Η αρχαία ελληνική επιρροή έως τα βάθη Κίνας-Σιβηρίας-Καζαχστάν-Τατζικιστάν-Αφγανιστάν-Μογγολίας! - του Γ. Λεκάκη

Η αρχαία ελληνική επιρροή

έως τα βάθη

Κίνας - Σιβηρίας 

Καζαχστάν -Τατζικιστάν

Αφγανιστάν - Μογγολίας

Του Γιώργου Λεκάκη

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που έγραψαν για τα έθιμα των Σκυθών, οι οποίοι προέρχονται από την Κεντρική Ασία, την νότια Σιβηρία και την βόρεια Κίνα. Περιοχές όπου η γνώση μας γι' αυτούς εξαρτάται από τα αρχαιολογικά ευρήματα.

Καθώς οι Σκύθες άφησαν ελάχιστη «κτιστή» κληρονομιά πίσω τους και κανένα γραπτό αρχείο, υπάρχουν μόνο δύο πηγές πληροφοριών που μπορούν να μας παρέχουν πληροφορίες γι’ αυτόν τον νομαδικό πολιτισμό σήμερα:

            - Το πρώτο είναι η περιγραφή που άφησε ο αρχαίος Έλλην ιστορικός Ηρόδοτος, ο οποίος αφιέρωσε το 4ο βιβλίο των «Ιστοριών» του στους Σκύθες,

και

            - Το δεύτερο είναι οι αρχαιολογικοί χώροι, δηλαδή οι σκυθικοί ταφικοί τύμβοι (ή κούργκαν), με τα τεχνουργήματα που αυτοί περιέχουν…

Αλλά το ερώτημα παραμένει:

            - Πώς οι νομάδες, οι οποίοι ζούσαν σε σκηνές, ως εκ του επαγγέλματός τους, πέρασαν στην τέχνη της οικοδομής;

            -    Ποιοι και ποιος πολιτισμός συνετέλεσε σε αυτό;

Ας δούμε τα ευρήματα:

Οι τύμβοι / κούργκαν του Certomlyk, Solokha, Kozel, Kul'-Oba, Oguz, Tatjanina Mogila, Ryzanovka και Tolstaja Mogila (μεταξύ άλλων) έφεραν στο φως νεκρούς, που φορούσαν ταφικά ρούχα, διακοσμημένα με φύλλα χρυσού, όπως οι Θράκες. Αυτά τα στολίδια είναι από λεπτό φύλλο χρυσού, και συχνά φαίνονται φιγούρες ζώων (τις λεν «σκυθικού τύπου»), αλλά κυρίως μοτίβα ελληνικής καταγωγής. Ελληνικά πιάτα από πολύτιμα μέταλλα, χάλκινα καζάνια, δισκοπότηρα και αμφορείς κρασιού συμπληρώνουν την απογραφή των αντικειμένων που βρέθηκαν σε τέτοιους τάφους…

Τα πτώματα των αλόγων, που φορούσαν ακόμα χαλινάρια, τακτοποιήθηκαν στους τάφους – παναρχαία θρακική πρακτική. Στους λόφους του Uljap, τα κούργκαν (4^ου αι. π.Χ.) περιέχουν ξύλινες κατασκευές, που στεγάζουν τους τάφους, οι οποίοι περιέχουν χρυσές, ασημένιες και χάλκινες πλάκες και ελληνικά κεραμικά, αλλά όχι ίχνη του νεκρού!

Τα όρη Αλτάι είναι πλούσια με διάφορα κοιτάσματα χρυσού και άλλου ορυκτού πλούτου. Αυτό μάλλον είχε οδηγήσει το ελληνικό (αλλά και το περσικό) ενδιαφέρον στην περιοχή. Ο λεγόμενος «πολιτισμός / κουλτούρα Pazyryk» ήταν σύγχρονος με την πτώση της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών (329 π.Χ.), την κατάκτηση από τους Έλληνες μέχρι την Βακτριανή, και ήταν με πολλά σημαντικά γεγονότα, που συνέβησαν στην αχανή Κίνα. Αυτές οι ανταλλαγές φαίνεται να αυξήθηκαν περαιτέρω τους επόμενους αιώνες λόγω της επέκτασης των Αχαιμενιδών, των Ελλήνων και των Κινέζων στις στέππες, καθώς και της κινητικότητας των ανέστιων νομάδων. Η υιοθεσία και μεταμόρφωση από τους Αχαιμενίδες (< Αχαιοί;) των ελληνικών μοτίβων στην Μέση Ανατολή και τον «Πολιτισμό Pazyryk» είναι εντυπωσιακή.

Οι Σάκες ήταν μια από τις αρχαίες θρακικές ελληνικές φυλές. Το Pazyryk είναι μια έκταση με έναν μεγάλο αριθμό «σκυθικών ταφών» - όπως λέγονται - που όμως εδημιούργησαν οι Σάκες! Έργα της Εποχής του Σιδήρου. Η κοιλάδα Pazyryk, στο οροπέδιο Ukok, στα βουνά Altai, στην νυν έκταση της Σιβηρίας (νότια της σύγχρονης πόλεως Novosibirsk της Ρωσίας, είναι κοντά στα σύνορα με την Κίνα, το Καζακστάν και την Μογγολία).

Κύρια ευρήματα προέρχονται από τους τάφους Pazyryk-1 και 2 (295 - 300 π.Χ.), Berel’ 11 (293 - 294 π.Χ.), Ak-Alakha-3 κούργκαν 1 (274 π.Χ.) και κούργκαν Pazyryk-5 (250 π.Χ.) είτε σχετίζονται, είτε όχι, με την κατάκτηση της Ασίας από τον Μέγα Αλέξανδρο, αντανακλούν το γεγονός ότι η κύρια αχαιμενιδική επιρροή, σημειώθηκε μετά την πτώση της Περσικής Αυτοκρατορίας, από τις ελληνικές δυνάμεις (329 π.Χ.). Ωστόσο, η ελληνική επιρροή δεν είναι πάντα εύκολο να εντοπιστεί, και δεν είναι σίγουρο εάν ήλθε μέσω:

            - των ανατολικών επαρχιών της Ελληνικής Μακεδονικής Αυτοκρατορίας (Βακτρία),

ή μέσω

            - Πόντου, δηλ. των στεππών από τις ελληνικές θρακικές επαρχίες της Μαύρης Θάλασσας.

Στον τάφο Pazyryk-2 βρέθηκαν εισαγόμενες πλάκες ζώνης που απεικονίζουν κερασφόρο λιοντάρι και αγριοκάτσικο. Στο 5^ο κούργκαν, εισαγόμενα υφάσματα και ένα διάσημο χαλί προέρχονται από το Περσική Αυτοκρατορία, όλα πιθανώς κατασκευασμένα στην ελληνική Βακτριανή. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ο λωτός ως μοτίβο χρησιμοποιήθηκε στην Βακτριανή, στην ελληνιστική εποχή (3^ος – 2^ος αι. π.Χ.) στον ναό της Αλεξάνδρειας της επί του Ώξου[1], στην έκταση του Αφγανιστάν. Μερικά από τα μοτίβα που βρέθηκαν σε αυτά τα κούργκαν φαίνεται να είναι ελληνικής ή ελληνοπερσικής καταγωγής, συμπεριλαμβανομένων βασικών συνθέσεων, όπως ένα κεφάλι σατύρου με ένα φύλλο φοίνικα, (κούργκαν 1), η χτενισμένη χαίτη ενός γρύπα (κούργκαν 1) και α μακρύλαιμος άκανθος(*) με γρύπα (κούργκαν 1).

«Και στο Pazyryk βρέθηκαν γενειοφόροι μασκαρόνοι[2], σαφώς καθορισμένης ελληνικής (κακώς ονοματισμένης «ελληνορωμαϊκής») προέλευσης, οι οποίοι αναμφίβολα ήταν εμπνευσμένοι από τα ελληνικά (κακώς ονομαστισμένα «ελληνιστικά») βασίλεια του Κιμμέριου Βοσπόρου».[3]

Μία ράβδος με κεφάλι μεγάλου γρύπα, ο οποίος έχει στο ράμφος του ένα κεφάλι ελαφιού, έργο σε σκαλισμένο ξύλο και δέρμα (ύψους 35 εκατ.) από τον «Πολιτισμό Pazyryk», του 5^ου αιώνα π.Χ. εντυπωσιάζει στο Ερμιτάζ (Inv. no. 1684/170) Μουσείο Αγίας Πετρούπολης. Πολλά όμως τέτοια θα δούμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου…

Η κοινή ανασκαφή[4] του Berel’-11 κούργκαν[5] στο Καζακστάν έδωσε νέα εικόνα του λεγομένου γρύπα[6], τον λεγόμενο «γρύπα Περσέπολης»: Ένα κερασφόρο λιοντάρι, και σώμα πουλιού, με κεφάλι με πρόσωπο και σώμα σε προφίλ.

Υπάρχουν παράλληλα με την τέχνη της βορειοδυτικής Κίνας, που εικονίζονται τίγρεις (λ.χ. στο το Aluchaideng[7]). Ωστόσο, εάν απλώς κοιτάξετε το ανάγλυφο της «Αποθήκης»[8] Περσεπόλεως, ή το Θησαυροφυλάκιο των Σιφνίων στους Δελφούς(**) στην Ελλάδα, λιοντάρια με κεφάλια με πρόσωπο και σώματα σε προφίλ ή επίθεση σε ταύρο ή Έλληνα οπλίτη, είναι κοινά, κοινότοπα και χρονολογούνται από τον 6^ο – 5^ο αιώνα π.Χ και επομένως είναι σίγουρα προγενέστεροι από τα έργα στο Αλτάι και την Κίνα. Άλλωστε είναι γνωστό πως αρχαίοι Έλληνες καλλιτέχνες εφιλοτέχνησαν έργα στην Κίνα – αν μη τι άλλο.

«Συμφωνία χρωμάτων» / αρμονία εμφανίζεται και στην ομάδα έξι τάφων του Τίλια Τεπέ[9], όχι μακριά από Shebergan[10] και τα σύνορα του Αφγανιστάν. Ευρήματα που ευρέθησαν σε αυτούς τους τάφους παρουσιάζουν τον ίδιο τύπο διακόσμησης, που ο ελληνικός ρεαλισμός συνδυάζεται με ένα διακοσμητικό σύστημα με φόρμες και γραμμές. Ωστόσο, αυτός ο «Σκυθικός Χρυσός», βρέθηκε στην βακτριανή επικράτεια, και εμφανίζει τοπικές επιρροές στα υλικά που χρησιμοποιούνται (λ.χ. lapis-lazuli από το Badakhshan[11]). Εμφανίζει επίσης και μια ανάμειξη του ρεαλισμού με διάφορα σύστημα μοτίβων. Πάντως η γενική ατμόσφαιρα είναι ότι αναμειγνύεται ο ελληνισμός με ασιατικά μοτίβα, όπως ο άρχοντας των ζώων, που κυριαρχεί στους δράκους. Υπάρχει ευρεία χρήση ενός μοτίβου με την μορφή καρδιάς - σύμβολο του Διονύσου(***) - που χρονολογείται από την 3^η χιλιετία π.Χ. και μετά, και που έχει βρεθεί σε ανασκαφές που έγιναν στο Gonur[12] στην νυν έκταση του Τουρκμενιστάν. 

Οι Σκύθες ήλεγχαν τις διαδρομές που χρησιμοποιούνταν για την μεταφορά του χρυσού. Αυτός ο χρυσός προερχόταν από τα υψίπεδα Αλτάι. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, αυτό το πολύτιμο το μέταλλο εξορύχθηκε υπό την συμβολική προστασία γρυπών – μυθικών / φανταστικών πλασμάτων των Θρακών και του ελληνο-περσικού κόσμου, των οποίων η υβριδική μορφή θυμίζει από μακριά, αυτή των δράκων, οι οποίοι εξ αυτών επικράτησαν στην Άπω Ανατολή…

Τέλος, η τσαρική Ρωσία ήταν αυτή που από τον 18ο αιώνα και μετά είχε προτείνει την ύπαρξη αυτού του «σκυθικού κόσμου», και της ονοματισθείσας «ελληνοσκυθικής τέχνης» στα σύνορα της Μαύρης Θάλασσας και στην Χερσόνησο της Ταυρίδος (νυν Κριμαίας) και τα ευρήματά της τα είχε… ενσωματώσει στην συλλογή του… Μεγάλου Πέτρου – βλ. Γ. Λεκάκης «Κωνσταντινούπολη και Αγία Πετρούπολη». Τώρα η συλλογή ευρίσκεται στο Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη. Αυτή η συλλογή εμπλουτίσθηκε και με άλλα ευρήματα, που ανακαλύφθηκαν Αυτοκρατορία πέρα από τον Καύκασο, κατά τις πρώτες ανασκαφές των κούργκαν, στην Ουκρανία και στην νότια Ρωσία. Μαρτυρούσε μια μέχρι τότε ανύποπτη τέχνη, στην οποία ο χρυσός φαινόταν να είναι πανταχού παρών, όπου τα έργα έγιναν με εξαιρετική φινέτσα, με ζώα σε ρεαλιστική απεικόνιση, και παντα με ελληνική επιρροή από την Θράκη και τις όχθες του Βοσπόρου. Διότι όλοι γνωρίζουμε πως οι Θράκες ήταν οι πρώτοι και οι καλύτεροι χρυσοχόοι του κόσμου…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.10.2020.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: «PRESERVATION OF THE FROZEN TOMBS OF THE ALTAI MOUNTAINS», UNESCO.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Νυν Άι Χανούμ / Ai Khanoum = Κυρά της Σελήνης, ευρέθη σχετικό ανάγλυφο με την θεά Σελήνη, επίσης αγάλματα του Ερμή(4*), του Ηρακλή, θεατρικά προσωπεία, ανθέμια, κορινθιακά κιονόκρανα [με άκανθο(*)], νομίσματα, θέατρο, γυμνάσιο, κλπ. ελληνικά τεχνουργήματα. Σημαντική η αρχαία ελληνική στήλη που βρέθηκε στο ηρώον του Κινέα, έχει αφιερωματικό επίγραμμα και επιγραφή με δελφικά(**) ρητά, από τον Ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς(**), που χάραξε κάποιος Κλέαρχος:

ἀνδρῶν τοι σοφὰ ταῦτα παλαιοτέρων ἀνάκει[τα]ι

ῥήματα ἀριγνώτων Πυθοὶ ἐν ἠγαθέαι

ἔνθεν ταῦτ[α] Κλέαρχος ἐπιφραδέως ἀναγράψας

εἵσατο τηλαυγῆ Κινέου ἐν τεμένει.

παῖς ὢν κόσμιος γίνου

ἡβῶν ἐγκρατής

μέσος δίκαιος

πρεσβύτης εὔβουλος

τελευτῶν ἄλυπος

            ΠΗΓΗ:

        - Bernard Paul «An Ancient Greek City in Central Asia», στο Scientific American, αρ. 246, JSTOR 24966505, 1982.

        - Mairs Rachel «The Hellenistic Far East: Archaeology, Language, and Identity in Greek Central Asia» (α΄ έκδ.). University of California Press, JSTOR 10.1525/j.ctt7zw3v4, Berkeley, 2014.

[2] μασκοφόροι < μάσκα.

[3] Βλ. R. Grousset «The Empire of the Steppes», εκδ. Rutgers University Press, 1970.

[4] Από το Ινστιτούτο Margulan του Καζακστάν, το CNRS Γαλλίας και το Centro Studi Ricerche Ligabue (CRSL) Ιταλίας.

[5] Ο τύμβος / κούργκαν 11 του νεκροταφείου Berel, στην κοιλάδα του ποταμού Bukhtarma του νυν Καζακστάν, περιέχει έναν τάφο του 300 π.Χ., με 12 θυσιασμένα άλογα!!! Διατηρήθηκαν δε με το δέρμα, τα μαλλιά, τους ιμάντες και τις σέλες τους ανέπαφα! Ήταν θαμμένα δίπλα-δίπλα τελετουργικά σε ένα στρώμα από φλοιό σημύδας, δίπλα σε έναν νεκρικό θάλαμο, που περιείχε την ταφή δύο ευγενών. Ανασκάφηκε το 1998. Ο τάφος βρέθηκε λεηλατημένος. Λένε ότι ήταν «σκυθικός». Μα μοιάζει περισσότερο με θυσία-ταφή 12 αλόγων, ένα για κάθε θεό των Ελλήνων…

[6] Γρυψ, γρύπας, γρυπαετός.

[7] Στο Aluchaideng στην Εσωτερική Μογγολία και στο Shaanxi στο Keshengzhuang στην Κίνα ευρέθησαν παρόμοια ζωόμορφα έργα τέχνης και μοτίβα παλαιστών σε ζώνες, όπως αυτά που έχουν βρεθεί σε «τάφους Σκυθών» από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας / Πόντου.

Από τα ευρήματά του δεσπόζει χρυσό στέμμα / κεφαλόδεσμο, με 4 λύκους που επιτίθενται σε 4 κριάρια, ένα πουλί (πιθανώς αετός ή κάποιο άλλο αρπακτικό, με ένθετο τυρκουάζ), με χρυσά σύρματα για να επιτρέπουν την κίνηση του, τρεις χρυσές ζώνες διακοσμημένες ώστε να μιμούνται ένα σχέδιο πλεκτού κορδονιού, με τρία διαφορετικά ζώα - ένα κριάρι με κυρτά κέρατα, ένα γονατιστό άλογο και μια τίγρη που σκύβει!!!

            ΠΗΓΗ: L. Christopoulos «Hellenes and Romans in Ancient China (240 BC – 1398 AD)», στο Victor H. Mair (επιμ.), Sino-Platonic Papers, αρ. 230, Chinese Academy of Social Sciences, University of Pennsylvania Department of East Asian Languages and Civilizations, Αύγ. 2012.

[8] Αποθήκη > Apadana: Μεγάλη υπόστυλος αίθουσα. Ανήκει στην παλαιότερη οικοδομική φάση της πόλεως, στο πρώτο μισό του 6^ου αιώνα π.Χ., ως μέρος του αρχικού σχεδίου του Μεγάλου Δαρείου. Η κατασκευή της ολοκληρώθηκε από τον Ξέρξη Α.

[9] Tillya tepe, Tillia, Tilla tapa: Αρχαιολογικός χώρος στη βόρεια επαρχία Jowzjan του Αφγανιστάν κοντά στο Sheberghan. Ανασκάφηκε το 1978 από μια σοβιετική-αφγανική ομάδα με επί κεφαλής τον Ελληνο-Σοβιετικό αρχαιολόγο Βίκτωρα Σαρηγιαννίδη. Ο θησαυρός που βρέθηκε εκεί έμεινε γνωστός ως «Βακτριανός χρυσός». Οι ελληνικές (και όχι «ελληνιστικές») πολιτιστικές και καλλιτεχνικές επιρροές του απαντώνται πολλαπλώς, σε πολλές μορφές και ανθρώπινες απεικονίσεις [από τα δακτυλίδια με την απεικόνιση της Αθηνάς (και με το όνομά της γραμμένο στα ελληνικά), έως την Αφροδίτη, τον Έρωτα, ερωτιδείς, τον Διόνυσο(***) και την Αριάδνη, την Νίκη, δελφίνια (αδύνατον να τα γνωρίζουν στα εσώτερα βάθη της Ασίας), άνδρες με πανοπλίες σε ελληνική πάλη - Τάφος III, κλπ.), της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών Μακεδόνων και του Ελληνοβακτριανικού Βασιλείου στην ίδια περιοχή μέχρι περίπου το 140 π.Χ., και την συνέχιση της ύπαρξης του Ινδοελληνικού Βασιλείου στη βορειοδυτική ινδική υποήπειρο!

Ο θεός Ερμής(4*) επιτηρητής των Νόμων, ως άλλος Μίνως
στο... Αφγανιστάν.

Αλλά και «βουδιστικό» λένε νόμισμα, με τον Βούδα Σακιαμούνι. Εικονίζει γυμνή θεότητα (με ουρά;) που φορά καπέλο να σπρώχνει τον «Τροχό του Νόμου». Αλλά στο καπέλο υπάρχει πέτασος – σύμβολο του θεού Ερμή(4*)! Φυλάσσεται στο Μουσείο της Καμπούλ.

            -    Βλ. και D. Srinivasan «On the Cusp of an Era: Art in the Pre-Kuṣāṇa World», εκδ. BRILL, 2007.

[10] Shebergan, Sheberghan, Shaburghan, Shebirghan Shibarghan: Η πρωτεύουσα της σημερινής επαρχίας Jowzjan στο βόρειο Αφγανιστάν.

[11] Ιστορική περιοχή στο σύγχρονο βορειοανατολικό Αφγανιστάν, το ανατολικό Τατζικιστάν και την αυτόνομη κομητεία Taxkorgan του Τατζικιστάν στην Κίνα. Μεγάλο μέρος του ιστορικού Badakhshan ευρίσκεται στην Αυτόνομη Περιοχή Gorno-Badakhshan του Τατζικιστάν, στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας. Ένας λίθος του ήταν γνωστός σε όλην την μακρόχρονη ιστορία του πολιτισμού του: Το λαμπερό μπλε λάπις λάζουλι «του Αφγανιστάν». Αυτό μεταφερόταν με καραβάνια στην Αίγυπτο, την Κίνα, την Ρώμη και το Βυζάντιο... Ίσως «Κοιλάδα του Βουνού» που αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες να ήταν η Μπανταχσάν.

            – βλ. και ορυκτολόγο A. E. Fersman.

Από τα αρχαία ελληνικά ευρήματά του δεσπόζει μια πατάρα (γνωστή ως «Badakshan patera»), του 1^ου αι. π.Χ. με θέμα τον Θρίαμβο του Βάκχου(***). Οι εντόπιοι ποτέ δεν ξέχασαν τον μέγα ευεργέτη-εκπολιτιστή τους Διόνυσο(***) και το πέρασμά του απ’ εκεί. Η πατάρα ευρίσκεται στο… Βρετανικό Μουσείο.

Ο Θρίαμβος του Διονύσου(***), στο... Μπανταξάν.

            – βλ. J. Boardman «The Diffusion of Classical Art in Antiquity», εκδ. Princeton University Press, 1993.

[12] Το Goňur / Gonur Depe είναι ένας αρχαιολογικός χώρος, από το 2400 - 1600 π.Χ. η «πρωτεύουσα» ή κύριος οικισμός της αρχαίας Βακτριανής – Μαργιανής. Ανακαλύφθηκε την δεκαετία του 1950 από τον Ελληνορώσο αρχαιολόγο Βίκτωρα Σαρηγιανίδη και ανασκάφηκε την δεκαετία του 1970. Αποκάλυψε ένα παλλάτι, έναν οχυρωμένο περίβολο, από λασπότουβλα και ναούς με βωμούς για πυρά, που τους συνέδεσε με την ζωροαστρική θρησκεία. 

            – βλ. D. Frenez «Manufacturing and trade of Asian elephant ivory in Bronze Age Middle Asia: Evidence from Gonur Depe (Margiana, Turkmenistan)» στο Archaeological Research in Asia 15, 2018. Και S. Fr. Starr «Lost Enlightenment», εκδ. Princeton University Press, 2013.

αρχαια ελληνικη επιρροη Κινα – Σιβηρια Μογγολια Λεκακης αρχαιοι ελληνες ηθη και εθιμα των Σκυθων, Κεντρικη Ασια, νοτια βορεια αρχαιολογικα ευρηματα αρχαιολογικο ευρημα αρχαιολογια Σκυθες κτιστη κληρονομια γραπτο αρχειο, νομαδικος πολιτισμος νομαδες αρχαιος ελλην ιστορικος Ηροδοτος, Ιστοριες Σκυθης, αρχαιολογικος χωρος σκυθικος ταφικος τυμβος κουργκαν τεχνουργημα σκηνες, ακηνη επαγγελμα τεχνη οικοδομη πολιτισμοι ευρηματα τυμβοι τσερτομλυκ τσερτομλικ Certomlyk, σολοκα σολοχα Solokha, κοζελ Kozel, κουλ ομπα κουλοπμα κουλοβα Kul Oba, ογκουζ Oguz, τατιανινα μογκιλα μοτζιλα Tatjanina Mogila, ρυζανοβκα ριζανοβκα Ryzanovka τολσταγια Tolstaja Mogila νεκρος, ταφικο ρουχο, διακοσμηση φυλλο χρυσου, Θρακες στολιδι λεπτο φυλλα χρυσος φιγουρα ζωο σκυθικος τυπου μοτιβα ελληνικη καταγωγη Ελληνικο πιατο πολυτιμα μεταλλα, χαλκινο καζανι δισκοποτηρο αμφορεας αμφορευς κρασι απογραφη αντικειμενο ταφοι αλογο ιππος χαλιναρι θρακικη πρακτικη λοφος ουλιαπ Uljap, 4ος αιωνας πΧ ξυλινη κατασκευη χρυση ασημενια χαλκινη πλακα ελληνικα κεραμικη νεκροι ορη Αλται κοιτασμα χρυσος ορυκτος πλουτος περσικο κουλτουρα παζυρυκ παζιρικ Pazyryk πτωση αυτοκρατορια των Αχαιμενιδων 329 πΧ Βακτριανη, ανταλλαγη Αχαιμενιδες Κινεζοι στεππες, ανεστιοι στεπες νομας υιοθεσια μεταμορφωση μοτιβα Μεση Ανατολη Σακες αρχαιες θρακικη φυλη σκυθικοι εργα Εποχη Σιδηρου κοιλαδα οροπεδιο ουκοκ Ukok, βουνα Altai Σιβηριας νοβοροσιμπιρισκ Novosibirsk Ρωσιας, Καζακσταν Καζαχσταν 3ος 295 - 300 μπερελ Berel 11 293 - 294 ακ αλακα αλαχα Ak Alakha 274 250 Ασια Μεγας Αλεξανδρος, αχαιμενιδικη Περσικη Αυτοκρατορια ελληνικες δυναμεις 329 ανατολικη επαρχια Μακεδονικη Αυτοκρατορια Βακτρια στεπα θρακικες επαρχιες Μαυρη Θαλασσα πλακα ζωνη εικονα κερασφορος λεων λιονταρι αγριοκατσικο, κατσικι αιγα υφασμα χαλι Περσες Βακτριανη λωτος μοτιβο ελληνιστικη εποχη 2ος ναος Αλεξανδρεια επι του Ωξου ποταμος Ωξος Αφγανισταν ελληνοπερσικη καταγωγη συνθεση κεφαλι σατυρος φοινικας, χτενισμενη χαιτη γρυπα μακρυλαιμος ακανθος γρυπας γενειοφορος μασκαρονος ελληνορωμαικη προελευση ελληνιστικο βασιλειο Κιμμεριο Βοσπορος ραβδος κεφαλη μεγαλος ραμφος ελαφι σκαλισμενο ξυλο δερμα 5ος Ερμιταζ Μουσειο Αγια Πετρουπολη Αρχαιολογικο Μουσειο Σαμου σαμος ανασκαφη Περσεπολη κερασφορο σωμα πουλι προσωπο προφιλ βορειοδυτικη τιγρις αλουχαιντενγκ αλουχεντενγκ αλουσαιντενγκ αλουσεντενγκ Aluchaideng αναγλυφο Αποθηκης Περσεπολις, Θησαυροφυλακιο των Σιφνιων σιφνος Δελφοι λιονταρια επιθεση ταυρος οπλιτης 6ος – 5ος καλλιτεχνες χρωμα αρμονια Τιλια Τεπε σεμπεργκαν Shebergan Ευρηματα διακοσμηση ρεαλισμος συστημα φορμα γραμμη υλικο lapis lazuli Badakhshan ελληνισμος ασιατικα αρχοντας των ζωων, δρακος καρδια 3η χιλιετια ανασκαφες γκονουρ Gonur Τουρκμενισταν υψιπεδα πολυτιμο μεταλλο εξορυξη συμβολο προστασια μυθικο φανταστικο πλασμα ελληνοπερσικος κοσμος υβριδιο δρακοι απω Ανατολη τσαρικη Ρωσια 18ος μχ ελληνοσκυθικη τεχνη Χερσονησος Ταυριδα Κριμαια συλλογη Πετρος Πετρουπολις Καυκασος, Ουκρανια ανυποπτη ρεαλιστικη απεικονιση, Θρακη οχθη Βοσπορος χρυσοχοοι χρυσοχοια αι Χανουμ / Ai Khanoum Κυρα της Σεληνης, σεληνη φεγγαρι αναγλυφο θεα κυρια αγαλματα αγαλμα Ερμης Ηρακλης, θεατρικο προσωπειο ανθεμιο κορινθιακο κιονοκρανα, νομισμα θεατρο, γυμνασιο, τεχνουργηματα στηλη ηρωο ηρωον Κινεας, αφιερωματικο επιγραμμα επιγραφη δελφικα ρητα, παραγγελματα Ναος του Απολλωνα απολλωνος απολλων θεος απολλωνας Δελφοι Κλεαρχος ανδρες σοφα ρηματα αριγνωτων Πυθος τηλαυγη Κινευς τεμενος παις κοσμιος γινου ηβης εφηβος εγκρατης μεσος δικαιος μεσηλιξ μεσηλικας πρεσβυτης ευβουλος τελευτων αλυπος μασκοφορος < μασκα νεκροταφειο μπουκταρμα μπουχταρμα Bukhtarma 300 12 θυσιασμενο αλογα μαλλια, ιμαντας σελα σελλα τελετουργια στρωμα φλοιος σημυδα νεκρικος θαλαμος, ταφη ευγενης 1998 λεηλασια θυσια δωδεκα θεος θεοι Γρυψ, γρυπας, γρυπαετος Εσωτερικη σαανξι Shaanxi κεσενγκζουανγκ Keshengzhuang ζωομορφο εργο τεχνης παλαιστης Ποντος χρυσο στεμμα / κεφαλοδεσμος, λυκος κριαρι αετος αρπακτικο, ενθετο τυρκουαζ χρυσα συρμα ζωνες πλεκτο κορδονι κερατα, κερας κερατο γονατιστο τιγρη απαδανα Apadana υπιστυλος αιθουσα 6ος Δαρειος Ξερξης Α τιλια τιλλυα τιλυα ταπα Tillya tepe, τιλλια Tillia, Tilla tapa αρχαιολογικος χωρος επαρχια γιοβζιγιαν γιοβζγιαν Jowzjan 1978 σοβιετικη αφγανικη ΕλληνοΣοβιετικος αρχαιολογος Σαρηγιαννιδης θησαυρος Βακτριανος πολιτιστικες και καλλιτεχνικες επιρροες ανθρωπος δακτυλιδι Αθηνα ονομα Αφροδιτη, ερωτας, εως ερωτιδεις, ερωτιδευς ερωτιδεας Διονυσος Αριαδνη, Νικη, δελφινι ανδρες πανοπλια παλη Σελευκιδες Ελληνοβακτριανικο Ελληνοβακτριανο Βασιλειο 140 Ινδοελληνικο Βασιλειο βορειοδυτικη ινδικη υποηπειρο ινδια βουδιστικο νομισμα, Βουδα Σακιαμουνι γυμνη θεοτητα ουρα καπελο Τροχος του Νομου νομος καπελλο πετασος Ερμης Καμπουλ σαμπουργκαν Shaburghan, σεμπιργκαν Shebirghan σιμπαργκαν Shibarghan πρωτευουσα αυτονομη κομητεια ταξκοργκαν Taxkorgan Περιοχη γκορνο Gorno Badakhshan Τατζικισταν, λιθος μπλε λαπις λαζουλι καραβανι Αιγυπτος, Κινα, Ρωμη Βυζαντιο Κοιλαδα του Βουνου Μπανταχσαν Μπανταξαν ορυκτολογος Φερσμαν Fersman παταρα Badakshan patera 1ος Θριαμβος του Βακχου βακχος Βρετανικο Μουσειο ευεργετης ντεπε 2400 - 1600 Μαργιανη 1950 Ελληνορωσος αρχαιολογια 1970 παλατι παλλατι, οχυρωμενος περιβολος, λασποτουβλο ναοι βωμος πυρα, ζωροαστρικη θρησκεια ελεφαντοδοντο ζωροαστρης εκπολιτιστης μινως μινωας μινωικη κρητη

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ