Ναυάγιο πλοίου κοντά στο Καστελλόριζο, πριν 3.300 χρόνια, κουβαλούσε κασσίτερο από… Ουζμπεκιστάν-Τατζικιστάν! - του Γ. Λεκάκη

Ναυάγιο πλοίου

κοντά στο Καστελλόριζο,

πριν 3.300 χρόνια,

κουβαλούσε κασσίτερο

από το… Ουζμπεκιστάν

και το Τατζικιστάν!

Του Γιώργου Λεκάκη

Το ναυάγιο στην Χελιδονία Άκρα (νυν Uluburun = Μεγάλο Ακρωτήριο)[1], είναι ένα ναυάγιο της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που χρονολογείται στα τέλη του 14ου αιώνα π.Χ. (περίπου 1320 π.Χ.)! Ανακαλύφθηκε κοντά στην ανατολική ακτή του Uluburun (έκτασης που κατέχει σήμερα η Τουρκία), στην Μεσόγειο Θάλασσα, ΒΑ. της ανατολικότερης νήσου της Ελλάδος, της Στρογγύλης του Καστελλόριζου.

.........................................................

ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:

Εδώ (ξανα)θέτω ένα θέμα: Γιατί δεν έχει οριστεί ακόμη (από ελληνικής πλευράς) Θαλάσσια Αρχαιολογική Ζώνη (ΘΑΖ); Σε ποιον ανήκουν τα αρχαία που ανακαλύπτονται, στον βυθό της θάλασσας;

.........................................

Ανακαλύφθηκε το καλοκαίρι του 1982 από τον Mehmed Çakir, έναν τοπικό σφουγγαρά από το Yalikavak, ένα χωριό κοντά στην Αλικαρνασσό. Πραγματοποιήθηκαν 11 διαδοχικές καταδυτικές αποστολές σε αυτό, διάρκειας 3 – 4 μηνών (1984 – 1994) με συνολικά 22.413 καταδύσεις, αποκαλύπτοντας ένα από τα πιο θεαματικά ναυάγια της Ύστερης Εποχής του Χαλκού που έχουν αναδυθεί από την Μεσόγειο Θάλασσα και όλον τον κόσμο!

Με τα στοιχεία που προέρχονται από το φορτίο του ναυαγισμένου πλοίου μπορεί να υποτεθεί ότι το πλοίο απέπλευσε είτε από ένα λιμάνι της Κύπρου, είτε από συροπαλαιστινιακό λιμάνι, με τελικό προορισμό ένα λιμάνι κάπου στο Αιγαίο Πέλαγος, ίσως την Ρόδο (τότε σημαντικό κέντρο αναδιανομής για το Αιγαίο), και τελικό προορισμό ένα από τα μυκηναϊκά ανάκτορα, στην ηπειρωτική Ελλάδα! – βλ. Γ. Λεκάκης «Αρχαία και σύγχρονα ναυάγια των ελληνικών θαλασσών και η λαογραφία της θάλασσας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Πριν 3.500 χρόνια, τουλάχιστον, οι Κρήτες έφερναν κασσίτερο από την Αγγλία!

Τώρα ομάδα ερευνητών με επί κεφαλής τον Wayne Powell του Κολεγίου του Brooklyn College ανέλυσε τηn χημική σύνθεση των πλινθωμάτων κασσίτερου, που ανακτήθηκαν από το ναυάγιο της Χελιδονίας.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι περίπου το 1/3 του κασσίτερου στο σκάφος προερχόταν από το σημερινό… Ουζμπεκιστάν (ορυχείο Mušiston), και το Τατζικιστάν. Από εκεί, πιστεύεται ότι, το πλοίο ανέλαβε το φορτίο του! Τα υπόλοιπα 2/3 προήλθαν από τα όρη του Ταύρου της Ανατολίας.

Άρα ένα ποικιλόμορφο, πολυπεριφερειακό και πολυδιανυσματικό σύστημα υποστήριζε την ανταλλαγή κασσίτερου, κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, μεταξύ Ελλάδος / Ευρώπης και Ασίας.

Ο κ. Michael Frachetti του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις είπε ότι οι μικρές κοινότητες των κτηνοτρόφων που εξόρυσσαν αυτό το μετάλλευμα, πρέπει να είχαν συνδεθεί με χερσαίους εμπορικούς δρόμους, που τους συνέδεαν με την περιοχή της Μεσογείου [σ.σ.: και άρα και του Αιγαίου!].

Fig. 1. Regional geography and main sites.

1, Hagia Triada; 2, Hattusa; 3, Hisarcık; 4, Mersin; 5, Tarsus; 6, Alalakh; 

7, Ugarit; 8, Haifa; 9, Mari; 10, Assur; 11, Deh Hosein; 12, Susa; 13, Ur; 

14, Arisman; 15, Tal-e Malyan; 16, Tepe Hissar; 17, Tepe Yahya; 

18, Mundigak; 19, Karnab / Sichkonchi; 20, Sapalli; 21, Shortugai.

Purple dashed arrows depict documented trade networks

ca. 2200 to 1700 BCE.

Blue shaded region reflects the corridor connecting

the Anatolian and Central Asian / Middle Eastern tin trade (in blue),

ca. 1600 to 1000 BCE.

Other shaded areas represent key LBA polities. Inset map illustrates the location of ancient tin sources in Europe.

Ο υπόλοιπος κασσίτερος στο πλοίο προερχόταν από το ορυχείο Kestel της Ανατολίας. Υπήρχε αρκετός χαλκός και κασσίτερος στο πλοίο της Χελιδονίας για να παραχθεί μπρούτζος υψηλής ποιότητος για να κατασκευαστούν περίπου 5.000 σπαθιά, κατέληξε ο κ. Frachetti.

ΠΗΓΗ: W. POWELL et.al. «Tin from Uluburun shipwreck shows small-scale commodity exchange fueled continental tin supply across Late Bronze Age Eurasia», SCIENCE ADVANCES, 30.11.2022, Vol 8, Issue 48, DOI: 10.1126/sciadv.abq376. Washington University in St. Louis. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.12.2022.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

- Λεκάκης Γ. «Αρχαία και σύγχρονα ναυάγια των ελληνικών θαλασσών και η λαογραφία της θάλασσας».

- Demand N. H. «The Mediterranean Context of Early Greek History», εκδ. John Wiley & Sons, 2011.

- Pulak C. «The Uluburun Shipwreck and Late Bronze Age Trade», στο «Beyond Babylon: Art, Trade, and Diplomacy in the Second Millennium B.C.», J. Aruz, K. Benzel και J.M. Evans (επιμ.)., The Metropolitan Museum of Art Exhibition Catalog, 2008.

- Richard S. «Near Eastern Archaeology: A Reader», εκδ. Eisenbrauns, 2003.

- Tartaron Th. «Maritime Networks in the Mycenaean World», εκδ. Cambridge University Press, 2013.

Abstract

This paper provides the first comprehensive sourcing analysis of the tin ingots carried by the well-known Late Bronze Age shipwreck found off the Turkish coast at Uluburun (ca. 1320 BCE). Using lead isotope, trace element, and tin isotope analyses, this study demonstrates that ores from Central Asia (Uzbekistan and Tajikistan) were used to produce one-third of the Uluburun tin ingots. The remaining two-thirds were derived from the Taurus Mountains of Turkey, namely, from stream tin and residual low-grade mineralization remaining after extensive exploitation in the Early Bronze Age. The results of our metallurgical analysis, along with archaeological and textual data, illustrate that a culturally diverse, multiregional, and multivector system underpinned Eurasian tin exchange during the Late Bronze Age. The demonstrable scale of this connectivity reveals a vast and disparate network that relied as much on the participation of small regional communities as on supposedly hegemonic institutions of large, centralized states.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

---

[1] Ακρωτήριο με το ίδιο όνομα ευρίσκουμε και στην ανατολική ακτή της νότιας ακτογραμμής του Πόντου.

Ναυαγιο πλοιου Καστελλοριζο, πριν 3.300 3.320 χρονια, φορτιο κασσιτερος Ουζμπεκισταν Τατζικισταν Χελιδονια ακρα ακρωτηριο Uluburun = Μεγαλο Ακρωτηρι ναυαγια υστερη Εποχη του Χαλκου 14ος αιωνας πΧ 1320 2η χιλιετια Τουρκια Μεσογειος Θαλασσα, νησος Ελλαδα, Στρογγυλη του Καστελλοριζου 1982 τσακιρ σφουγγαρας γιαλικαβακ Yalikavak, χωριο Αλικαρνασσος καταδυση ναυαγισμενο λιμανι Κυπρος συρια παλαιστινη Αιγαιο Πελαγος, Ροδος αναδιανομη μυκηναικο ανακτορο Ελλας χημικη συνθεση πλινθωμα Ουλουμπουρουν σκαφος ορυχειο Musiston μουσιστον ορη ορος οροσοειρα Ταυρος Ανατολια μουζιστον ανταλλαγη εμποριο Ευρωπη Ασια κτηνοτροφια εξορυξη μεταλλευμα, χερσαιος εμπορικος δρομος, κεστελ Kestel χαλκος μπρουτζος υψηλης ποιοτητος σπαθι μπρουντζος μυκηναικος κοσμος μυκηναιοι πολιτισμος αγια τριαδα ηρακλειου κρητης κρητη Χατουσα χαττουσα χισαρτσικ Hisarcık μερσιν μυρσινη Mersin ταρσος Tarsus αλαλαχ αλαλακ Alalakh ουγκαριτ Ugarit χαιφα Haifa μαρι Mari ασσυρ ασυρ ασσουρ ασουρ Assur ασσυρια ντε ντεχ χοσειν Deh Hosein σουσα Susa ουρ Ur αρισμαν Arisman ταλ ε μαλυαν μαλιαν Tal e Malyan τεπε χισαρ χισσαρ Tepe Hissar γιαχια γιαχυα Tepe Yahya μουντιγκακ μουντιγακ Mundigak καρναμπ Karnab / σικονστι Sichkonchi σαπαλι σαπαλλι Sapalli σορτουγκαι Shortugai 2200 2000 1700 1600 1500 1000 Ποντος Θαλασσια Αρχαιολογικη Ζωνη ΘΑΖ ΑΟΖ, αρχαια αρχαιο αρχαιος βυθος θαλασσα

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ