Ό,τι φαίνεται σήμερα από την αρχαία Σκήψι,
όταν υποχωρούν τα νερά του φράγματος...

Η Παλαίσκηψις ήταν πόλις της μυθικής φυλής των Δαρδάνων Τρώων Θρακών και η πρωτεύουσα των κτήσεων του Αινεία. Ευρίσκετο στις πηγές του Αισήπου ποταμού. Βόρειά της έρρεαν ο Άνδηρος και ο Σκάμανδρος ποταμός. Παρά την Σκήψι υπήρχαν πολλά μεταλλεία αργύρου. Ο ερευνητής William Vaux το 1877 σημείωσε ένα γειτονικό χωριό, με την ονομασία Eski Skisepje (παραφρ. τουρκικά = Παλαιά Σκήψις). Ο δρ. Andreas David Mordtmann, που ανακάλυψε τον αρχαίο οικισμό, βοηθήθηκε από τον δρ. Archibald Ross Colquhoun, από μια αναφορά του W. Vaux: «Ανακάλυψα μια πιο αρχαία πόλη με την ακρόπολή της, τους πύργους και τα τείχη κτισμένα από πελεκητή πέτρα και πλαισιωμένα από 4 πύλες. Την αρχαιότητα του τόπου αποκαλύπτει μια βελανιδιά, που έχει τις ρίζες της στο τείχος, καθώς και από τον κορμό της που έχει μεγαλώσει σε μια περιφέρεια των 530 εκατοστών. Από αναφορά του Στράβωνος, ανακάλυψα ίσως το αρχαίο ερείπιο στην Μικρά Ασία, γι'αυτό πιστεύω πως δεν θα μπορούσε να είναι άλλο παρά η Παλαιά Σκήψις».

Με παρότρυνση του Σκαμανδρίου (υιού του Έκτορα) και του Ασκανίου (υιού του Αινεία), ο πληθυσμός της μεταφέρθηκε σε νέα θέση, και θεμελιώθηκε 60 στάδια μακριά. Έκτοτε έγινε η μόνιμη περιοχή εγκατάστασής τους, επίσης στους πρόποδες της Ίδης. Κυβερνείτο ολιγαρχικά, από τους απογόνους του Σκαμάνδρου και του Ασκανίου, μέχρι που η πόλη υιοθέτησε τελικά το δημοκρατικό σύνταγμα υπό την επιρροή της Μιλήτου.

Εκ Σκήψεως κατάγονταν οι σωκρατικοί Έραστος και Κορίσκος, και ο υιός του τελευταίου, Νηλεύς, ο οποίος «ηκροάσατο του Αριστοτέλους και του Θεοφράστου του Λεσβίου». Ο μαθητής των δύο πρώτων, Νηλεύς, μετέφερε τα συγγράμματα των διδασκάλων του από την Αθήνα στην πατρίδα του, την Σκήψι. Αργότερα οι διάδοχοι - και αγράμματοι συγγενείς - του Νηλέως, έκλεισαν τα συγγράμματα σε μια αποθήκη, σε ένα θολωτό κελλάρι, και τα άφησαν να… σαπίσουν, να τα φάνε τα σκουλήκια, για να τα... κρύψουν από τους Ατταλίδες, φοβούμενοι τους βασιλείς της Περγάμου, οι οποίοι ζητουσαν βιβλία προς καταρτισμό μεγάλης βιβλιοθήκης, της περίφημης Βιβλιοθήκης της Περγάμου! Ίσως τα βιβλία της ελληνικής σκέψεως να μετονόμασαν την Σκήψι σε Σκέψι… Στην νέα αυτή πόλη ανακαλύφθηκαν τα έργα του Αριστοτέλους και Θεοφράστου, επί Απελλικώνος (1^ος αιώνας π.Χ.). Μετά 300 περίπου χρόνια μετά, επί Σύλλα, ένας πλούσιος και συλλέκτης βιβλίων από την ιωνική πόλη Τέω, ο "φιλόβιβλος" Απελλικών, ανακάλυψε τα χειρόγραφα και αφού τα αγόρασε, τα επέστρεψε στον τόπο συγγραφής τους, στην Αθήνα, αλλά ήταν ένα μικρό μόνο μέρος αυτών των γραπτών…

Η πόλις δόθηκε στον Θεμιστοκλή, από τον Αρταξέρξη Α' της Περσίας, για να του παράσχει κάλυψη.

Επί περσικής κατοχής, εδιοικείτο από τυράννους. Ο Μειδίας αναφέρεται ως τύραννος της Σκέψης.

Οι Σκήψιοι αναγκάζονταν να μεταναστεύσουν για διαφόρους λόγους.

Σε επιστολή του Αντιγόνου του Μονόφθαλμου προς τους Σκηψίους (311 π.Χ.) μαθαίνουμε πως ο Αντίγονος ανέλαβε μια αναγκαστική επανεγκατάσταση του πληθυσμού της, στην κοντινή νεοϊδρυθείσα πόλη Αντιγόνεια. Οι Σκήψιοι, έπρεπε να σχηματίσουν τον νέο πληθυσμό της πόλεως, μαζί με τους κατοίκους της Κεβρηνής, οι οποίοι είχαν επίσης αναγκαστεί να εγκατασταθούν εκεί, και με τους οποίους ήταν παραδοσιακά εχθροί. Μετά το τέλος του Αντιγόνου, στη μάχη της Ιψού / Υψού (301 π.Χ.) η Τρωάς έπεσε στην κυριαρχία του Λυσιμάχου. Αυτό επέτρεψε στους Σκηψίους να επιστρέψουν στην πόλη τους, ενώ οι Κεβρηνοί θα έπρεπε να παραμείνουν στην Αντιγόνεια, η οποία πλέον είχε μετονομαστεί σε Αλεξάνδρεια Τρωάδα.

Ευρέθησαν πολλά νομίσματα της πόλεως.

Επί Ιουστινιανού η Σκήψις – ήδη ελέγετο Σκέψις - ήταν μία των 30 πόλεων της Επαρχίας Ελλησπόντου, υπό κονσουλάριον. Κατά μίαν παράδοση ο άγιος Κορνήλιος ο εκατόνταρχος, ένας Ρωμαίος που προσηλυτίστηκε στον χριστιανισμό από τον απόστολο Πέτρο, να είναι ο πρώτος επίσκοπος της Σκήψεως. Η Σκήψις παραμένει τιμητική έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Τα ερείπια της μεν Παλαισκήψεως φαίνονται σήμερα παρά το χωριό Έσκί-Ούσκιούπ (< Σκέψη) επί του όρους Καζ-δαγ, της δε Νέας Σκήψεως παρά το Κουρσουλού-τεπέ / Κουρσούν / Kurşuntepe, κοντά στην πόλη Bayramiç, πάντα στον Μαρμαρά της Ανατολίας.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Άγνωστη Μικρά Ασία». Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλα΄δος περιήγησις». DHA, 25.11.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.11.2022.

            - Αθήναιος (ΙΙΙ), Αναξιμένης ο Λαμψακηνός, Διογένης Λαέρτιος (V,84), Πλούταρχος, Πολυαίνος «Στρατηγ.», 2.6.1, Στράβων «Γεωγραφικά» ΙΓ,15.54, 14.1.6. ΧΙΙΙ.603.

- Brockmann H., A. Uler N. T., L. Stump J. Steinhardt, W. Schuster, E. Goltz, T. Kelsey «Turkey», εκδ. Hunter Publishing. 2000.

- Schwertheim E. «Skepsis» στο Der Neue Pauly, DNP, τ. 11, εκδ. Metzler, Στουτγκάρδη, 2001.

- Vaux W., Wright S. «Ancient history from the monuments: Greek cities & islands of Asia Minor», εκδ. Society for Promoting Christian Knowledge, Λονδίνο, 1877.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] βλ. αναπλ. λέκτορα Oğuz Koçyiğit (Chanakkale Onsekiz Mart University (ÇOMÜ) Τμήμα Ιστορίας της Τέχνης).

[2] Ρήτωρ, πολιτικός, περίφημος για την άριστη μνήμη του.

[3] Γόνος καλής οικογενείας και ικανός φιλόλογος. Κατέλιπε ένα μεγάλο ιστορικό έργο (30 βιβλία), με τίτλο «Τρωικός διάκοσμος», πλουσιοτάτη πηγή πληροφοριών για τις αρχαιότητες της Τρωάδας και της ομηρικής γεωγραφίας (με αφορμή το τμήμα της ραψωδίας Β της «Ιλιάδος», όπου απαριθμούνται οι δυνάμεις των Τρώων).- βλ. Γ. Λεκάκης "Σχολιαστές του Ομήρου".

νερα, αρχαια Σκεψις, βιβλιοθηκη Αριστοτελους φραγμα Bayramiç Δαρδανελλια / Τσανακκαλε, Τσανακαλε λουτρο ναος εκκλησια πολη Σκηψις, Δαρδανελια μπαιραμικ μπαιραμιτς μπαυραμικ μπαυραμιτς ελληνικη Σκηψη / Σκεψη Αιολεις Τρωαδα τρωας Μυσια Μικρα Ασια ορος ιδη, κοιλαδα Σκαμανδρος Βηρυτος Κεβρηνη Βηρυττος Μιλητος αποικια αποικοι λατρεια Κορυβαντες Τροια Κρητη ψηλορειτης Αριστοτελη Περγαμος Αλεξανδρεια αιγυπτου, αιγυπτος, Μητροδωρος γραμματικος Δημητριος Παλαισκηψις Παλαισκηψη μυθικη φυλη Δαρδανοι Δαρδανος Δαρδανιδες Τρωες Θρακες θρακη πρωτευουσα Αινειας πηγες Αισηπος ποταμος Ανδηρος μεταλλειο αργυρος ερευνητης William Vaux βοξ βωξ 1877 χωριο εσκι σκισεπγιε Eski Skisepje παραφραση τουρκικα Andreas David Mordtmann, μορντμαν μορντμανν ανακαλυψη αρχαιος οικισμος δρ Archibald Ross Colquhoun, Κολκουχουν ακροπολη πυργος τειχη τειχος πελεκητη πετρα πυλη αρχαιοτητα βελανιδια, δρυς κορμος Στραβων ερειπιο Παλια Σκαμανδριος εκτορας εκτωρ Ασκανιος πληθυσμος προποδες ολιγαρχια δημοκρατια συνταγμα σωκρατικος Εραστος Κορισκος, Νηλευς, ακροαση Αριστοτελης Θεοφραστος μαθητης Νηλεας, συγγραμμα διδασκαλος Αθηνα διαδοχοι αγραμματος συγγενεις αποθηκη, θολωτο κελλαρι, κελαρι Ατταλιδες, βασιλιας βιβλιο εργο Απελλικωνας 1ος αιωνας πΧ Συλλα,ς πλουσιος και συλλεκτης βιβλιων ιωνικη ιωνια Τεως Απελλικων, χειρογραφο αγορα γραπτα κειμενα πολις Θεμιστοκλης Αρταξερξης Α Περσια Μειδιας τυραννος Σκηψιοι μεταναστευση επιστολη Αντιγονος Μονοφθαλμος 311 αναγκαστικη Αντιγονεια Κεβρηνη μαχη της Υψου ιψου ιψος υψος 301 Λυσιμαχος Αλεξανδρεια Τρωαδα νομισμα Ιουστινιανος επαρχια Ελλησποντος κονσουλαριος παραδοση αγιος Κορνηλιος εκατονταρχος, Ρωμαιος προσηλυτισμος χριστιανισμος αποστολος Πετρος, επισκοπος της Σκηψεως εδρα Ρωμαιοκαθολικη Εκκλησια Ουσκιουπ Καζ δαγ, δαγκ νταγ νταγκ Κουρσουλου τεπε / Κουρσουν / Kursuntepe, Μαρμαρας Ανατολια Αθηναιος, Αναξιμενης ο Λαμψακηνος, λαμψακος Διογενης Λαερτιος Πλουταρχος, Πολυαινος Στρατηγηματα, Στραβων Γεωγραφικα ρητωρ, ρητορας πολιτικος, μνημη φιλολογος ιστορια Τρωικος διακοσμος αρχαιοτητες ομηρος ομηρικη γεωγραφια ραψωδια Β ιλιας Ιλιαδα φιλοβιβλος βιβλιοφιλος σκουληκια σκουληκι λεσβιος λεσβος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ